Sokak lambasının faturası vatandaşa.. Faturalara kaç para eklenecek?
Elektriğe zam yapmaya hazırlanan hükümet, sokak aydınlatma giderlerini de vatandaşa ödetecek. Faturalara kaç para eklenecek?
Elektrik fiyatlarına yüzde 10-15 oranında zam yapmaya hazırlanan hükümet, sokak aydınlatma giderlerini de vatandaşa ödetecek. 2008'in ikinci yarısından itibaren TEDAŞ faturalara konutlarda 2 YTL, sanayide 4 YTL ekleyecek
Elektrik fiyatına zam hazırlığında olan hükümet, önümüzdeki yıl ortasında genel aydınlatma giderlerini de vatandaştan tahsil edecek. Önceki gün yayınlanan 2008 programında hükümet, alınacak tedbirleri listelerken, ?TEDAŞ'ın genel aydınlatma bedellerinin sürekli bir şekilde ödenmesini sağlayacak yeni bir düzenleme yapılacaktır? dedi. Bu tedbirin ayrıntılarında ise ?Yapılacak düzenlemeyle, TEDAŞ'a yük oluşturmadan bedelleri kullanıcıların/yararlanıcıların ödemesi sağlanacaktır? ifadeleri yer aldı. Bu tedbirin hayata geçirilmesi için taahhüt edilen tarih ?haziran sonu' olarak belirtildi.
2003 yılına kadar bedelsiz olan genel aydınlatma giderlerinin, bu tarihteki Bakanlar Kurulu kararıyla belediyeler ve il özel idareleri tarafından karşılanması öngörülmüştü. Ancak belediyeler genel aydınlatma faturalarını düzenli olarak ödemedi. Bu nedenle zaten maliyetinin altında elektrik sattığı için zarar eden TEDAŞ, belediyelerden yaklaşık 2 milyar YTL'ye ulaşan alacağını bir türlü tahsil edemedi. Böylece Hükümet, belediyelerin vermediğini vatandaştan tahsil etme yoluna gidiyor.
28.8 milyon abone var
TEDAŞ'ın zararlarının önüne geçilmesi için genel aydınlatma giderlerinin ?kullanıcılar/yararlananlar' dan tahsil edilmesine ilişkin ilk projeksiyonun, her bir elektrik faturasına 2-4 YTL civarında sabit gider olarak yansıtılması yönünde olduğu öğrenildi. Henüz kararlaştırılmamış olmakla birlikte, TEDAŞ'ın konutlarda 2 YTL, sanayide 4 YTL sabit bedel eklenmesi yönünde bir çalışma yaptığı belirtildi. Yetkililerden alınan bilgiye göre, uygulamanın 2008'in ikinci yarısında başlamasıyla, 6 aylık dönemde hesaplarına 374 milyon YTL girmesi sağlanacak. TEDAŞ'ın verilerine göre 2006 yılı sonu itibarıyla Türkiye'de toplam 28.8 milyon elektrik abonesi bulunuyor.
Bunun 23.6 milyonu konut aboneleri, 3.8 milyonu da ticarethane ve sanayi abonelerinden oluşuyor. Kalan abonelikler ise resmi daire, tarımsal sulama ve diğer kategorilerinden oluşuyor. Buna göre 2008 Haziran'ından itibaren yılın kalan 6 ayında bu uygulamadan, konut abonesinden 283 milyon YTL, ticaret ve sanayi abonesinden de 91.2 milyon YTL toplanması planlanıyor.
Gözler zamda
Programda TEDAŞ'ın bazı abone grupları ve bölgeler düzeyinde tahsilat oranlarını artırması ve genel aydınlatma bedellerini tahsil etmesi gerektiğini belirtildi. Ayrıca TEDAŞ'ın maliyet artışlarını fiyata yansıtması gerektiği vurgulandı. Bu bölümde hükümetin ?politika öncelikleri ve alınacak tedbirler? uygulama tarihleriyle birlikte sayıldı. TEDAŞ'ın bir türlü tahsil edemediği genel aydınlatma giderlerinin kullanıcılardan/yararlananlardan tahsil edilmesi de bu tedbirlerin arasında sayıldı.
Bu kapsamda elektrik fiyatlarına vatandaşlar için yüzde 15, sanayi için yüzde 10 oranındaki zam getirecek tarife değişikliği kararnamesinin de ilk Bakanlar Kurulu toplantısında imzaya açılması bekleniyor. Bu fiyat ayarlamaları için programda öngörülen tarih ise ?yıl boyunca sürekli? olarak belirtildi. Yani elektrik fiyatında 5 yıl sonra yapılacak bu ilk zammın ardından, maliyet artıkça elektrik fiyatının da artması sağlanacak.
385 milyon YTL'lik sokak aydınlatması yapıldı
2006 yılında sokak aydınlatması için toplam 3 bin 677 Gwh elektrik tüketildi. Bu tüketimin mevcut tarife üzerinden parasal karşılığı 385 milyon YTL oldu. Ancak mevcut düzenlemeye göre bu tutarı TEDAŞ'a ödemesi gereken belediyeler, bunu yapmadı.
Belediyelerin ödemediği yanına kâr kaldı
Hükümetin 5 yıl boyunca elektriğe zam yapmamasıyla, TEDAŞ'ın büyüyen finansman açığı, geçtiğimiz yıllarda da sokak aydınlatmalarının vatandaştan tahsil edilmesi uygulamasını gündeme getirmişti. Ancak bu konu gündeme geldiği anda başta ticaret ve sanayi odaları ile Elektrik Mühendisleri Odası olmak üzere sivil toplum kuruluşları büyük tepki vermiş, konuyu yargıya taşıyacaklarını açıklamışlardı.
2003'te, o tarihe kadar bedelsiz olan sokak aydınlatmalarının belediyelerden tahsil edilmesi kararına belediyeler büyük tepki göstermiş, elektrik direkleri başına ?işgaliye parası' alarak TEDAŞ'a misillemede bulunacaklarını belirtmişlerdi. Böyle bir misilleme yapmadılar ama parayı da ödemediler. Şimdi yeni düzenlemeden en çok belediyeler kazançlı çıkacak.
Merkez, zamla 2008 yılını kurtarmaya çalışıyor
Elektrİk zamlarıyla ilgili bir süredir yürütülen hazırlıkla ilgili Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz da, ?elektrik zammı ile ilgili ise acele edilmesi gerektiği çağrısı'nı sık sık tekrarladı. Yılmaz 2007'nin 4. enflasyon raporunu sunuşu sırasında da, ?Elektrik zammı yapılacaksa, bir an önce yapılsın. Biz önümüzü daha da rahat görürüz? vurgusunu yaptı. Merkez Bankası'nın bu yaklaşımında, önümüzdeki yılın enflasyon hedefini riske atmamak olduğu belirtiliyor. 2007 yılı enflasyon tahmini, hedefin üst sınırını da aşacak şekilde revize edilmişti. Bu kapsamda merkez, elektrik zamlarının, enflasyonun zaten sapacak olan 2007 yılı içinde gerçekleşmesini tercih ediyor.