AÜ araştırmacıları bordan 'süperiletken tel' yaptılar

- Ankara Üniversitesi (AÜ) araştırmacıları, dünyada yalnızca birkaç ülkenin yapabildiği ve 5 milyar doların üzerinde pazar payına sahip bor temelli süperiletken tellerin üretim sırlarını çözdü.

Araştırmacılar, tellerin üretimini yapacak cihazı tamamen yerli teknoloji ile üretti. Dünyadaki örneklerinden çok daha üstün özelliklere sahip cihaz, Türkiye'nin dışarıdan satın aldığı elektrik şebekelerinde kullanılan kabloların Türkiye'de de yapılmasını mümkün hale getirdiler.

AÜ Mühendislik Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Gencer, başkanlığını yaptığı Süperiletkenlik, Manyetik ve Üstün Malzemeler Araştırma Grubu'nun yürüttüğü bor temelli süperiletken üretimi çalışmaları hakkında bilgi verdi.

Dünya bor rezervinin yüzde 72'sine sahip olmasına karşın Türkiye'de borun teknolojiye katkısının belki de yüzde 1'in altında olduğunu belirten Gencer, süperiletkenliği, bir maddenin doğru akıma karşı sıfır direnç gösterme özelliği ve kayıpsız enerji nakli olarak tanımladı.

Prof. Gencer, üniversite-sanayi işbirliği ile yerli üretime yöneldiklerini ve 2 yıl süren çalışmaları sonunda metal içeren tabakalı bor bileşiği kullanarak kilometre mertebesinde süperiletken tel yapabilen cihazı geliştirdiklerini kaydetti.

Gencer, geliştirdikleri teknoloji ile ilgili şu bilgileri verdi:

"Geliştirdiğimiz cihaz, dünya piyasasında kullanılan mevcut üretim kapasitelerinin de ötesinde bir kapasite ile çalışıyor. Çalışmamızı tamamen yerli mühendis ve işçilerin katılımı ile gerçekleştirdik. Özellikle süperiletkenlerin yapımında Türkiye'nin bor zenginliğinin kullanılması için teknikler geliştirdik."

Bor katkılı tel üretiminin diğer yöntemlerle elde edilenlerden de farklılıklarını dile getiren Gencer, bu tellerin soğutma ihtiyacının geleneksel iletkenlere göre daha az, bu nedenle de maliyetlerinin düşük olduğunu kaydetti. Gencer, teknolojide Türkiye'de rezervi bol olan borun ve demirin kullanılmasının da maliyette Türkiye için önemli bir avantaj sağlayacağını belirtti.