İMKB de dünya piyasalarıyla çöktü, dolar 1.27 YTL'ye tırmandı
Geçen hafta pazar günü ABD hükümetinin mortgage kreditörleri Fannie Mae ve Freddie Mac'e el koyması ile haftaya moralli başlayan dünya piyasaları salı ve çarşamba günleri Lehman Brothers'dan gelen kötü haberlerle sarsıldı. ABD ve Avrupa ekonomileri ile ilgili endişeler de eklenince büyük bir kâbus yaşayan iç piyasalarda yılın beşinci büyük çöküşü yaşandı, dolar 1.27 YTL'ye tırmandı. Dünya piyasalarındaki satış dalgasının, içeride alarm veren büyüme, cari açık ve dış finansman gibi makro ekonomik verilerdeki bozulmayla birleşmesi İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nı (İMKB) 1.906 puanlık düşüşle temmuz sonundaki seviyesine çekti. Dün 37.143 puana kadar gerileyen endeks, günü 37.388 seviyesinden tamamlarken, hisse senetleri yüzde 4,85 değer kaybetti. Ocak, şubat, mart ve temmuz aylarında yaşananların ardından yılın 5. çöküşünün görüldüğü İMKB'nin piyasa değeri ise 200.8 milyar milyar dolara indi. Uzmanlar düşüşün 36.500 puana kadar sürebileceğini belirtiyor.
Dolar 1.30 YTL'yi görür
Uluslararası piyasalarda ABD'li yatırımcıların pozisyon kapatarak paralarını ülkelerine çekmesi pariteyi bir yılın en düşük seviyesi olan 1.39'a düşürdü. Tüm gelişmekte olan ülke para birimlerine karşı da değerlenen dolar bankalararası piyasada 12 Mayıs'tan bu yanaki en yüksek seviye olan 1.27 YTL'ye taşındı. Dolar kurunun önümüzdeki dönemde 1.30 YTL'ye kadar yükselebileceği belirtiliyor. Bono piyasasında ise 14 Nisan 2010 vadeli gösterge tahvil işlem bazında yüzde 19,06'ya kadar yükseldikten sonra valörlü işlemlerde yüzde 18,99'a geriledi.
JP Morgan ağırlık azalttı
Dolardaki yükseliş ve İMKB'deki çöküşte yurtdışı piyasaların yanı sıra uluslararası yatırım bankası JP Morgan'ın gelişmekte olan ülke piyasaları için ağırlı azaltması etkili oldu. JP Morgan başta Rusya ve Latin Amerika olmak üzere tüm gelişmekte olan piyasalar için ağırlığın azaltıldığını açıkladı. Türkiye özelinde ise makro verilerdeki bozulma bu satış dalgasının etkisini artırıyor. Önceki gün açıklanan cari açık rakamlarının ciddi bir finansman bozulmasını ortaya koyduğuna dikkat çekilirken, büyüme ve kapasite kullanım oranlarına ilişkin veriler de Türkiye özelindeki kaygıların boyutunu artırıyor.
Dünya 2 yılın dibinde
Lehman Brothers'ın üçüncü çeyreğe ilişkin açıkladığı verilerle birlikte ortaya koyduğu ve içinde bazı birimlerinin satılmasını öngören kurtuluş planı hakkındaki soru işaretleri dünya piyasalarının da dün son iki yılın en düşük seviyelerine gerilemesine neden oldu. Avrupa'da Alman DAX, Fransız CAC 40 ve İngiliz FTSE100 endeksleri yüzde 1'leri aşan oranlarda düştü. Asya borsaları da günü yüzde 3'ün üzerinde kayıplarla kapattı.
Wall Street'in en büyük kriz mağduru olan Lehman Brothers'ın hisseleri ise adeta serbest düşüş yaşıyor. Salı günü nakit sağlamak için en büyük umudu olarak gördüğü Korean Development Bank'in anlaşma masasından kalkmasının ardından yüzde 45 düşen Lehman hisseleri, dün de yüzde 43'e yakın değer kaybetti.
Öte yandan finans sektörü dışında ABD için makro ekonomiden de kötü veriler gelmeye devam ediyor. Ticaret Bakanlığı'nın açıkladığı verilere göre, temmuz ayında dış ticaret açığı yüzde 5,7 artarak 62.2 milyar dolar oldu. Böylece, açık son 16 ayın en yüksek seviyesine yükseldi. Ekonomistler, temmuz ayı için 58 milyar dolarlık dış ticaret açığı tahmininde bulunuyorlardı.
Bush'un kuzeninin yönettiği birim kilit
Yatırım danışmanlığı biriminin en büyük parçası olan Neuberger Berman'ın ihale yolu ile satışından elde edilecek sonuç ise Lehman'ın geleceğini belirleyecek en önemli gelişme olacak. Lehman'ın "mücavheri" olarak bilinen Neuberger'i iyi bir fiyata satıp satamayacağı ise muğlak görünüyor. Çünkü bankaya talip olan Korean Development Bank bile satın alma planından vazgeçmiş durumda. Bu nedenle Neuberger'in de kendine teklifçi bulsa bile değerinin oldukça aşağısından satılacağı belirtiliyor.
Goldman Sachs bankasının eski yöneticisi ve ABD Başkanı George Bush'un kuzeni olan George Walker tarafından yönetilen Nueberger'in satışa çıkarılması çok da istenen bir seçim değil. Birimin 31 Ağustos itibariyle yönettiği varlıkların büyüklüğü 273 milyar doları buluyor. Bu varlıkların 98 milyar doları hisse senetlerinden oluşurken, 44 milyar dolarlık bir bölümü de para piyasalarında bulunuyor. Birimin üçüncü çeyrekteki karı ise 634 milyon dolar çıkarak bir önceki seneye kıyasla yüzde 21 oranında düşmüştü.
Yeni hasta adam Washington Mutual
FED'in bizzat devreye girerek JP Morgan'a satışını sağladığı Bear Stearns bankasında yaşanan operasyon, Fannie Mae ve Freddi Mac'e el konulması ve son olarak Lehman'ın iflas uçurumundan kurtulmak için verdiği nihai çırpınışlar derken ABD finans sektörünün halkalarında yaşanan çözülme de her güm yeni bir isim daha ortaya çıkıyor. Küresel piyasada 2 trilyon dolarlık varlığa garanti verdiği için dünya ekonomisi çin büyük önem atfeden Fannie ve Freddie'ye el konulmasının ardından ise piyasalar bu halkadan gelen her türlü yeni çözülme haberine karşı iyice duyarlı olmaya başladı. Lehman'ın ardından ise dün de ikinci çeyrekte 3,33 milyar dolar zarar yazan ve 2011'e kadar bu zararı 19 milyar dolar olması beklenen Washington Mutual gündeme oturdu. WaMu'nun borcunun giderek katlanması yüzünden tıpkı Lehman gibi alıcı bulamayacağı ya da artan mortgage zararları yüzünden sermaye artırımını gerçekleştiremeyeceği endişeleri ile şirketin hisse senetlerinin iki günde yaşadığı kayıp yüzde 44 oldu ve son 17 yılın en düşük seviyesini gördü. Şirket hisselerinin dünkü kaybı ise yüzde 30 oldu. Lehman Brothers'a talip olan Güney Koreli Korean Developement Bank (KDB) önceki gün Lehman'la anlaşma masasınan kalktığını açıklamış, şirketin hisseleri bir anda yüzde 40'ın üzerinde değer kaybetmişti. Bu yılın başında aralarında Texas Psific Group (TPG) gibi girişim sermayesi şirketlerinin de bulunduğu yatırımcılardan toplam 7,2 milyar dolar toplayan Washington Mutual'ın kredi notu da tıpkı Lehman gibi tehlikeye girdi. Kredi derecelendirme şirketi Standard&Poor's (S&P) salı günü şirketin kreid notunu BBB-'den "junk" yani "çöp, yatırım yapılamaz" seviyesine indirdi. Lehman birimlerini elden çıkarma stratejisine giderken Washington Mutual'ın son dönemde izlediği strateji daha çok yönetim kadrosunu değiştirmeye yönelik.
Dünya finans devlerinin içine girdiği darboğaz dünya piyasalarını 2 yılını dibine çekerken, İMKB de 1.906 puanlık düşüşle yılın 5. çöküşünü yaşadı. Pa...
( KB)