İçme suyunda kullanılan klor'da kanser riski

Malatya'da 5 binin üzerinde kişinin ishale yakalanması, dikkatleri suların temizliğinde kullanılan dezenfeksiyon maddelerine çevirdi

Türkiye'de belediyelerin birçoğu, suların dezenfeksiyonunda klor kullanırken, Avrupa ülkelerinin daha güvenli bulduğu ozonlama sistemi ise tercih edilmiyor. Belediyelerin klordan 352 kat daha sağlıklı olan bu yöntemi kullanmamasında, su tesisat borularının yeterince güvenli olmadığı gerekçe gösteriliyor. Klorun kanser yaptığını belirten uzmanlar ise arıtma tesislerinde ozon kullanılmasını, şebekeye verilen çok az klorla da borulara giren pis sulardaki mikropların öldürülmesini öneriyor.

Ozonlamayla arıtma Türkiye'de sadece Gaziantep Belediyesi ve İstanbul Su Kanalizasyon İdaresi'nce (İSKİ) bazı bölgelerde kullanılıyor. Ozonun, mevcut boruları tahrip ettiği için sadece arıtma tesislerinde kullanılabildiğini ileri süren belediyeler, borulardan içeriye pis su girebileceği gerekçesiyle bu sistemden çekiniyor. Ege Üniversitesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı öğretim görevlisi Prof. Dr. Fethi Doğan'a göre Türkiye'nin birçok bölgesinde ozonlama sisteminin uygulanması zor. Çünkü ülkede sağlıklı altyapı çalışmaları olmamasından dolayı ozonlanmış suyun şebeke borularında tekrar kirlenme riski yüksek. Klorun ise insan sağlığı için zararlı olduğunu aktaran Doğan, buna rağmen mevcut altyapı sistemlerinden dolayı klor kullanılarak diğer ciddi hastalıkların önlendiğini söylüyor. İşi yapan firmalar ise bu riskin, korumasız şebeke borularında normalden çok daha az seviyede klor kullanılarak ortadan kaldırılabileceğini savunuyor. Çevre ve Orman Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Mustafa Öztürk'e göre de ozon iyi bir dezenfektan ve çevre mühendisliği açısından arıtma için çok iyi bir madde. Ancak doğru yerde ve doğru şekilde kullanılması gerekiyor. Öztürk, ?Eğer kaynak kirliyse ozonla buradaki zararlı maddeler parçalanmalı, şebeke borusuna su verilmeden önce de ozon bertaraf edilmeli. Daha sonra güvenlik için bir miktar klor kullanılmalı.? uyarısında bulunuyor.

Klora göre etki süresi 3 bin kat daha hızlı olan ozon gazı, saf oksijenden veya havadan elde ediliyor. Gaziantep Belediyesi, söz konusu sistemi 1997 yılından bu yana kullanıyor. Şehrin bütün içme suları, ozonlama ile dezenfekte ediliyor. Gaziantep Belediyesi Arıtma Tesisleri Müdürü Mehmet Kım, uygulamanın hem sağlıklı hem ucuz olduğuna dikkat çekiyor. Belediye, 2004 yılında toplam 240 bin metreküp suyu temizlemek için 2 bin 586 kilo ozon üretmiş. İstanbul'da da İSKİ, Elmalı, Kâğıthane ve Nişantaşı ilçelerinde bu sistemi kullanıyor. Ozonlama ile dezenfekte edilen su, şehrin nüfusunun yüzde 10'u tarafından tüketiliyor. Ankara ve İzmir'de ise içme suyu klorlamayla arıtılıyor. Ozon konusunda iki dezavantajın olduğu belirtiliyor. Birisi ozonlama ünitesinin kurulum maliyetinin fazlalığı, diğeri ise Türkiye genelinde su şebekelerinin sağlıklı olmaması.

Öte yandan ozonlama yapan firmalar, birçok belediyenin bu sisteme geçmek istediğini, ancak kurulum maliyetinden korktuğunu aktarıyor. Aflon Teknoloji Araştırma Geliştirme Yönetim Kurulu Başkanı Kamil Tanrıverdi, elektrikle çalışan sistemin uzun vadede kâr getireceğini ve insan sağlığı açısından sakıncası olmadığını savunuyor.

Avrupa'nın tercihi ozon

İçme suyunun ozonla arıtılması klordan 353 kat daha sağlıklı. Bu nedenle Avrupalılar ozonu tercih ediyor. Araştırmalara göre ozonun maliyeti klora göre daha düşük. 1 metreküp su başına 0,5-1 gram ozon yeterli oluyor. Bu arada suyu arıtmak için metreküp başına Avrupa'da 0,2-0,3 miligram, Türkiye'de ise 1,5 gram klor kullanılıyor.

zaman