e-devlete geçtik, daktilo mecburiyeti bitmedi
Bilgisayarların yaygınlaşmasıyla tarihe karışan daktilolar 'devlet desteğiyle' ayakta duruyor. Trafik şubeleri, alım, satım, muayene ve ruhsat yenileme için gereken EK-1 belgesinin yalnızca daktiloyla doldurulmasını şart koşuyor. Her yıl 1 milyonu aşkın sürücü, arzuhalcilere ya da trafik müşavirlerine her belge için 10-20 TL ödüyor.
Nüfus ve vatandaşlık hizmetlerinden vergiye kadar hemen her alanda e-devlete geçildi. Pek çok işlem, devlet dairesine gidilmeden internetten halledilebiliyor. Ancak teknolojinin sınırları zorladığı günümüzde öyle uygulamalar var ki vatandaşa adeta 'pes' dedirtiyor. Her uygulamayı bilgisayara aktaran devlet, araç ruhsat işlemlerinde sürücüleri daktiloya mecbur bırakıyor. Trafik şubeleri, ruhsat yenileme, muayene ve alım-satım işlemlerinde istenen Ek-1 belgesinin daktiloda doldurulmasını şart koşuyor. Aksi halde kabul etmiyor. Bürokrasinin teknolojiye direnişinin maliyeti ise yüksek. Bir milyonu aşkın araç sahibi arzuhalcilere ya da trafik müşavirlerine belge başına 10?20 lira ödüyor.
Vatandaşın ruhsat ve trafik sigortasındaki bilgilerinin aynısını daktiloyla forma yazan arzuhalciler, her işlem için 15-20 TL para alıyor. Yılda 1 milyonu aşkın araç sahibinin EK-1 belgesi doldurduğu düşünüldüğünde ortaya 15-20 milyon liralık bir pazar çıkıyor. Devlet, EK-1 belgelerinin dışında Milli Eğitim Bakanlığı personel kartı müracaat formlarının da daktiloyla doldurulmasını şart koşuyor. Öte yandan nikâh işlemleri, evlilik dosyası ve özel güvenlik soruşturma formlarının da yalnızca daktilo ya da pilot kalemle doldurulması isteniyor. Silah ruhsat istek formlarının ise sadece daktilo ya da bilgisayarla yazılması şart.
Devletin daktilo mecburiyeti, en çok trafik tescile işi düşen vatandaşı mağdur ediyor. Yeni ruhsat alımı, devir, yıpranan ya da kaybolan belgelerin tekrar çıkarılması, hurdaya ayırma, trafikten çekme, LPG dönüşümü ve renk değişimi gibi çok sayıda işlem için gereken EK-1 belgesinin mutlaka daktiloyla doldurulması gerekiyor. İl ve ilçe emniyet müdürlüklerinin internet sitelerinde, trafik işlemleri için gerekli belgelerin altında 'Belgeler daktiloyla doldurulacak' notu yer alıyor.
EK-1 belgesi Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu (TŞOF) tarafından basılıyor ve illerdeki bağlı odalara gönderiliyor. Bu belgeler sürücülere 1 TL'ye satılıyor. Ruhsat işlemlerini yaptırmak isteyenlerin belgeyi doldurmak için mecburi durağı trafik müşavirlikleri. Bu işyerleri belgeleri daktiloyla doldurarak karşılığında 10 ile 20 TL arasında ücretler alıyor. EK-1 formu için bilgisayar yazılım programı da geliştirildiği belirtiliyor. Ancak işyerleri bu programları kullanmak yerine belgeleri daktiloyla doldurmayı tercih ediyor. TŞOF Başkanı Fevzi Apaydın, Karayolları Trafik Yönetmeliği'ne göre EK-1 formunun, 'üzerindeki bilgiler tam, okunaklı ve örneğine uygun' şekilde doldurulmasının yeterli olduğunu belirterek, "Bu husus, formu doldurma işinin daktilo ile olabileceği gibi elle de doldurulabileceği anlamına geliyor." yorumunu yapıyor. Ancak uygulamada durum tam tersi. Bu belgelerin satışını yapan İstanbul'daki bir şoförler odasının yetkilisi, Emniyet'in elle doldurulan formları kesinlikle kabul etmediğini belirtiyor. Aynı yetkili EK-1 belgesini sürücülerden çok, toplu olarak trafik müşavirliklerinin aldığına dikkat çekiyor. Sürücülere 1 TL'ye satılan bu belgeler trafikçilere toptan 45 kuruşa satılıyor. Sürücülerin rahatlıkla yapabileceği belge doldurma işleminin daktiloyla para ödenerek yaptırılması eleştirilere sebep oluyor.
Antika daktilo isteyen 1.500 TL'yi gözden çıkarıyor
İstanbul'da yıllardır daktilo tamirciliği yapan Haluk Samim Erçelik, daktilo meraklılarının sayısının yok denecek kadar azaldığını, kendilerinin de daha teknolojik ürünlerin tamir ve bakımlarını yaparak geçimlerini temin ettiklerini belirtiyor. Artık yeni daktilo satışı da yapılmıyor. Eskileri elinden çıkarmak isteyenler internette 2. el ürün satışının yapıldığı alışveriş sitelerine ilan veriyor. Bu daktiloları antika merakı olanlar tercih ediyor. İnternette satılan daktiloların fiyatı 50 liradan başlıyor bin 500 liraya kadar çıkıyor. Daktilo ne kadar eskiyse fiyatı o kadar artıyor.
Araç devir işlemlerinde istenen belgeler(*)
NOTER satış senedi
TAŞITLAR Vergi Dairesi'nden 'borcu yoktur' yazısı
TRAFİK sigortası
TESCİL belgesi
TRAFİK belgesi (muayenesi bitenler için)
OTOMOBİLLERDE 2, diğer araçlarda 3 adet Araç Trafik Müracaat Formu (EK-1)
NÜFUS cüzdanı, sürücü belgesi aslı veya noter tasdikli örneği.
VERGİ numarası (alıcının)- TC kimlik numarası
PLAKALAR TR. rumuzlu değil ise plakalar değişecek
NOT: Belgeler daktilo ile doldurulacaktır.
(*) Yukarıdaki bilgiler Kütahya Emniyet Müdürlüğü internet sitesinden alınmıştır.
İSA SEZEN - İSTANBUL