Türkiye iki yıldır hemşire krizi yaşıyor

ANKARA- Ankara'nın ardından İzmir'de yaşanan bebek ölümleri Türkiye'nin hemşire eksiğini yeniden gündeme getirdi. Türkiye 92 bin 509 hemşire ile Dünya Sağlık Örgütü ülkeleri arasında son sırada yer alıyor. Hal böyle olunca muayene kuyrukları uzuyor, randevular erteleniyor. Yeni doğan ünitelerinde 1 hemşirenin 1 kuvöze bakması gerekirken, 1 hemşire en az 4 bebeği takip etmek zorunda kalıyor. Enfeksiyonlara karşı dayanıksız olan ve özel ilgi isteyen bebeklerin bakımında yaşanan en küçük aksaklık bile ölümle sonuçlanıyor. Sorunun kaynağında ise 2005 ve 2006 yıllarında hemşire adayı yetiştiren liselere öğrenci alınamamısından kaynaklanıyor.

Türkiye'nin hemşire eksikliği istatistiklerde de kendini gösteriyor. Avrupa Birliği ülkelerinde her 100 bin kişiye 731 hemşire düşerken bu rakam Türkiye'de sadece 131. Bir başka deyişle bir hemşireye 763 kişi düşüyor. Bu oran AB ülkelerinde ise hemşire başına 73. Yani bizim hemşire sayımız Avrupa Birliği ülkelerinin 5'te biri oranında. Bakanlık verilerine göre Türkiye'nin acilen en az 100 bin hemşireye ihtiyacı var. Hemşire sayımızın 2023 yılına kadar 300 bin olması gerektiği ifade ediliyor. Hemşire sayısındaki bu eksiklik, sağlık hizmetlerinin kaliteli ve verimli şekilde sunulmasını da güçleştiriyor. Bir hemşire 100'den fazla hastayla muhatap olduğu için hastalıkların tedavisi uzun sürebiliyor. Ayrıca, bu durum hemşirelerin çalışma şartlarını zorlaştırırken iş yükünü artırıyor. Fazla mesaileri zorunlu hale getiriyor.

İki yıl liselere öğrenci alınmadı; 14 bin hemşire yetişmesi engellendi

Hükümet, 2004 yılından bu yana hemşire sayısının artırılması gerektiği üzerinde ısrarla dururken, CHP 'kadrolaşma' bahanesiyle Sağlık Bakanlığı'na sürekli engel oluyor. Sağlık Meslek Liseleri 2004 yılında MEB'na devredildi. Ancak bazı dernekler 2005 yılının başında iki bakanlık arasında imzalanan protokolün yürürlüğünün durdurulması için Danıştay'da dava açtı. Danıştay dernekler lehine karar verince iki yıl boyunca meslek liselerinin hemşirelik bölümlerine öğrenci alınamadı. İki yıllık kayıp sağlık sektörüne yaklaşık 14 binden fazla hemşirenin girmesini engelledi. Sağlık Bakanlığı bu kaybı önlemek için 2007 yılında Hemşirelik Kanunu'nda değişiklik yaptı. Böylece liselerin hemşire yetiştirmesinin önü açıldı. Sağlık Meslek Liselerine geçtiğimiz yıl 7 bin 749 öğrenci alınması sağlandı. Bu yıl kapasite daha da artırılarak 8 bin 376'ya yükseltildi.

Hemşire azlığı yüzünden hastalara bakamayan hastane yönetimleri ise yatak sayılarını azaltıyor. Hacettepe hastaneleri 150 yatağı kapatırken, Gaziantep Üniversitesi ise hasta kabul kapasitesini düşürdü. Bebek ölümlerinin önüne geçmek isteyen Sağlık Bakanlığı da hemşire kontenjanlarını arttırdı. Üniversite ve Sağlık Meslek Liselerine 2007-2008 öğretim yılında 13 bin 400 hemşirelik öğrencisi alınırken, bu sayı 2008-2009 öğretim döneminde 14 bin 800'e çıkarıldı.

Ayrıca Cumhuriyet, Hacettepe, Gazi, Gaziantep, Kırıkkale, Marmara, Süleyman Demirel, Trakya ve Yeditepe Üniversiteleri bünyesinde Sağlık Bilimleri Fakültesi kurulması teklifi de Milli Eğitim'e geçen yıl önerildi. Bakanlık ve YÖK arasındaki görüşmelerde Sağlık Bilimleri Fakülteleri kurulması için çalışmalar sürüyor.

Tıp fakültesi, çocuk ve onkoloji hastanelerinde 200 hemşire açığı bulunduğunu belirten Hacettepe Hastaneleri Genel Direktörü Prof. Dr. Tezer Kutluk, "Bu nedenle mayıs ayından beri 150 yatağımız kapalı. Bakım gerektiren hastaların birçoğunu kabul edemiyoruz. Poliklinik hizmetlerinde büyük bir şişkinlik yaşanıyor ve kuyruklar oluşuyor." diye konuştu. 4-b kadrosundaki hemşirelerle açığı kapatmaya çalıştıklarını ifade eden Kutluk, ekim ayından sonra tekrar yatakları açmayı hedeflediklerini söyledi.

Tablo: Liseden mezun hemşire sayısı düşüyor

Alınan mezun

1995 5569 6884

1996 199 8550

1997 9 5639

1998 2 5615

1999 0 236

2000 0 35

2001 980 1

2002 2031 0

2003 2013 0

2004 1656 896

2005 0 1738

2006 0 1927

2007 7749 -

2008 8376 -

Türkiye'nin mevcut hemşire dağılımı

Sağlık Bakanlığı 67.226

Üniversite 11.378

Özel 13.905