Ampulleri değiştirip TV'nin sesini kısma 'zam'anı geldi
HACER GEMİCİ
1 Temmuz'da gelecek zamla birlikte yılbaşından bu yana elektrik faturamız yüzde 40 artmış olacak. Sırada sanayicinin yapacağı fiyat artışları da var. Artık vatandaşın tasarruftan başka çaresi kalmadı..
Elektrikte 1 Temmuz'dan itibaren devreye girecek olan yüzde 22'lik zamla birlikte yılbaşından bu yana yapılan toplam zam yüzde 40'ı geçmiş oldu. 2008'e girmeden önce ayda 70 YTL elektrik faturası ödeyen bu zamlarla birlikte yaklaşık 30 YTL'lik ekstra faturayı karşısında bulacak. Aylık elektrik faturası 100 YTL'yi aşacak. Üstelik elektrikte zammın burada kalmayacağının işaretleri de geliyor. 1 Temmuz'da başlayan otomatik fiyatlama sistemiyle beraber değişen maliyetlere göre fiyatlar yeniden belirlenecek. Ham petrolün varil fiyatı 142 doları aşar, doğalgazda fiyat artışları devam ederken, önümüzdeki aylarda da elektriğe zam beklenmesi kaçınılmaz görünüyor. Eneri Bakanı Hilmi Güler'in önceki gün yaptığı 'Yüzde 22 fazla bir oran' değil açıklaması da bazı çevreler tarafından 'Zammın arkası gelecek' olarak yorumlanıyor.
VATANDAŞA ÇİFTE DARBE
Elektriğe yapılan zam kuşkusuz sanayiciyi ağır bir şekilde etkileyecek. Sanayici zammın tamamını olmasa bile bir kısmını ürün fiyatına yansıtacak. Böylece bir yandan elektrik faturası yükselen vatandaş, diğer yandan yeni zamlarla karşı karşıya kalacak. Sanayici maliyetini kurtarmaya çalışırken, evsel tüketicinin, yani sıradan vatandaşın yapabileceği tek şey ise 'elektriği verimli kullanmak'. Araştırmalara göre, Türkiye'de her evde 3 ampul daha tasarruflu ampuller ile değiştirilse yılda 250 milyon YTL'lik enerji tasarrufu mümkün. Beklenti enerii verimliliği ile atılacak her adımla birlikte 2010 yılına kadar yapılacak tasarruf miktarının 2.5 milyar YTL'yi bulması. Bu yıl sadece faturaları düşürmek için değil, enerjide gerekli yatırımların yapılmaması nedeniyle üretimin tüketimi karşılayamama tehditi de 'tasarrufu' zorunlu kılıyor. İşte faturayı düşürecek tasarruf tedbirleri:
* AMPUL: Çocuklara gereksiz yere ampul yakmamayı öğretmeli. Akkor lambalardan verimli ampullere geçiş sağlanmalı. Kompakt Florasan'ların satın alma maliyeti yüksek olsa da Akkor lambaların ömrü 750 saat iken bunların ömrü 10 bin saati buluyor. Verimli ampuller akkor lambaların yüzde 20'si kadar elektrik kullanıyor. Philips'in araştırmasına göre Türkiye'de her evde 3 adet ampul daha verimli enerji tasarruflu ampullerle değiştirilse yılda 1.910 gwh'lik enerji tasarrufu sağlamak mümkün. Bu da yılda 250 milyon YTL'lik enerji tasarrufu demek
Elektrikte zammı besleyen nedenler
1 TÜRKİYE elektriğinin yüzde 47-50'sini dış kaynakla, yani doğalgazla üretiyor. Petrol fiyatlarındaki artış ile birlikte doğalgazın da fiyatı artıyor ve elektriğin üretim maliyeti artıyor.
2 ELEKTRİKTE Türkiye genelindeki kayıp ve kaçak oranı yüzde 21 düzeyinde. Mardin, Şırnak gibi illerde bu rakam yüzde 70- 80'lere varıyor. Kaçak elektriğin faturası da namuslu vatandaşın sırtına yükleniyor.
3 KAMU kurumları, belediyelerin elektrik faturalarını ödememesi TEDAŞ'ı zor durumda bırakıyor. EGO gibi kurumların doğalgaz borçları da enerji KİT'lerinin bilançolarını bozuyor.
4 DOĞALGAZLA çalışan Yap-İşlet ve Yap-İşlet-Devret santralleri devlete elektriği anlaşmaları nedeniyle pahalı satıyorlar. Burada fiyatlar 12 cent'i bile aşabiliyor.
5 DENGELEME Uzlaştırma Yönetmeliği (DUY) çerçevesinde Türkiye Elektrik İletim AŞ otoprodüktör şirketlerden ortalama 15-17 YKr'den elektrik alıyor. Bu sırada devlet sanayiciye 12 YKr'den (zamdan önce) elektrik satıyor.
6 BEŞ yıl boyunca elektrik fiyatlarının baskı altında tutulması da birikmeye neden oldu. Dağıtım bölgelerindeki özelleştirme süreci de zammı mecbur kılıyor.
Buzdolabını tıka basa doldurmayın saçınızı mutlaka havlu ile kurutun!
Elektrikli ev aletleri arasında enerjiden aslan payını buzdolabı alıyor. A+ sınıfa geçilmesi durumunda 10 yılda buzdolaplarından bir santral kadar tasarruf yapılması mümkün..
* BUZDOLABI: Elektrikli ev aletleri içinde buzdolabı ve derin dondurucular en fazla enerji tüketenler listesinde yer alıyor. Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği'nin çalışmasına göre toplam elektrik tüketiminde buzdolabı ve derin dondurucuların payı yüzde 31'i buluyor.
AZ AÇIP KAPATIN
Buzdolabını değiştirmeden alınacak önlemler arasında en önemli olan nokta düzenli bakım yaptırılması. Diğeri ise buzdolabının içinde fazla paketleri kaldırmak, boşluklar yaratmak da enerji tasarrufu sağlar. Buzdolabının kapağını mümkün olduğunca az açmak da bir başka tasarruf tedbiri. Ancak en iyi tasarruf eskiyen buzdolabı ve derin dondurucuları değiştirirken A ve A+ verimlilik sınıfında olanları tercih etmek. Sadece buzdolaplarında A+ sınıfa geçiş 10 yıllık süreç sonunda Keban Santrali'- nin gücüne yakın bir değerde santral ihtiyacını ortadan kaldırıyor.
* TV: Renkli TV'ler 5-7 saat kullanıldığında 1 kwh elektrik enerjisi tüketiyorlar. Ekran küçüldükçe tüketim oranı da azalıyor. Televizyonun ses düzeyinin düşük tutulması elektrik enerjisi tükemizini azaltan bir unsur. n
SAÇ KURUTMA MAKİ- NESİ: Kurutma makinesi 10 dakikada 60 watt'lık bir lambanın 3 saat yanmasına eşdeğer elektrik tüketiyor. Saç kurutma mümkün olduğu kadar havlu ile yapılabilir.
Klimada bir türlü yeniye geçemedik
* KLİMA: Klima pazarında ağırlık ne yazık ki C ve D sınıfında bulunuyor. 2018 yılına kadar da C sınıfının ağırlığı korunacak gibi görünüyor. A sınıfı uygulamasına geçilmesi durumunda 10 yılda yapılacak tasarruf 248 mw'lik bir santrale bedel. Burada vatandaşlara düşen klima ayarlarını +22'lerde tutmaları, +18 gibi aşırı değerler enerji sarfiyatını körüklüyor. Klimada D sınıfından A'ya geçiş durumunda yüzde 23 tasarruf mümkün.