Dolardaki yükseliş sürecek
Amerikan Doları, Euro karşısında son 11 ayın en yüksek düzeyine çıkarak gün içinde 1,4197 seviyesinden işlem gördü.
Euro/dolar paritesi gün sonunda 1,4306 olurken, serbest piyasada doların satış fiyatı 1,2330 YTL, Euro'nun satış fiyatı da 1,7620 yeni lira oldu. Amerikan Doları'nın son günlerde uluslararası piyasalarda değer kazanmasının altında birçok sebep yatıyor. Bunların başında Rusya ile Gürcistan arasındaki gerginlik, ABD'de yaşanan kredi krizinin büyümesi ve enflasyona dair endişelerin körüklenmesi ile İngiltere ve Avrupa Merkez bankalarının gecelik faiz oranlarında değişikliğe gitmemesi geliyor. Fortis Başekonomisti Haluk Bürümçekçi, "Ekonomik durgunluğun Avrupa'dan sonra diğer dünya ülkelerine de yansıyacağı yönündeki endişeler doları güçlendiriyor." yorumunu yapıyor ve ekliyor: "Son dönemde yapılan anketler Euro/dolar paritesinin 6 ay içinde 1,42 geleceğine dair kanıları güçlendiriyor. Paritenin bir yıl sonra ise 1,38'e gerilemesi bekleniyor."
İş Yatırım uzmanları tarafından hazırlanan 'Eylül 2008' analizine göre de Rusya ile Gürcistan arasında yaşanan askerî çatışma da Amerikan Doları'nın güçlenmesine olumlu katkı yaptı. Çatışmanın ardından başlayan Rusya-ABD geriliminin uluslararası döviz piyasalarını da canlandırdığı dile getirilen çalışmada, bu durumun eylül ayında da sürmesinin beklendiği ifade edildi. Amerikan Merkez Bankası'nın (FED) faiz artırımlarına ara vermesinin ardından Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) da yüzde 4,25 olan faiz oranında değişikliğe gitmemesi ve bir diğer güçlü merkez bankası, Bank of England'ın faizleri değiştirmeme tavrını yinelemesi doların elini güçlendiren hususlar oldu. Amerikan para otoriteleri 2001 yılından bu yana kendi şirketlerine karşı uluslararası piyasalarda ciddi bir rekabet üstünlüğü elde eden Avrupalıları köşeye sıkıştırmak için sabır gerektiren bir strateji uyguluyordu. Doların değerini düşürerek Amerikan şirketlerine hem ithalat kolaylığı sağlama hem de bu sayede büyümeyi körükleme üzerine inşa edilen bu stratejinin sacayağını ise petrol fiyatları oluşturuyordu. Amerika'nın kitle imha silahları olduğu gerekçesiyle 2003 Mart'ında Irak'ı işgal harekâtıyla tırmanışa geçen petrol fiyatları beş yıl gibi kısa bir zamanda 25 dolardan 150 dolar seviyelerine fırladı.
Petrol karteli OPEC'in üyesi olan Irak'ın işgali diğer üretici ülkeler açısından da bir anlamda ikaz niteliği taşıdığı için, dolar uluslararası piyasalarda değer kaybettikçe, Körfez ülkeleri ve büyük fonlar fiyatları yükselterek dolara dayalı sistemin ayakta kalmasını sağladı. Doların değer kaybetmesi 150 doların eşiğinden dönen ham petrol fiyatları AB ülkelerinin direncini kıran ana unsur oldu. Petrolde Ortadoğu'ya, doğalgazda ise Rusya'ya bağımlı olan AB ülkeleri, enerji faturalarının kabarması sebebiyle ihracat kapasitelerini ciddi anlamda kaybetti. Bu sarsıntının ardından patlak veren Amerika kaynaklı mortgage kriziyle reel sektörü fonlayan bankalarının direnci kırılan AB ekonomisi, ciddi anlamda sıkışmaya başladı. Ekonomi Servisi