Dünyayı değiştirecek 6 fikir arasında bir Türkün de projesi var
Amerika'da dünyayı değiştirecek 6 fikir arasında genç Türk bilim adamı Cafer Yavuz'un projesi de sayıldı. Ünlü magazin dergisi Esquire tarafından yapılan listeye giren, "The pollution magnet/ Kir mıknatısı" adlı proje ile içme sularındaki kirlilik çok ucuz ve basit bir metotla temizleniyor. Buluşun hayata geçmesi halinde milyonlarca insan daha temiz su içebilecek.
Bangledeş'te her yıl 82 milyon insanın arsenikli suyun sebep olduğu kanserden hayatını kaybettiğini belirten dergi, Türk bilim adamı Cafer Yavuz'un da aralarında bulunduğu Profesör Vicki Colvin başkanlığındaki ekibin, suyu temizlemek için yeni, kolay ve ucuz bir yöntem bulduğunu yazdı.
Hiç elektrik kullanılmadığı için köydeki insanların bile rahatlıkla kullanabileceği metot, şu anda kullanılan yöntemlerden çok daha etkili. Devletin değiştirmesine bağlı olarak yeni suyu temizleme metodunun beş yıl içinde küreselleşebilir.
Dünyayı değiştirecek 6 düşüncenin tanıtıldığı yazıda, Rice Üniversitesinde çalışan kimya, kimyasal ve biomoleküler profesörü ve ekibinin daha büyük planları olduğu belirtilerek, su temizleme sisteminin çalışmada ilk basamak olduğuna dikkat çekildi. Türk bilim adamı Yavuz, proje ile ilgili bilgi verirken, "Eski çalışmadan farkı manyetik nano parçacıklar demir pası ve sabundan elde ediliyor. Bu yöntemle maliyet çok düşüyor." dedi.
BİLİM DÜNYASINDA SES GETİREN BULUŞLAR
Rice Üniversitesi'nde Cafer Yavuz araştırmaları ile kısa sürede bilim dünyasının dikkatini çekti. 'Sudaki Arseniğin Ayrıştırılması' çalışması, ünlü Forbes dergisi tarafından '2006 yılının en iyi ilk beş Nanoteknoloji Projesi' arasında gösterildi.
Texas eyaletinin Houston şehrinde bulunan Rice Üniversitesi Biyolojik ve Çevresel Nanoteknoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Vicki Colvin liderliğindeki ekibin hazırladığı proje, bilim dergisi 'Science'ta yayınlandı. İçme suyunda bulunan arseniğin ucuz ve basit bir yöntemle ayrıştırılmasını öngören çalışma, arseniğe bağlı sağlık problemleri yaşayan ülkeler için umut oldu.
Dünya Bankası'na göre her yıl yaklaşık 65 milyon insanın sağlığı zehirli sular nedeniyle tehdit altında. Türkiye de sularında arsenik zehirlenmesi ihtimali bulunan ülkeler arasında. Nanoteknoloji Projesi'ne göre sudaki arsenik, saç telinin 5 binde biri büyüklüğünde demir oksit parçacıkları ile temizlenecek. 12 nanometre çapındaki parçacıkların zehirli maddeleri bugün kullanılan filtrelerden yüz ile bin kat arasında daha etkili arındırması hedefleniyor.
CAFER YAVUZ KİMDİR?
Cafer Yavuz, Rice Üniversitesi Kimya ve Kimya mühendisliği dalları kürsü başkanı Prof. Dr. Vicki Colvin ile çalışıyor. İzmir Yamanlar Koleji'nde bilim olimpiyatları ile bilim dünyasına yolculuğu başladı. Yamanlar'da okurken katıldığı yurtdışı yarışmalarda bir gümüş (Kanada - 1997) ve bir bronz (Avustralya - 1998) kazandı. ODTÜ Kimya bölümünü 2001 yılında bitirdi. ODTÜ'yü 40 yıllık tarihinde Prof. Dr. Engin Akkaya'dan sonra 3 yılda bitiren ikinci kişi Cafer Yavuz oldu. 2001'de Rice Üniversitesinden kabul alarak Amerika'ya geldi. Kısa sürede hocaların dikkatini çekti. Yaptığı araştırmalar bilim dergilerinde yayınlandı.
GAZ YAĞI OLAN HERKES BU MALZEMEYİ ÜRETEBİLECEK
Cafer Yavuz projesini Cihan haber ajansına şöyle anlattı: "Rice Üniversite çevre mühendisliği bölümünün içme sularında çok ciddi problem olan arsenic (3 ve 5 arsenatlar) üzerine yoğunlaştı. Suları temizlemek için demir oksit kullanıyorlardı ama ciddi sorunları vardı. Çok fazla atık ortaya çıkıyor ve emildikten sonra belli ölçüde tekrar geriye salma olayı vardı. Onların kullanabileceği halde hazırlayıp onlara sunduk malzememizden. Sonuçlar harikaydı. Gram başına 100 bin kat daha iyi temizleme yapmışlardı ve geri salınım neredeyse yok gibiydi. Aynı zamanda malzeme maliyetini düşürmek için de çalışıyordum. Manyetit üretme metodumuz zaten basitti ama belli bir seviyede kalıyordu. Evlerde yapılabilecek seviyeye indirebilir miydik? İşte asıl soru buydu. Çünkü Bangladeş'te 70 milyona yakın insan her gün arsenikli su içerek daha da zehirleniyordu. Gelir seviyeleri göz önüne alındığında yüksek maliyetli, karmaşık elektrikli düzenekler onlar için mevzu bile olmuyor yani. Yorucu denemeler sonrasında pas ve zeytinyağından kullanılabilir kalitede manyetit elde edilebildiğini gösterdik. Bir anlamda gaz ocağı olan herkes bu malzemeyi üretebilecek."