Kolesterol ilaçları aptallaştırıyor mu?

Kolesterol ilacı kullanan hastalarımdan ?Doktor bey bu ilaçlar hafızayı etkiliyor mu?? sorusunu sık duymuşumdur. Çok iyi bildikleri kişilerin isimlerini unutmaktan şikayet edenlere ?Bu sorunuzun cevabından emin değilim? demek yakışık almayacağı için yüzüme ciddi bir ifade takınıp ?Böyle dedikodular var ama araştırmalarda kolesterol ilaçları ile hafıza arasında herhangi anlamlı bir ilişki bulunamadı? demek zorunda kalıyordum. Bundan sonra biraz daha cesaretli olacağım: The Wall Street Jorunal'de bu ay yayınlan bir makale, statin grubu kolesterol ilaçlarının hafızayı etkilediğine dair şüpheleri doğrular mahiyette. New York Presbyterian Hastanesi kadın sağlığı merkezi başkanı Dr. Orli Etingin, statin grubu kolesterol ilaçlarını kastederek aynen şöyle diyor ?This drug makes women stupid.? Türkçesi: ?Bu ilaç kadınları aptal yapıyor.?

Dr. Etingin'in iddiasına rağmen ilaç kullandığı halde unutkanlıktan şikayet etmeyen pek çok hasta var. Kolesterol ilacı verdiğimiz kişiler genellikle 40 yaş üstünde, çoğu stres altında ve yoğun çalışan kişilerdir. Dolayısıyla bu kişilerdeki hafıza zayıflığı ve unutkanlığın kolesterol ilaçlarına mı yoksa stres ve aşırı çalışma tempolarına mı bağlı olduğunu ayırmak oldukça çok zor. Elimizde hastanın kendi değerlendirmeleri dışında ilacın beyin üzerinde yaptığı etkiyi gösterecek herhangi bir laboratuvar tetkiki yok. New York Tıp Fakültesi'nden Dr. Gayatri Devi bellek sorunlarının statin grubu ilaca başladıktan sonraki 6 hafta içinde geliştiğini ve ilaç kesildikten kısa süre sonra düzeldiğini söylüyor.

California Üniversitesi'nden Beatrice Glomb kendisine başvuran kadınlardan birisini örnek veriyor. 69 yaşındaki kadında kolesterol ilaçlarına başladıktan sonra o kadar ileri bir unutkanlık gelişiyor ki acaba Alzheimer hastalığı mı gelişti diye araştırmaya başlıyorlar. İlacın kesilmesinden 8 gün sonra dramatik bir değişimle unutkanlık kayboluyor. Bayan Brunzei doktorların kendisine değişik kolesterol ilaçları verdiğini ve her seferinde ilaca başladıktan birkaç gün sonra kelimeleri unutmaya başladığını söylüyor.

Araştırmacılar, beynin kolesterol yönünden zengin bir organ olduğunu, özellikle impulsların geçtiği sinir hücrelerinin etrafını saran myelin kılıflarının kolesterolden yapıldığını, bu yüzden kolesterolü düşürmenin düşünce ve hafıza ile ilgili iletişimleri zayıflatabileceği düşünüyorlar.

Dikkat!.. İlaçlar hakkındaki yazıların en tehlikeli tarafı, okurun ilacın getirisini götürüsünü düşünmeden tedaviyi bırakmasıdır. Bu yüzden bir kez daha tekrar etmekte fayda görüyorum.

l Araştırmalar, statin grubu kolesterol ilaçlarının, kalp sorunu olanlarda, enfarktüs geçirenlerde, by-pass olanlarda, balon veya stent uygulaması yapılan kişilerde ömrü uzattığını göstermiştir. Bu yüzden kalp hastalığınız varsa sakın ola ki kendi başınıza ilacınızı bırakmayın.

l Herhangi bir kalp hastalığı olmadan, sadece kolesterol seviyesini düşürmek amacı ile ilaç alınmasının doğru olup olmadığı konusundaki tartışmalar halen devam etmektedir. Kalp hastalığı olmayan kişilerde kullanılan statin grubu kolesterol ilaçlarının ölüm oranının azaltmadığını gösteren pek çok çalışma vardır.

l Kolesterol ilacı alırken hafıza ile ilgili sorunları olan hastaların (mutlaka doktorlarına danışarak) bir ay kadar bir süre için ilacı kesip kendi kendilerini gözlemelerinde fayda olabilir. İlaçlı ve ilaçsız dönemleri arasında hafıza açısından belirgin bir fark görmeleri halinde doktorları ile ilacın yan etkileri konusunu yeniden tartışabilirler.

?Layık ve uygun olan odur ki, verilen devanın faydası olmaz ise bari zararı olmasın...?