Akkuyu'da son ünitenin temeli 2022'de atılacak

Türkiye'nin ilk nükleer santral projesi Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nde (NGS) birinci ünitenin temelinin atılmasının üzerinden 3 yıl geçerken, bu süreçte ikinci ve üçüncü ünitelerin temeli atıldı. Dördüncü ünite için ilk kazmanın ise 2022 başında vurulması planlanıyor.

Akkuyu NGS'nin birinci ünitesinin temeli Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin'in video konferans yöntemiyle katıldığı törenle 3 Nisan 2018'de temeli atıldı.

Türkiye'nin en büyük yatırımları arasında bulunan Akkuyu NGS, her biri 1200 megavat kapasiteli 4 reaktörden oluşacak. Santralin ilk ünitesinin 2023'te tamamlanarak üretime geçmesi planlanırken, diğer üniteler birer yıl arayla devreye girerek 2026 itibarıyla tam kapasite çalışmaya başlayacak.

Akkuyu NGS, tam kapasite devreye girdiğinde, yaklaşık 35 milyar kilovatsaat elektrik üretimiyle Türkiye'nin yıllık elektrik talebinin yüzde 10'unu karşılayabilecek.

- Santralin işletimi modern yüksek teknolojili hidrolik yapı sistemiyle sağlanacak

Akkuyu NGS'de üç yılda yapılan çalışmaları AA muhabirine değerlendiren Akkuyu Nükleer AŞ Genel Müdür Birinci Yardımcısı ve Yapı İşleri Direktörü Sergey Butskikh, santral sahasında inşaata hazırlık çalışmalarının 2017'nin sonunda başladığını anımsattı.

Santralin birinci ünitesinin temeli için ilk betonun 3 Nisan 2018'de döküldüğünü aktaran Butskikh, "Bundan sonra santralin inşaatı gittikçe hızlanmaya başladı. Mayıs 2019'da Doğu Deniz Kargo Terminali'nin inşaatı tamamlandı. Terminal, büyük ölçekli yükleri, inşaat malzemelerini ve ekipmanları kabul etmeye başladı. Terminal sayesinde sahaya gelen büyük ekipmanlar arasında birinci ve ikinci güç ünitesi için üretilen kor tutucu, birinci güç ünitesinin reaktör gövdesi ve buhar jeneratörlerin seti, birinci ünitenin türbin adası için yüksek ve orta basınçlı silindir rotoru yer aldı. Yüklerin terminale teslim edilmesi konusunda ise yoğunluk gittikçe artıyor." diye konuştu.

Butskikh, Temmuz 2019'da proje için önemli bir anlaşma imzalandığını belirterek, "Akkuyu NGS tesislerinin tasarımı, tedariki ve inşaatı için imzalanan bu sözleşme (EPC sözleşmesi) gelecekteki kurulacak tesislerinin ana bölümünün inşası için tam bir çalışma döngüsünün uygulanmasını sağlamış oldu." dedi.

- Dört ünitenin inşaatında 12 bin istihdam

Santrali Türkiye'nin elektrik şebekesine bağlamak için 2019 sonunda Türkiye Elektrik İletim AŞ ile bir anlaşma imzalandığını ve bu anlaşma çerçevesinde yüksek voltajlı iletim hatlarının inşa edildiğini söyleyen Butskikh, şunları kaydetti:

"Santralin ikinci ünitesinin temeli 8 Nisan 2020, üçüncü ünitenin ise 10 Mart 2021'de atıldı. Şu anda inşaat ve montaj çalışmaları Akkuyu NGS sahasının tüm alanlarında çok aktif bir şekilde devam ediyor. Bugün Akkuyu NGS, dünyadaki en büyük nükleer inşaat sahası. Şu anda projede 11 bin kişi çalışıyor. Bunlardan yaklaşık 8 bini inşaat ve montaj çalışmaları yapıyor. 4 ünitenin tamamında inşaat çalışmaları yapıldığı zaman bu rakam 12 bine çıkacak. Bu da sadece bölgesel değil ulusal ölçekte bile çok büyük bir rakam. Tüm 4 güç ünitesi de tam kapasite devreye girdiğinde santralde yaklaşık 4 bin kişi çalışacak."

Nükleer santralin işletilmesinin modern yüksek teknolojili hidrolik yapı sistemiyle sağlanacağını anlatan Butskikh, şu anda su giriş yapısının inşaat alanında tarama ve antifer bloklar kullanılarak kıyı güçlendirme çalışmalarının sürdüğünü söyledi.

Butskikh, ayrıca santralin ana teknik binalarına deniz suyunun temini ve daha sonra tekrar Akdeniz'e tahliyesi için sahil şeridinin yakınında bir pompa istasyonunun yapımının sürdüğünü belirtti.

- Dördüncü ünitenin temeli 2022 başında atılacak

Ana ekipmanların imalatı, nakliyesi ve Akkuyu NGS inşaat sahasında kurulumunun proje takviminde belirtilen süreler çerçevesinde yapıldığını kaydeden Butskikh, santral için malzeme ve ekipman üretim alanının sadece Rusya ve Türkiye ile sınırlı olmadığını, Fransa, Çek Cumhuriyeti, İtalya, İspanya ve Polonya gibi ülkelerden de tedarik sağlandığını dile getirdi.

Sahadaki inşaat ve montaj çalışmalarının yanı sıra ekipman imalat sürecinin de imalata başlama izninin verilmesinden sahaya teslim edilme aşamasına kadar Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) tarafından sıkı bir şekilde denetlendiğini aktaran Butskikh, imalat tesislerinin faaliyetlerini NDK'nin belirlediği gereksinimler ve uluslararası standartlar kapsamında yürütüldüğünü ifade etti.

Butskikh, santralin bu yılki planlarına ilişkin şunları kaydetti:

"Bu yıl içerisinde dördüncü ünite için NDK'den ilk olarak sınırlı çalışma izni, sonrasında da inşaat lisansını almayı hedefliyoruz. Alınacak izin belgeleri kapsamında bu yılın sonuna kadar dördüncü ünite nükleer ve türbin adaları tesisleri için temel çukurlarının hazırlanması sağlanarak reaktör ve türbin binalarının temel altı beton döşemesi yapılacak. Bu, zor ve uzun bir süreç. Güç ünitesinin temelini oluşturacak ve 'beton yastığı' olarak adlandırılan oluşuma başlamadan önce, uzmanlar çukurun toprak tabanını yoğunluk ve deformasyona karşı direnç açısından kontrol edecek. Temel altı beton dökme çalışmaları ilerledikçe, inşaatçılar otomatik gerilme-gerinim durumu izleme sisteminin sensörlerini yerleştirecek. Bu, güç ünitesinin güvenliğini sağlamak için kullanılan birçok sistemden biridir. Bu sistem, yük taşıyan bina yapılarının toprak temelindeki basıncı hakkında veri sağlayacak. Beton yastığının tamamlanmasının ardından temel plakalarını inşaat demirleriyle güçlendirmeye başlayacağız. Dördüncü ünite temel plakasına ilk beton dökülmesi işleminin 2022 yılı başında yapılmasını planlıyoruz."

Öte yandan Akkuyu Nükleer AŞ Genel Müdür Birinci Yardımcısı ve Yapı İşleri Direktörü Sergey Butckikh, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınına rağmen inşaat çalışmalarına ara vermediklerini belirterek, "Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin (NGS) dördüncü ünitesinin inşaat lisansını 2021'in sonuna kadar almayı hedefliyoruz." dedi.

Divan Otel'de düzenlenen Medya Bilgilendirme Semineri'nde konuşan Butckikh, Akkuyu NGS'nin üçüncü ünitesinin temelinin geçen ay atıldığını anımsattı.

Projedeki birinci ünite reaktörünün parçası olan basınçlı kabın mayısta yerleştirilmesinin öngörüldüğünü ifade eden Butckikh, mevcut durumda santralin ikinci ünitesinde iç ve dış duvarlarla ara perdelerin beton ve montaj çalışmalarını yürüttüklerini söyledi.

Butckikh, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Geçen yılı etkisi altına alan Kovid-19 salgınına rağmen inşaat çalışmalarına ara vermedik. Akkuyu NGS'nin dördüncü ünitesinin inşaat lisansını 2021'in sonuna kadar almayı hedefliyoruz. Başvurumuzu Nükleer Düzenleme Kurumuna geçen yıl sunduk. Kovid-19 sürecinde, hastalıkla mücadele birimi oluşturduk. Çalışan sayısının fazlalığı sebebiyle bu süreci yönetmek zor ancak geçerli tedbirlere hala uyuyoruz. Birinci ünitenin iç koruma binasının üçüncü katmanının montajına hazırlık çalışması devam ediyor. Ayrıca dördüncü katmanın ön montaj çalışmalarını yapıyoruz. Dış kaplamayı da inşaat demiri ile güçlendirmeye çalışıyoruz."

- Depreme dayanıklılık çalışmaları

Butckikh, Akkuyu NGS projesinde tsunami, su baskınları, fırtına ve 9 şiddetinde deprem gibi dış etkenlere karşı santrali dayanıklı kılan aktif ve pasif güvenlik sistemlerinin uygulanması konusunda çalışmaların devam ettiğini söyledi.

Yardımcı tesis olarak Türk ve Rus ortak yapımı olması planlanan "kıyı koruma yapısı" inşaatının da devam ettiğini belirten Butckikh, "Projede diğer önemli birimlerden biri de pompa istasyonları. Bu istasyonlar sayesinde kullanılan su, soğutma suyu olarak ünitelere verilecek. Bunu hayata geçirmek için deniz dolgu çalışması yapıyoruz. Dolgu çalışmalarının fırtınalara karşı korunması için de sabitleme faaliyetleri yürütüyoruz. Pompa istasyonunun temel plakası farklı yerlerde 2,8 ile 8 metre arasında farklı yüksekliklere sahip olacak." diye konuştu.

Rosatom Orta Doğu ve Kuzey Afrika Direktörü ve Bölgesel Başkan Yardımcısı Alexander Voronkov da enerjinin kesintisiz olması gerektiğini ve nükleer güç santrallerinin bunu başaran teknolojileri içerdiğini vurguladı.

Nükleer enerji teknolojilerinin gelişimine de değinen Voronkov, şunları kaydetti;

"Son yıllarda daha da ön plana çıkan verimlilik kavramı, nükleer enerjinin üretimindeki değer zincirinde de önem kazandı. Nükleer enerjide, uranyum madenciliği, uranyum zenginleştirme, yakıt ve ekipman üretimi alanları değer zincirinin önemli parçalarıyken, atık yönetimi, nükleer tıp, izotop üretimi ve uygulama eğitimleri, yeni nükleer reaktörleri ve teknolojileri açısından önemli hale geldi. Öte yandan, Rusya, nükleer buz kırıcı gemiye sahip tek ülke. Mevcut deniz yollarına alternatif yollar açılabilmede bu gemiler önemli hale gelecek. Nükleer buz kırıcı gemiler olmadan denizde alternatif yollar açma mümkün olmuyor."

Türkiye'nin en büyük yatırımları arasında bulunan Akkuyu NGS, her biri 1200 megavat kapasiteli 4 reaktörden oluşacak. Santralin ilk ünitesinin 2023'te tamamlanarak üretime geçmesi planlanırken, diğer ünitelerin birer yıl arayla devreye girmesi ve 2026 itibarıyla tam kapasite çalışmaya başlaması öngörülüyor.