Tarım Kredi Kooperatifinin açacağı 1000 market fiyatları aşağı çeker mi?
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul'daki evinin yakınında bulunan Tarım Kredi Kooperatifi'nin satış mağazasına gitmiş, alışverişinin ardından da "Tarım Kredi Kooperatiflerimizin buradaki gördüğünüz gibi market, çeşitli ürünler noktasında, kalite noktasında, fiyatlar noktasında gayet uygun" demişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan konuşmasında "Türkiye genelinde ilk etapta 1000 kadar yapılması talimatını verdik" demişti. Konuşmasında "Tabii bunların süratle çoğaltılması noktasında Tarım Kredi Kooperatiflerine verdiğimiz talimatlar var. Süratle, 500 metrekareden olmak üzere Türkiye genelinde ilk etapta bin kadar bu tür marketlerin yapılması talimatını verdik. Bunları süratle çoğaltacağız. Ve böylece vatandaşımıza ucuz ve kaliteli ürünü ulaştırmanın ve piyasayı da balanse etmenin inşallah gayreti içerisinde olacağız. Şu anda da bizzat burada yaptığım alışverişte bunu gördüm. Bundan dolayı da mutluyum" diye konuşmuştu.
Tarım Kredi Kooperatifi marketleri fiyatları aşağı çeker mi?
Bir çiftçi kuruluşu olan Tarım Kredi Kooperatifleri, 1581 sayılı Kanun çerçevesinde görevlerini yapmaktadır. Yine bu Kanunda Kurumun hangi işleri ve görevleri yerine getireceği belirlenmiştir. Bu Kanuna göre Kurumun piyasa düzenlemesi gibi bir görevi bulunmamaktadır.
Kaldı ki bu Kurumun böyle bir görevi olsa dahi piyasa büyüklüğü düşünüldüğünde piyasayı düzenlemesi imkansızdır. Ayrıca market işi uzmanlık gerektiren bir alan olup piyasa bilgisi ve profesyonel yönetim gerektireceği için bu Kurumun uzmanlık alanı bu işe uygun değildir. Nitekim bu Kurumun açmış olduğu marketlerdeki fiyatlar piyasa fiyatlarının bırakın altında olmasını üzerine çıkmıştır. Fiyatların piyasa şartlarına getirilmesi dahi bu Kurumun büyük bir maliyete katlanacağı anlamına gelecektir.
Diğer yandan bu Kurum çalışanları sendikalı olup ister istemez göreve başlayan her çalışan sendikalı olacaktır. Bir çalışanın sendikalı olması demek market çalışanlarının alacağı ücretlerin fiyasa şartların çok üzerinde olmasını gerektireceği için birim başına düşen maliyetin artması demektir. Bir de çalışanların objektif kriterlerle alınamaycağını düşündüğümüzde bu marketlerin sabit maliyetlerinin piyasa şartlarından daha fazla olması anlamına geleceği tartışmasızdır.
Bu Kurumun satışlarından oluşan zararlar, KİT'lerde olduğu gibi görev zararı da yazılamayacağı düşünüldüğünde her geçen gün oluşan zararların katlanamaz hale geleceğini söylemek kehanet olmayacaktır.
Yine buralarda çalışan personelden uyum sağlayamayanları veya performası düşük olanları kapı dışarı etmek te mümkün olamayacağı için bunlara da katlanılması gerekecektir. Yani rasyonel bir personel politikası oluşturmak ve piyasayla rekabet etmek mümkün olmayacaktır. Üstüne üstlük buralarda çalışanların fazla mesaileri vb. zorunlulukları da piyasının çok üzerinde olacaktır.
Kulağa hoş gelse de sorunları bu yöntemle çözmek zordur
Üretim maliyetlerinden kaynaklı sorunlar çözülmeden palyatif tedbir mahiyetinde olan Tarım kredi Kooperatiflerinin açacağı 1000 adet marketle bırakın fiyatları aşağı çekmeyi bunların uzun süre ayakta kalması dahi oldukça zordur. Yani göz göre göre açılacak 1000 adet market bir çiftçi kuruluşu olan Kurumun üzerine milyonlarca TL'lik yük oluşturacaktır. Özetin özeti ise market işinde hiçbir uzmanlığı olmayan bir kurumun piyasa aktörleriyle bırakın rekabeti ve piyasa düzenlemesi yapmasını zarar etmeden ayakta kalması dahi imkansızdır. Öncelikle yitiğin nerede kaybedildiğinin tespit edilmesi ve aramanın orada yapılması gerekiyor.