Operasyon yapılamadı, devalüasyon da yapılamaz, neden?

Yiğit Bulut'un yazısı

Yukarıdaki cümleyi unutmadan aşağıdaki tespitlere birlikte göz atalım.

1- Bugün Türkiye'deki finansal yapı tamamen sıcak para üstüne kurulmuş dışarıdan akan paranın yüksek bir şekilde nemalandığı ve kendi yararına sistemin patlamasına yani cari açık, siyasi risk gibi unsurların algılanmasına izin vermeyen bir dinamik üzerine oturmuş durumda. Son dönemde öne çıkan riskler algılanmıyorsa, bu sistemden aşırı getiri sağlayanların yapının bozulmasından duydukları kaygının gerçekleri örtmesinden-ötelemesinden kaynaklanıyor. İşte güncel örnek: Türkiye tarihinin en ağır terörist saldırısı altında, Kuzey Irak'ta Türkiye düşmanı bir devletçik oluşuyor, dolar kotasyonları en düşük bölgeleri test ediyor.

Birikimler emiliyor

2- Sıcak para tabanlı sistemlerde dalga boyu düşer ama içerideki birikim yani yerli tasarruf sahiplerinin varlıkları veya çalışanların katma değer ve ödedikleri vergileri yurt içinden-yurt dışından gelen sıcak para tarafından emilir.

3- Sistem aşırı uçlara kaymadan tanımlanmış aralıklar içinde salınırken, düşük dalga boyunu istikrar sanan sade vatandaşın normalde elde etmesi gerekenler sıcak para tarafından kendi hesabına transfer edilir. Bir örnek vereyim: Yunanistan'dan gelen bir emeklilik fonu 2003 Mart ayında Türkiye'de 1 milyon dolar satmış (avro olarak da aynı hesap yapılabilir) ve karşılığında Hazine bonosu almış. Kur, 1.30'lara gelince pozisyonunu kapatmış veya hâlâ pozisyonunu koruyor 1.15 bölgesinden kapatmayı düşünüyor. Kur farkı ile dolar bazında getirisi o günden bugüne yüzde 100 üzerinde. Bu paranın dolar bazında elde ettiği yüzde 100'e yakın getiri nereden geliyor?

Kuru aşağıya basıyorlar

4- Makro dengelerin bozulduğu ortama rağmen sıcak para uluslararası konjonktürü pazarlayarak kuru aşağı basıyor, kârını katlıyor ve o ülkenin otoritesi, sınırlarını geçip halkının maddi birikimlerini vuran finansal terörizme dur diyemiyorsa, bu saldırının terör saldırısından doğası açısından farkı olmasına rağmen ?bundan yararlanan odaklar? açısından farkı yoktur. Aşağıdaki grafik üzerinde "finansal terörist saldırıyı? görebilirsiniz.

Bu tespitler sonrası soralım: Üreticinin, ihracatçının, aklı başında ekonomistin bütün çağrılarına rağmen kurun düşmesini engelleme yolunda adım atılamaması ile ABD-İngiltere-İsrail onayı alınmadan Kuzey Irak'a operasyon yapılamaması arasında fark var mı?

Odaklar da aynı

Sonuç: Sıcak para ülkenin varlıklarını her şeye rağmen finansal saldırı sonucu süren bir dinamik içinde transfer ediyor ve kimse dur diyemiyorsa, aynı ülke topraklarına fiziki saldırı olup, yetkililer piyasa ne olur kaygısı içinde kavrulurken, sıcak pozisyon gereği karşılık verilemiyorsa, ikisi de aynı sebeplerden, aynı odaklara karşı hayata geçirilemiyordur. İşin özü: Devalüasyon da operasyon da aynı odaklara karşı yapılacağı için, bu güçlere kendini bırakmış bir otorite ikisine de karar veremez.