Maliyenin yiyecek yardımı yazısına dava açıldı
Maliye Bakanlığı'na Dava Açtık
Maliye Bakanlığının 11.03.2008 tarihli ?Yiyecek Yardımı? konulu yazısında; Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği kapsamında bulunan personelin Yataklı Tedavi Kurumlarında hastalar için kurulmuş bulunan yemek servislerinden, yemek maliyetinin yarısından az olmamak kaydıyla bedel ödenmesinden bahsetmektedir. Oysaki, 13/01/1983 tarih ve 17927 sayılı resmi Gazete'de yayımlanan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 89. maddesinde; ?Kurumlarda; kadrolarında bulunan tüm personel ile yönetmelikler gereği hastanede staj yapan öğrencilere ve hizmet içi eğitime gelen sağlık ve yardımcı sağlık personeline öğle yemeği, bunlardan kurumda yatanlarla bu yönetmeliğin ilgili maddelerindeki hükümlere göre sürekli olarak kurumda kalanlar ve nöbetçilere üç öğün yemek ve vardiya uygulanan kurumlarda vardiyaya kalan personele çalışma sürelerine isabet eden öğünlerde yemek verilir? hükmüne göre, çalışanlardan herhangi bir ücret alınacağı belirtilmemiştir.
Personelden hakkı olan ve ücretsiz olarak yararlanması gereken yardıma karşılık para alınması hukuka aykırı olduğundan, Maliye bakanlığı'nın ?Yiyecek Yardımı? konulu yazısının yürürlüğünün durdurulması ve iptaline ilişkin Maliye Bakanlığı'na dava açtık.
Maliye Bakanlığına açtığımız dava metni:
DANIŞTAY İLGİLİ DAİRE BAŞKANLIĞINA
Yürütmenin Durdurulması İstemlidir.
DAVACI : Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (Sağlık-Sen)
Strazburg Cad. No: 44/4 Sıhhiye/ ANKARA
VEKİLİ : Av. Süleyman SALLI ? Strazburg Cad. No: 44/4
Sıhhiye/ANKARA
DAVALI : Maliye Bakanlığı/ANKARA
TEBLİĞ TARİHİ : 11/03/2008
DAVA KONUSU : Maliye Bakanlığının 11.03.2008 tarih, B.07.0.BMK.0.15. 115456-4 sayı, 02736 evrak numaralı ve Yiyecek Yardımı konulu yazının öncelikle yürürlüğünün durdurulmasına ve iptali istemlerine ilişkin dilekçedir.
AÇIKLAMALAR VE İPTAL NEDENLERİ :
1- Öncelikle 4688 sayılı kanunun dördüncü kısım birinci bölüm'ünde Sendika Ve Konfederasyonların Yetki ve Faaliyetleri başlığı altında düzenlenen 19. Maddenin f bendinde belirtildiği üzere; ?Üyelerin idare ile ilgili doğacak ihtilaflarında, ortak hak ve menfaatlerinin izlenmesinde veya hukuki yardım gerekliliğinin ortaya çıkması durumunda üyelerini veya mirasçılarını, her düzeyde ve derecedeki yönetim ve yargı organları önünde temsil etmek veya ettirmek, dava açmak ve bu nedenle açılan davalarda taraf olmak' yetkisi sendikalara verilmiştir. Dolayısıyla üyelerimizi temsilen sendika adına dava açmaktayız.
2- Davalı Bakanlık, 11.03.2008 tarih ve yiyecek yardımı konulu yazıyı yayımlamak sureti ile gerekli işlemlerin yapılması üzere ilgili Valiliklere ve Üniversite Rektörlüklerine dağıtımını yapmıştır. Davalı Bakanlığın tesis etmiş olduğu iş bu yazının konusu; Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği kapsamında bulunan personelin yataklı tedavi kurumlarında hastalar için kurulmuş bulunan yemek servislerinden, yemek maliyetinin yarısından az olmamak kaydıyla bedel ödenmesi ile ilgilidir.
3- 11/12/1986 tarih ve 19308 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinin Yardım Şekli başlıklı 3. maddesinde ?Yiyecek yardımı yemek verme şeklinde yapılır. Bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulmaz. Yiyecek yardımı haftalık çalışma süresi 40 saati aşmayan yerlerde öğle yemeği olarak verilir. Günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışan memurlara, görevlerinin diğer yemek saatlerinde de devam etmesi şartıyla üç öğüne kadar yemek verilebilir? hükmü düzenlenmiştir. Bu da gösterir ki çalışan personele yiyecek yardımı yapılmak zorundadır ve bunun karşılığında personele para verilemeyeceğine göre öğle yemeği verilecektir. Bu durumda söz konusu personelden hakkı olan ve ücretsiz yararlanması gereken yardıma karşılık para alınması hukuka aykırıdır.
4- 657 sayılı Kanunun Yiyecek Yardımı Başlıklı 212. maddesinde ?Devlet memurlarının hangi hallerde yiyecek yardımından ne şekilde faydalanacakları ve bu yardımın uygulanması ile ilgili esaslar Maliye Bakanlığı ile Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelik ile tespit olunur? hükmü mevcuttur. Yukarıda açıklanan yönetmelik hükmünde de yiyecek yardımının nasıl yapılması gerektiği belirtilmiştir. Bu durumda davalı idare bir yönetmelik ile düzenleme yapması gerekirken bir yazı ile değişiklik yapmıştır. Bu nedenle hukuka tesis edilen iş bu yazının iptalini talep etme zarureti hasıl olmuştur.
5- 13/01/1983 tarih ve 17927 sayılı resmi Gazete'de yayımlanan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 89. maddesinde ?Kurumlarda; kadrolarında bulunan tüm personel ile yönetmelikler gereği hastanede staj yapan öğrencilere ve hizmet içi eğitime gelen sağlık ve yardımcı sağlık personeline öğle yemeği, bunlardan kurumda yatanlarla bu yönetmeliğin ilgili maddelerindeki hükümlere göre sürekli olarak kurumda kalanlar ve nöbetçilere üç öğün yemek ve vardiya uygulanan kurumlarda vardiyaya kalan personele çalışma sürelerine isabet eden öğünlerde yemek verilir.? hükmü düzenlenmiştir. Bu yönetmelikte çalışanlardan herhangi bir ücret alınacağı belirtilmemiştir.
6- Yukarıda açıklanan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere personele yapılan yiyecek yardımı kanun ve yönetmeliklerden kaynaklanmaktadır. Kamu sağlık hizmetleri devamlılık esasına göre yürütüldüğü için vardiya usulü çalışılmaktadır. Bu nedenle gece nöbete kalan ve vardiya usulü çalışanlara yiyecek yardımı yapılması gerekmektedir. Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği kapsamında yer alan sağlık kuruluşlarında şimdiye kadar personelden herhangi bir yiyecek yardımı adı altında ücret alınmazken, iş bu yazı ile ücret alınacak olması, zaten zor şartlarda ve haksız döner sermaye uygulamalarının yer aldığı hastane çalışanlarını zor durumda bırakacaktır.
7- 2577 sayılı Kanunu'nun 27. maddesinin 2.fıkrası gereğince açıkça hukuka aykırı ve uygulanmaları halinde telafisi güç veya imkansız zararlar doğuracak olmasından dolayı hukuka aykırı olarak düzenlenmiş olan 11.03.2008 tarih, B.07.0.BMK.0.15. 115456-4 sayı, 02736 evrak numaralı ve Yiyecek Yardımı konulu yazının öncelikle yürürlüğünün durdurulmasını ve iptalini talep etme zarureti hasıl olmuştur.
HUKUKSAL NEDENLER : 4688 ve 657 sayılı kanun, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği , İYUK kanunu ve ilgili mevzuat
SUBUT DELİLLER : İptali talep edilen yazı ve her türlü yasal deliller,
TALEP SONUCU VE İSTEM : Yukarıda arz ve izah edilen ve resen gözetilecek sebeplerle;
1. Davalı İdarenin 11.03.2008 tarih, B.07.0.BMK.0.15. 115456-4 sayı, 02736 evrak numaralı ve Yiyecek Yardımı konulu yazısının öncelikle yürürlüğünün durdurulmasına ve iptaline,
2. Yargılama harç ve giderleri ile ücreti vekaletin davalı idareye tahmiline karar verilmesini saygılarımla vekaleten arz ve talep ederim. 14/03/2008
Davacı Vekili
Av.Süleyman SALLI
Ek:1- Onanmış vekaletname sureti
2- Davalı İdarenin 11.03.2008 tarihli yazısı
Ek2:
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü
Sayı : B.07.0.BMK.0.15.115456-4
Konu :Yiyecek Yardımı
11.03.2008*02736
??????..BAKANLIĞINA
??????..VALİLİĞİNE
??????..REKTÖRLÜĞÜNE
Bakanlığımıza intikal ettirilen çeşitli yazılardan yataklı tedavi kurumlarında görev yapan personele yemek yardımı yapılması hususunda farklı uygulamalar yapıldığı anlaşılmaktadır. Konuya ilişkin olarak uygulama birliğinin sağlanması amacıyla aşağıdaki açıklamaların yapılması gerekli görülmüştür.
Bilindiği üzere, Devlet memurlarının sosyal hak ve yardımları 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda düzenlenmiş olup, bu Kanunla tanınan sosyal yardımlardan birisi de yiyecek yardımıdır.
657 sayılı Kanunun 212 nci maddesinde, Devlet memurlarının yiyecek yardımından hangi hallerde ve ne şekilde faydalanacakları ile bu yardımın uygulanmasına ilişkin esasların Maliye Bakanlığı ile Devlet Personel Başkanlığının birlikte hazırlayacakları bir yönetmelikle tespit edileceği belirtilmiştir.
Söz konusu hüküm uyarınca hazırlanan ve 19/11/1986 tarihli ve 86/12220 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinin 3 üncü maddesinde; yiyecek yardımının yemek verme şeklinde yapılacağı, bu yardım karşılığında nakden bir ödemede bulunulmayacağı, haftalık çalışma süresi 40 saati aşmayan yerlerde yiyecek yardımının öğle yemeği olarak verileceği, günün 24 saatinde devamlılık gösteren hizmetlerde çalışan memurlara, görevlerinin diğer yemek saatlerinde de devam etmesi şartıyla üç öğüne kadar yemek verilebileceği düzenlenmiştir.
Anılan Yönetmeliğin, 4 üncü maddesinde de yiyecek yardımının gerektirdiği giderlerin, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu Yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanacağı, bu şekilde karşılanmayan kısmın ise yemek yiyenlerden alınacağı belirtilmiş; 5 inci maddesinde de Kurum bütçelerine yiyecek yardımı karşılığı olarak konulan ve 4 üncü maddede belirtilen ödeneğin, memurlara yemek vermek üzere kurulan yemek servisi, yardım sandığı, dernek veya bu mahiyetteki kuruluşa ödeneceği, yemek servisinin ise, yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının asgari 50 olması ve yemekhane için elverişli yer bulunması şartıyla atamaya yetkili amirin onayı ile kurulabileceği hüküm altına alınmıştır.
Aynı Yönetmeliğinin 6 ncı maddesinde ise hastane, pansiyonlu okul ve işçi ile birlikte çalışan iş yerlerindeki memurlar, birim büyüklüğü ve personel sayısına bakılmaksızın hasta, öğrenci ve işçiler için mevcut yemek servisinden faydalanacakları belirtilmiştir.
Bu açıklamalar çerçevesinde yemek servisinin; yiyecek yardımından faydalanabilecek personel sayısının 50 ve daha fazla olması ve yemekhane için elverişli yer bulunması halinde kurulabileceği, hastane, pansiyonlu okul ve işçi ile birlikte çalışan iş yerlerindeki memurların ise, birim büyüklüğü ve personel sayısına bakılmaksızın hasta, öğrenci ve işçiler için mevcut yemek servisinden faydalanabilmelerine imkan tanındığı ve bu nedenle sözü edilen personel için ayrı bir yemek servisi kurulmasına gerek bulunmadığı anlaşılmakta, ancak bu şekilde yemek servislerinden faydalananlardan ücret alınmayacağına dair bir hükmün yer almadığı görülmektedir.
Diğer yandan, yataklı tedavi kurumlarında çeşitli hizmetlerin uygulama esaslarını düzenlemek amacıyla hazırlanan ve 10/09/1982 tarihli ve 8/5319 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinin 89 uncu maddesinde de;
"Kurumlarda; kadrolarında bulunan tüm personel ile yönetmelikler gereği hastanede staj yapan öğrencilere ve hizmet içi eğitime gelen sağlık ve yardımcı sağlık personeline öğle yemeği, bunlardan kurumda yatanlarla bu Yönetmeliğin ilgili maddelerindeki hükümlere göre sürekli olarak kurumda kalanlar ve nöbetçilere üç öğün yemek ve vardiya uygulanan kurumlarda vardiyaya kalan personele çalışma sürelerine isabet eden öğünlerde yemek verilir." denilmektedir.
Ancak, söz konusu Yönetmelikte yer alan bu düzenleme Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinin 6 ncı maddesi ile paralel bir düzenleme olup, anılan Yönetmelik hükümleri karşısında farklı bir nitelik ihtiva etmemektedir.
Öte yandan, 657 sayılı Kanunun 146 ncı maddesinin ikinci fıkrasında, memurlara kanun, tüzük ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemeyeceği ve hiçbir yarar sağlanamayacağı hükme bağlanmıştır.
Bu itibarla, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği kapsamında bulunan personelin yataklı tedavi kurumlarında hastalar için kurulmuş bulunan yemek servislerinden, yemek maliyetinin yarısından az olmamak kaydıyla 10/01/2008 tarihli ve 26752 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan (1) Sıra No'lu 2008 Merkezi Yönetim Bütçe Uygulama Tebliğinde yer alan esaslar çerçevesinde bedel ödemeleri kaydıyla yararlandırılmaları mümkün bulunmaktadır.
Bilgilerini ve uygulamanın buna göre yürütülmesini arz / rica ederim.
Bakan a.