Telefonlar tek merkezden dinlenecek

MİT, Emniyet ve Jandarma'ya yargı kararı gerekmeden ve ortada suç yokken her tür iletişimi izleme-dinleme yetkisi TBMM'de kabul edildi. İşte kanundan satır başlıkları...

TBMM İçişleri Komisyonu, MİT, Polis ve Jandarma'ya, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimi tespit, dinleme ve kaydetme konusunda tek bir merkeze yetki verilmesine ilişkin kanun teklifini kabul etti.

Telefon dinlenmesi, Başbakanlık tarafından kurulacak tek bir merkezden yapılacak.

TBMM İçişleri Komisyonu, AK Parti Tekirdağ Milletvekili Ziyaeddin Akbulut başkanlığında, alt komisyon çalışmaları tamamlanmadığı gerekçesiyle duyurulan saatten 2 saat geç toplandı.

Hükümet adına İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu'nun katıldığı toplantıda, alt komisyon raporu üzerinden görüşmeler yürütüldü. Ancak, CHP İstanbul Milletvekili Recep Koral, alt komisyon olarak çalışmalarını 24 Haziran Cuma günü tamamladıklarını ve kendisinin de imza koyduğu bir rapor hazırlandığını belirterek, ''Ancak şu an öğrendiğime göre, cumartesi ve pazar günü de çalışma yapılmış, hatta bugün saat 14.00'e kadar da bu çalışmalar sürmüş ve bambaşka bir rapor ortaya çıkmış. Benim bu rapora imza vermem mümkün değil'' dedi.

Koral ayrıca, alt komisyon raporundan da anlaşıldığına göre, tasarıda olmadığı halde Jandarma'ya ''istihbarat faaliyetlerinde bulunma'' görevi verildiğini söyledi. Koral, ''Jandarma bu tür faaliyetleri yapmak üzere başka yasalardan yetki alıyorsa neden böyle bir düzelmeye ihtiyaç duyulduğunu'' sordu.

Alt komisyonun önerisi doğrultusunda tek merkezin kurulması için 6 aylık süre öngörüldü.

HANGİ SUÇLARDA DİNLEME YAPILACAK

Komisyonda kabul edilen, AK Parti Yalova Milletvekili Şükrü Önder'in, bazı kanunlarda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifine göre, casusluk suçları hariç, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (a), (b) ve (c) bentlerinde yazılı, ''örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlar ile devletin güvenliğine, anayasal düzene, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı işlenen suçlar'' işlenmesinin önlenmesi amacıyla telekomünikasyonla yapılan iletişim ve sinyal bilgileri tespit edilebilecek, dinlenebilecek kayda alınabilecek. Bu işlemler, hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Daire Başkanı'nın yazılı emriyle gerçekleştirilecek.

Bu işlemler, Ulaştırma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı'nın görüşleri alınarak Başbakanlık tarafından belirlenecek tek bir merkezden yapılacak.

Bu merkezin kuruluşu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işleri, ceza ve ihalelerden yasaklama işleri hariç, Kamu İhale Kanunu hükümlerinden muaf olacak.

Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde verilen yazılı emir, 24 saat içinde yetkili ve görevli hakimin onayına sunulacak. Hakim, kararını en geç 24 saat içinde verecek. Sürenin dolması veya hakim tarafından aksine karar verilmesi halinde, ''tedbir'' derhal kaldırılacak.

Yetkili ve görevli hakim, talepte bulunan kolluk biriminin bulunduğu yer itibarıyla yetkili olan ve Ceza Muhakemesi Kanunu'na göre kurulan ağır ceza mahkemesinin üyesi olacak.

Kararda, hakkında ''tedbir uygulanacak'' kişinin kimliği, iletişim aracının türü, telefon numarası ve iletişim bağlantısını tespite imkan veren kodundan belirlenebilenler ile tedbirin türü, kapsamı ve süresi belirtilecek. Kararlar, en fazla üç ay için verilebilecek, bu süreler aynı usulle üçer ayı geçmeyecek şekilde en fazla üç defa uzatılabilecek. Ancak, terör örgütlerinin faaliyetleri çerçevesinde devam eden tehlikelere ilişkin olarak gerekli görülmesi halinde hakim, üç aydan fazla olmamak üzere sürenin çeşitli defalar uzatılmasına karar verebilecek.

KAYITLARIN YOK EDİLMESİ

''Uygulanan tedbirin sona ermesi halinde'', dinlemenin içeriğine ilişkin kayıtlar, yetkili ve görevli hakimin denetimi altında en 10 gün içinde yok edilecek ve durum bir tutanakla tespit edilecek.

İstihbarat faaliyetlerinde, hakim kararı alınmak koşuluyla teknik araçlarla izleme yapılabilecek. Ayrıca, kamu kurum ve kuruluşlarıyla kamu hizmeti veren kuruluşlardaki mevcut bilgilerden yararlanılabilecek. Bu kuruluşların, ihtiyaç duyulan bilgileri kanuni sebeplerle verememesi halinde, hakimden karar istenecek.

Madde hükmüne göre yürütülen faaliyetler çerçevesinde elde edilen kayıtlar, başka bir amaçla kullanılamayacak. Elde edilen bilgi ve kayıtların saklanmasında ve korunmasında gizlilik ilkesi geçerli olacak. Buna aykırı hareket edenler hakkında, görev sırasında veya görevden dolayı işlenmiş bile olsa Cumhuriyet savcılarınca doğrudan soruşturma yapılabilecek.

Hakim kararı ve yazılı emirler, Emniyet Genel Müdürlüğü İstihbarat Dairesi Başkanlığı görevlilerince yerine getirilecek. Diğer emniyet birimleri bu amaçla görevlendirilemeyecek. İşlemin başladığı ve bitirildiği tarih ve saat ile işlemi yapanın kimliği tutanakla saptanacak.

Teklifin bu maddesinin uygulanmasına ilişkin esas ve usuller Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanlıklarının görüşü alınarak, Başbakanlık tarafından 3 ay içinde çıkarılacak.

JANDARMA

Teklife göre, jandarma görevlerini yerine getirirken önleyici ve koruyucu tedbirleri almak üzere, sadece kendi sorumluluk alanında istihbarat faaliyetlerinde bulunabilecek. Bu amaçla bilgi toplayabilecek, değerlendirebilecek, yetkili mercilere veya kullanma alanına ulaştıracak. Devletin diğer kolluk ve istihbarat kuruluşlarıyla işbirliği yapacak.

Görevlerin yerine getirilmesine yönelik olarak, casusluk suçları hariç, ''örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, haksız ekonomik çıkar sağlamak amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde cebir ve tehdit uygulanarak işlenen suçlar, ile devletin güvenliğine, anayasal düzene, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı işlenen suçlar''ın önlenmesi amacıyla hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, Jandarma Genel Komutanlığı İstihbarat Başkanının yazılı emriyle telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişim ve sinyal bilgileri tespit edilebilecek, dinlenebilecek ve kayda alınabilecek. Bu işlemler de merkez tarafından yürütülecek.

Emniyet için geçerli olan iş ve işlemler jandarma tarafından da uygulanacak.

MİT

Teklif, devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu'nda da değişiklik öngörüyor. Buna göre, MİT, bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu hizmeti veren kuruluşların yöneticileri ve istihbarat hizmetlerinden sorumlu kişileri ile istihbaratın tevcihi, istihsali ve istihbarata karşı koyma konularında doğrudan ilişki kuracak, uygun koordinasyon yöntemlerini uygulayacak.

MİT, bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu hizmeti veren kuruluşlara ait arşivlerden, elektronik bilgi işlem merkezlerinden ve iletişim altyapısından, kendi görev sahasına giren konularda yararlanabilecek, bunlarla irtibat kurabilecek, bilgi ve belge talep edebilecek. Ancak kamu hizmeti veren kuruluşların, istenen bilgi ve belgeleri, kanuni sebeplerle veya ticari sır gerekçesiyle vermemesi halinde, hakim kararı ile bu bilgi ve belgelerden yararlanabilecek.

Görevlerin yerine getirilmesi amacıyla Anayasanın 2. maddesinde belirtilen temel niteliklere ve demokratik hukuk devletine yönelik ciddi bir tehlikenin varlığı halinde, devlet güvenliğinin sağlanması, casusluk faaliyetlerinin ortaya çıkarılması, devlet sırrının ifşasının tespiti ve terörist faaliyetlerin önlenmesine ilişkin olarak, hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde MİT Müsteşarı veya yetkili kıldığı daire başkanın yazılı emriyle telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişim tespit edilebilecek, dinlenebilecek ve kayda alınabilecek.

MİT'e bu madde ile tanınan faaliyetlerin denetimi, yetkili Cumhuriyet savcıları, sıralı kurum amirleri ve başbakanın özel olarak yetkilendireceği kişi veya komisyon tarafından yapılacak. Dinleme faaliyetlerini yürütmekle görevlendirilen merkez, en geç 6 ay içinde kurulacak. Merkez kuruluncaya kadar, mevzuat uyarınca verilen iletişimin dinlenmesi, tespiti ve kayda alınmasına dair karar veya yazılı emirler, telekomünikasyon hizmeti veren kurum ve kuruluşlar tarafından derhal yerine getirilecek ve ilgili istihbarat kurumlarının mevcut sistemlerinin kullanılmasına devam edilecek.