Boy kısalığı kader değil...

Boy kısalığında tedavisiz geçen her yıl, çocuktan 2 santimetre götürüyor. Örneğin tedaviye 4 yıl geç başlanması, çocuğun 8 santimetre daha kısa kalmasına neden oluyor

Çocuğunuz yaşıtlarına göre daha kısaysa mutlaka bir uzmana başvurun. Zira binlerce çocuk, önüne geçilebileceği halde kısa kalıyor. Yazı dizimizde çocuğunuzun sağlıklı şekilde ?büyümesi için' dikkat etmeniz gerekenlerİ ve sorun varsa üstesinden nasıl gelebileceğinizi okuyacaksınız...

Yetersİz büyüme, bir çocuğun genel sağlığındaki bozukluğun ilk habercisi. Normal büyümenin sürdürülebilmesi için vücuttaki tüm organ sistemlerinin de sağlıklı bir biçimde çalışması gerekiyor. Yani büyüme, çocukların genel sağlık durumlarını yansıtan çok iyi bir gösterge. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Abdullah Bereket, çocuklarda görülen büyüme hormonu eksikliği ve tedavisi hakkında anne babalara önemli ipuçları verdi.

İLK 4 YIL VE ERGENLİK ÖNEMLİ

Büyüme hangi yaşlarda gerçekleşiyor?

Büyüme için yaşamın iki dönemi hayati önem taşıyor: İlk 4 yıl ve ergenlik çağı. Yaşamın ilk 4 yılında büyüme hızı çok yüksek. Ergenlikte de öyle. Ama sanıldığı gibi ergenliğe daha erken girilmesi avantaj değil. Çocuk büyümeyi erken tamamlıyor, kemik yaşı öne geçip büyüme plakları kapanıyor ve çocuğun büyümesi de erken durduğu için kısa boylu kalıyor. Ergenliğe geç girmek de benzer bir duruma yol açıyor. Çoğu zaman aileler bize ergenlik bittikten sonra geliyorlar ama yapılacak hiçbir şey kalmamış oluyor.

Büyüme geriliği nasıl tanımlanır?

Çocuğun boy ve kilosu; yaş ve cinse göre hazırlanmış olan boy ve kilo eğrileri üzerinde işaretlenerek normal olup olmadığı ve normalden ne kadar sapma gösterdiği görülür. Ayrıca çocuğun boyu kabaca yılda 4 santimden az uzuyor ise hangi yaşta olursa olsun büyüme hızı yetersizdir.

YÜZDE 80'İ HORMONAL

Boy kısalığının sebepleri neler?

Boy kısalığının altında çeşitli sebepler olabilir. Beslenme yetersizlikleri, kronik hastalıklar ve büyümeyi sağlayan büyüme hormonu, tiroid hormonu gibi hormon eksiklikleri büyümenin geri kalmasına neden olur. Büyüme hormonu eksikliği her 5 bin çocukta bir rastlanır. Vakaların yüzde 80'inde altta yatan başka bir sebep yoktur. Büyüme hormonu eksikliği boy kısalığı dışında da sorunlara sebep olur. Bu çocuklarda vücut yağ dağılımı problemlidir, yağ oranı fazla kas oranı azdır ve yetişkinlikte de obeziteye eğilimleri fazla olur.

Belirtiler nasıl ortaya çıkıyor?

Bu çocuklar genellikle doğumda normaldir. Ancak sonrasında boy uzaması yavaştır. Bu yavaşlık, 4 yaşından itibaren belirgin hale gelir. Kemik yaşı da geridir, ayak boyu çok yavaş gelişir, yıllık uzama hızları düşüktür.

BELLİ YAŞ DÖNEMLERİNE DİKKAT

Ebeveynlerin dikkat etmesi gereken ipuçlarından bahseder misiniz?

Bir çocukta büyüme problemi ortaya çıkması için en önemli ve ilk risk faktörü düşük ağırlıklı doğması. Yani doğumunda 2.5 kilonun altındaysa ebeveynlerin çok dikkatli takip etmesi gerekiyor. Ayrıca çocuk, sınıfının en kısası ise üst üste iki yıl elbise ve pantolon boyları aynı kalıyorsa mutlaka bir uzmana başvurulmalı. Ergenlik zamanlamasına dikkat edilmeli. Kız çocuklarda genellikle 8 yaşından sonra göğüslerde gelişme başlar, erkeklerdeki tüylenme ise 9 yaşından itibaren başlar. Kızlarda 2-3 erkeklerde 4-5 yıl kadar süren ergenlik döneminde boy uzama önce hızlanır, sonra yavaşlayarak durur. Şayet kız 13, erkek 14 yaşına gelmiş olmasına rağmen ergenliğe dair herhangi bir belirti yoksa uzmana başvurmakta fayda var. Yani 4-9 yaş ve 8-13 yaş dönemleri anormalliklerin fark edilebilmesi açısından çok önemli.

GEÇ KALMAYIN

Tedaviye başlama yaşında bir sınır var mı?

Tedaviye kızlarda 13,erkeklerde 14-15 yaştan önce başlanmalı. Dört yaşındaki erkek çocuğun boyu 103, kızınki 95 santimetrenin altında olmamalı. Aksi takdirde endokrinin görmesinde fayda var.