Sanal alışverişte sifreli hayat başladı
İnternetten yapılan alışverişlerde sahtecilik tüketicilerin korkulu rüyası haline geldi. E-ticaret alışveriş hacmi 4 milyar YTL'ye yaklaşırken, elektronik ticaretteki sahteciliğin boyutu ise 3 milyon YTL'ye ulaşmış durumda. Yıl sonuna kadar e-ticaret hacminin 5.5 milyar YTL'ye ulaşacağı tahmin ediliyor. E-ticaret hacmi önceki yıllara göre katlanarak büyürken, sahtecilik çetelerinin internet ortamına kayması Bankalararası Kart Merkezi'ni (BKM) de harekete geçirdi.
BKM, internet üzerindeki alışverişlerin güvenliğinin artırılması amacıyla Visa ve Mastercard tarafından geliştirilen 3D Secure sistemi için gerekli platformu hayata geçirdi. Bu uygulamaya göre internetten yapılan alışverişlerde kredi kartı numarası, son geçerlilik tarihi gibi bilgilerin yanı sıra kişiye özel şifre de sorulacak. Böylece kasada şifre döneminden sonra sanal alışverişte de şifre dönemi devreye girmiş olacak. AKŞAM'a yaptığı açıklamada, şifreli alışverişin sahteciliğin önlenmesinde etkili olacağını dile getiren BKM Genel Müdürü Sertaç Özinal, 3D Secure sertifikası alan bin 100 civarında e-ticaret sitesi bulunduğunu, 2008 yıl sonu hedeflerinin ise bu işyeri sayısını 8 bine çıkarmak olduğunu aktardı.
3D SECURE NEDİR?
3D Secure, kart sahibi ile e-ticaret işyerinin alışveriş sırasında birbirlerini doğrulayabilmeleri üzerine kurulmuş olan bir güvenlik uygulaması. İnternette gerçekleşecek herhangi bir ödeme işlemi sırasında, kart doğrudan alınmış olduğu bankanın sistemlerine yönlendiriliyor. Bu yönlendirme sonrasında, bankanın sistemine şifre girilerek işlem onaylanıyor.
2008 HEDEFİ 8 BİN İŞYERİ
BKM Genel Müdürü Sertaç Özinal, 3D Secure'ın uluslararası bir uygulama olduğuna işaret ederek şunları söyledi: ?Şu anda 3 milyon YTL gibi bir sahteciliğin olduğu internet, mail ortder gibi rakamın önlem yapılmadığı takdirde çok çok daha yukarılara gitme potansiyeli var. Yıl sonunda internetten alışveriş hacmi 5.5 milyar YTL'ye çıkar diye düşünüyoruz. Şu anda bin 100'ü aşkın e-ticaret sitesi tarafından kulanılıyor. Hali hazırda ise 15-16 bin sanal alışveriş ortamı sağlayan üye işyeri var. 2008 sonuna kadar 3D Secure sertifikası alan işyeri sayısının 8 bine ulaşması hedefleniyor.?
İnternette oltaya takılmayın
BKM Genel Müdürü Sertaç Özinal, internetten alışveriş yaparken e-ticaret sitesinin özellikle 3D Secure sertifikası taşıyıp taşımadığına dikkat edilmesini belirterek güvenli alışveriş için şu öneri-
lerde bulundu:
Alışveriş yapılan sitenin güvenliğinin ulusal / uluslararası sertifikalar ile bağlanmış olması gerekir.
Kartlar, ulusal /uluslararası kart kuruluşlarının güvenlik sistemine dahil olan bir bankanın kartı olmalıdır.
Banka logosu ve adı kullanılsa bile, kişisel bilgileri isteyen e-postalara ve sitelere yanıt vermemek gerekir. Hiçbir banka veya hiçbir üye işyeri bu bilgileri kesinlikle talep etmiyor.
Özellikle internet cafe gibi halka açık ve kalabalık yerlerde bulunan bilgisayarlardan mümkün olduğu kadar alışveriş yapılmaması daha sağlıklı.
Güvenilir olmayan sitelerden exe, .com, .vbs, .jpg gibi uzantılı dosyaların bilgisayara yüklenmesi riskli olabilir.
Sanal ortamda artan virüs tehlikelerine karşı korunmak için kredi kartının kullanıldığı bilgisayarlara antivirüs programı yüklenmesi son derece önemli.
En fazla erkekler alışveriş yapıyor
İnternetten alışveriş yapanların yüzde 75'i erkeklerden oluşuyor. Erkek tüketicilerin tercihi bilgisayar ürünleri, cep telefonu ve ev elektroniği gibi ürünlerde oluşurken, kadınlar ise spor, sağlık ve güzellik ürünlerini tercih ediyor. Müşterilerin yaş ortalaması ise 25-30 civarında. Alışverişler saat 14-16.00 arasında yoğunlaşırken, e-ticarette İstanbul, Ankara, İzmir, Muğla, Antalya ve Bursa gibi iller başı çekiyor. Ciro bazında en çok sipariş verilen ürünler bilgisayar, telefon, ev elektroniği ile ofis ve kırtasiye malzemeleri.
Sertifikası olmayan işyeri ihtilafta sorumlu olacak
BKM Genel Müdürü Sertaç Özinal, e-ticarette tüketicilerin herhangi bir sahtekârlık olayı ile karşılaşması halinde ne gibi hakları olduğuna ilişkin ise şu bilgileri verdi: ?Üye işyeri olarak 3D Secure sistemini kullanmadığınız takdirde herhangi bir suiistimal olursa sorumluluk banka ve üye işyerinde oluyor. Ancak uluslararası kurallar gereği, 3D Secure uygulamasını ve logoyu kullanan üye işyerleri, herhangi bir ihtilaf durumunda o zaman sorumluluk tamamen tüketicinin üzerinde oluyor. Şu anda uluslararası kurallar gereği, hem işyerinde hem de kartsahibinde 3D Secure uygulaması yok ise, herhangi bir ihtilaf doğması durumunda sorumluluk kart kabul eden banka, dolayısıyla da işyeri üzerindedir. 3D Secure kullanılarak gerçekleşen bir işlemde ise ihtilaf durumunda sorumluluk kart sahibi üzerinde olacaktır. Ancak her iki durum için de tarafların yasal itiraz hakları saklıdır.?
Ayfer ARSLAN