2009 yılı vergi avantajları

Vergi kanunlarında yer alan vergi, harç ve cezalar ile bazı indirim ve istisna tutarları her yıl bir önceki yıl için belirlenen yeniden değerleme oranına göre artırılıyor. Bazen de Bakanlar Kurulu yasaların kendisine verdiği yetkiyi kullanarak bu oranın üzerinde veya altında tutar belirleyebiliyor. Ancak genel olarak yeniden değerleme oranına bağlı kalınıyor.

Bu yıl da öyle oldu. 2009 yılı had ve tutarları yeniden değerleme oranı esas alınarak yüzde 12 oranında artırıldı. Oysa Bakanlar Kurulu yetkisini kullanarak, ekonomik krizin daha fazla hissedileceği 2009 yılı için vergi ve cezalarda artış yapılmayabilirdi.

Yeni yılın ilk günlerinde vergi ve ceza artışlarıyla canınızı sıkmak istemedik. Önceliği 2009 yılının vergi avantajlarına verdik.

2009 yılı vergi uygulamalarında esas alınacak konut kira geliri istisnası, değer artış ve arızi kazançlarda istisna tutarı, çalışanların yemek kuponu bedeli, sakatlık indirimi tutarları gibi indirim ve istisna tutarları ile beyan sınırları yüzde 12 oranında arttı.

Bazı indirim ve istisnaların yüzde 12 oranında artan tutarları şöyle olacak...

2 BİN 600 TL'Yİ AŞMAYAN KONUT KİRA GELİRİ BEYAN EDİLMEYECEK

2009 yılında elde edilecek konut kira gelirlerinin yıllık 2 bin 600 TL'si gelir vergisinden istisna olacak. Konut kira gelirinin 2 bin 600 TL'yi aşmaması halinde beyan edilmeyecek ve vergi ödenmeyecek. Aşması halinde ise elde edilen kira tutarından 2 bin 600 TL istisna düşülecek. Gider indiriminden sonra kalan tutar üzerinden gelir vergisi ödenecek.

İŞYERİ KİRA GELİRİNDE BEYAN SINIRI 22 BİN TL

Üzerinden vergi kesintisi yapılmış işyeri kira gelirinde beyan sınırı gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir dilimine endeksli. 2009 yılında uygulanacak gelir vergisi tarifesi belli oldu. Tarifenin ikinci gelir dilimi 22 bin TL olarak tespit edildi.

Buna göre, 2009 yılında elde ettiği işyeri kira geliri 22 bin TL'yi aşmayan işyeri sahipleri 2010 yılında beyanname vermeyecekler. İşyeri kira geliri 22 bin TL'yi aşan işyeri sahipleri ise beyanname verecekler. Ancak, bunların hepsi vergi ödemeyecek, bazıları üste vergi iadesi alacaklar. İade, 2009 yılında 22 bin TL ila 95 bin 600 TL arasında işyeri kira geliri elde edenler için söz konusu olacak.

KÂR PAYI VE TEMETTÜ GELİRLERİNDE BEYAN SINIRI

İşyeri kira gelirlerinde olduğu gibi, kâr payı ve temettü gelirinde de beyan sınırı gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir dilimine endeksli. Ayrıca, kâr payı ve temettü gelirlerinin yarısı gelir vergisinden müstesna.

Buna göre, 2009 yılında elde ettiği limited şirket kâr payı veya anonim şirket temettü geliri 44 bin TL'yi aşmayanlar 2010 yılında beyanname vermeyecekler. Kar payı veya temettü geliri 44 bin TL'yi aşanlar ise beyanname verecekler. Ancak, bunların hepsi vergi ödemeyecek, bazıları üste vergi iadesi alacaklar. İade, 2009 yılında 44 bin TL ila 239 bin TL arasında kar payı veya temettü geliri elde edenler için söz konusu olacak.

EVİNİ SATANA 7 BİN 600 TL KOLAYLIK

1.1.2007 tarihinden önce iktisap edilen gayrimenkullerin dört yıl, 1.1.2007 tarihinden itibaren iktisap edilen gayrimenkullerin ise beş yıl içinde satılmasından elde edilen kazançlar vergiye tabi. 2009 yılında satılacak konut, işyeri, arsa ve arazilerinden elde edilecek kazancın 7 bin 600 TL'si gelir vergisinden istisna olacak. Satış kazancının 7 bin 600 TL'yi aşması halinde, aşan kısım beyan edilecek. Aşmaması halinde satış kazancı beyan edilmeyecek ve vergi ödenmeyecek.

ÜCRETLİLERİN YEMEK KUPONU

2008 yılında KDV hariç 9 TL olan vergiden müstesna günlük yemek kuponu bedeli, 2009 yılı için 10 TL oldu.

SAKATLIK İNDİRİMİ

Özürlülerin ücretlilerinin vergilendirilmesinde, özür derecelerine göre, Gelir Vergisi Kanunu'nda sakatlık indirimi olarak tanımlanan indirim uygulanıyor.

Çalışma gücünün asgari yüzde 80'ini kaybetmiş bulunan ücretli birinci derece, asgari yüzde 60'ını kaybetmiş bulunan ücretli ikinci derece, asgari yüzde 40'ını kaybetmiş bulunan ücretli ise üçüncü derece özürlü sayılıyor.

Özür derecelerine göre 2009 yılında uygulanacak aylık indirim tutarları da yüzde 12 oranında artırıldı. Buna göre 2009 yılında;

Birinci derece özürlüler için 670 TL,

İkinci derece özürlüler için 330 TL,

Üçüncü derece özürlüler için 160 TL,

indirim uygulanacak. Başka bir anlatımla, ücretlerinin vergi matrahından indirilecek.

ASGARİ GEÇİM İNDİRİMİ

Bilindiği gibi ücretlilerde vergi iadesi kaldırıldı. Yerine 1.1.2008'den itibaren asgari geçim indirimi uygulaması başlatıldı. Asgari geçim indirimi tutarı, her yılın başında geçerli olan asgari ücret esas alınarak hesaplanıyor. 16 yaşından büyükler için 2009 yılının ilk altı aylık döneminde geçerli olacak aylık asgari ücret 666 TL olarak belirlendi.

Buna göre en düşük tutar olan bekâr ücretlinin asgari geçim indirimi 49,95 TL, en yüksek tutar olan evli, eşi çalışmayan ve dört çocuğu olan ücretlinin asgari geçim indirimi tutarı 84,92 TL olacak. Ücretlilerin medeni durumlarına göre 2009 yılı asgari geçim indirimi tutarları Tablo da verilmiştir.

BEYANNAME SINIRI

Vergi kesintisine veya istisnaya konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ilişkin beyanname verme sınırı, 2009 yılı gelirleri için 1.070 TL olacak. Bu tutarın altındaki gelirler beyan edilmeyecek.

AMORTİSMAN SINIRI 670 YTL

Amortismana tabi tutulmaksızın doğrudan gider yazılabilecek demirbaş tutarı 2009 yılında 670 TL oldu. Esnaf, sanatkâr, tüccar ve şirketler, 670 TL'ye kadar olan demirbaş alımlarını amortismana tabi tutmadan bir defada masraf yazabilecekler.

Sezgin Özcan-Metin Taş