Yumurta için özür yanlış anlaşılabilir

Prof. Dr. Bingür Sönmez'in yumurtayı yasakladığı hastalarından özür dilemesi meslektaşlarının tepkisini çekti: ?Bu ifadeler yanlış anlaşılabilir, her bünyede aynı tepkiyi vermez ve fazla tüketilmesi sakıncalı sonuçlar doğurabilir.?

Kalp ve Damar Cerrahı Prof. Dr. Bingür Sönmez ?Bilinen Yumurtanın Bilinmeyen Yönleri' sempozyumunda yaptığı konuşmada hastalarından özür dileyerek ?Yıllarca hastalara ?pastanın üzerine sürülen yumurta bile zararlı sakın yemeyin' dedik. İnsanlara ?yumurta yemeyin' derken nelerden mahrum ettiğimizi düşünürsek bu özür çok önemli. Yumurta ile ilgili yapılan çalışmaların sonucunda yumurta yemenin insanlarda kan kolesterol seviyesinde önemli bir artış meydana getirmediği gibi, iyi huylu kolesterolde düşmeye neden olduğunun anlaşıldığını? söyledi. Aynı sempozyumda konuşan Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker de bugüne kadar yapılan haksızlıklardan dolayı yumurtadan özür dilenmesinin güzel bir şey olduğunu ifade ederek, ?Özür dilememiz gereken birçok gıda maddesi daha var. Mesela ben tereyağından da kırmızı etten de özür dilenmesi gerektiğini düşünüyorum? dedi.

Yumurtayı yasakladığım hastalardan özür dilerim

Doç. Dr. Sinan Dağdelen (Acıbadem Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı)

KOLESTEROLÜ YÜKSELTMEZ DEMEK YANLIŞ ANLAŞILABİLİR

Bir yumurta ortalama 75 kilo kalorilik enerji içerir. Ortalama 5 gram kadar saf yağ içerir. Bunun yaklaşık üçte birlik kısmı doymuş yağlardır. Bir yumurtada kolesterol oranı 213 miligramdır. Bu değerler yumurtanın sarı kısmında vardır. Beyaz kısmındaki yağ oranı sıfırdır. Dolayısıyla sarı kısım bizim için daha önemli. Biz yumurtayı vücudumuza aldığımız zaman hazır bir kolesterol alıyoruz. Biz vücuda kolesterolü iki şekilde alıyoruz. Ya hazır kolesterol olarak direkt alırız ya da başka besinlerle birlikte alırız. Karaciğerimiz onu genetik yapısı nedeniyle kolesterole çevirir ama hazır kolestorel almak bizim için daha risklidir.

Elbette vücudun kolesterole de ihtiyacı vardır. Bir yumurtanın içerisinde hemen hemen vücudun ihtiyacı olan bütün mineraller, vitaminler, proteinler vardır. Çok da yararlıdır. Fakat kalp hastalarının, şeker hastalarının kolesterolü yüksek kişilerin, hipertansiyonu olanların yumurta yerken ölçülü yemeleri gerekir. Bu faydalardan da istifade etmeleri gerekir. Yumurta kolesterolü yükseltmez demek çok yanlış anlaşılabilir. Bunu duyan insan kalkıp günde 10 tane yumurtada yiyebilir. Yumurta kolesterolü pekâlâ yükseltir. Fakat içerdiği minareller, protein ve vitaminlerden yararlanmak gerekir. Çocukların her gün bir tane yumurta yemesi gerekir. Saydığımız hastalıkları olan erişkinlerin yumurta yerken dikkatli olmaları ve ölçüyü kaçırmamaları gerekir. O kişinin kalp, kolesterol, şeker durumuna göre değişmek kaydıyla haftada ortalama 2 tane yumurta rahatlıkla yiyebilirler.

YENİ HASTALIKLARA DAVETİYE ÇIKARILIYOR

Et güçlü protein kaynağıdır ve belli bir miktarda yenilmesi gerekir. Vücudun esansiyel aminoasitlere ihtiyacı var. Tereyağının vücut da elzem olduğu hiçbir nokta yoktur. Fakat etin vücutta elzem olduğu çok önemli yapı taşları vardır. Kesinlikle alınması gerekir. Fakat bunun da sınırını aşmamak gerekir. Bir kırmızı etin, sığır etinin ortalama yüzde 20'sinin saf yağ olduğunu unutmamalıyız. Bir kuzu etinin yüzde 20-22'sinin yağ olduğunu unutmamalıyız. Günde bir kilo et yiyen insanlar var. Et masum dediğiniz zaman kalp hastaları, şeker hastaları, yüksek kolesterol hastalarına bunun önünü tamamen açtığınız zaman, bu insanlar bunu sınırsız gibi zannedip ölçüyü tamamen kaçırabilirler. Biz de bu sefer birkaç kat daha fazla ilaç vermek zorunda kalırız. Bu ölçülü söylenmesi gereken bir laftır. Her gün kebap yiyen insanlar var. Bunu böyle yanlış vermemek lazım. O zaman ?kebap serbest istediğiniz kadar yiyin' demek yeni hastalıklara davetiye çıkarmaktır.

GENELLEMELER SAKINCALI SONUÇLAR DOĞURABİLİR

Başka besin isimleri de verilebilir ama bunlar suiistimal edilebilir, suistimal ediliyor da. Mesela sarımsağı ilaçmış gibi her gün yemek isteyenler var. Fındığı ilaçmış gibi neredeyse insanlar ecza dolabına fındık koyacaklar. Fındığın, sarımsağın çok önemli faydaları var fakat ilaç gibi görmemek gerekir. Bu besinlerin hepsinden istifade etmek, belli ölçülerde almak gerekir. Vücut sağlığını, dengesini bozacak, örneğin kan sulandırıcı ilaç alan insanlar sürekli sarımsak alırsa kanamalara neden olabilir. Doktorlar kullandıkları ilaçlara göre, hastanın hastalıklarına göre kullanacakları besinleri beraber planlamalılar. Bunlar genel olmamalı, genellemeler sakıncalı sonuçlar doğurabilir. İnsanlar bu ifadeleri çok yanlış anlayabilir. Mesela ben haberi okudum. Habere bazı insanlar yorum yazmış neredeyse hava, su gibi anlayanlar var.

Doç. Dr. Azmi Özler (Siyami Ersek Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Klinik Şefi)

YUMURTA DENGELİ YENMELİ

Yumurta kolesterol konusunda çok masum değil. Özellikle sarısı kolesterol içeriyor. Ama eskiden beri tartışılan, içinde canlı yetiştirilen bir şeyin nasıl zararlı olabileceği konusu. Canlı yetişiyor, bir yumurtadan civciv çıkıyor. Bu insana nasıl zararlı oluyor gibi tartışmalar var. Ben hiçbir zaman ?kesinlikle yumurta yemeyeceksiniz' diye bir söylemde bulunmadım. Ama oturup da her gün yağda yumurta yemelerini, özellikle ameliyat yaptığım hastalarıma önermedim. Hafta sonlarında haşlanmış ya da rafadan yumurta yiyebileceklerini önerdim. Haftada bir ya da iki tane yumurta yemelerinde bir sakınca yok. Çocukların anne ve babalarında risk faktörleri, kolesterol yükseklikleri varsa çocuk, hekimleri tarafından erken dönemde diyete alınıyor. Ama normal gelişimini tamamlayacak çocuğa yumurta öneriyorlar. Yetişkinler için her gün yiyecek diye bir kural koymak hatalıdır. Zaten yetişkinler proteinini almıştır. Yumurtayı yine de yağda değil de haşlama ya da rafadan şeklinde yemelerini öneriyorum. Zararlı bir besin değil ama yine de dengeli yenmesi gerekli.

AÇIKLAMALAR BANA ABARTI GELİYOR

Yumurtacıların toplantısına katılırsanız yumurta konusunda konuşacaksınız. Eğer et üreticileri toplantısına katılacaksanız et için konuşacaksanız. Bunları tek tek değil ?hastalık karşısında, hasta karşısında nasıl hareket edelim' şeklinde konuştuğunuz zaman olayın çok farklı olduğunu göreceksiniz. O zaman insanların kolesterolünü düşürmek için ?ilaç vermeyelim'e geleceksiniz. O yüzden ?herkes 3-4 tane yumurta yesin, yumurta tamamen zararsızdır' demek bana abartılı geliyor.

Doç Dr. Meral Kayıkçıoğlu (Ege Üniversitesi Kardiyoloji A.B.D Öğretim Üyesi)

STANDART HERKESE AYNI MİKTAR ÖNEREMEZSİNİZ

Ne kadar yumurta yeneceğini kimse söyleyemez çünkü bilinmiyor. Yani haftada 3-4 yumurta yemekle kolesterol sorunu yaşanmaz diyemeyiz. Kolesterol dediğimiz şeyi hem vücut yapıyor hem de gıdalardan alıyorsunuz. Bunu standardize edip aynı miktarda insanlara öneremezsiniz. Fakat şu bir gerçek; yıllardır kolesterol tamamıyla yasaklandı. Ama bunu gerçekten gösteren bir çalışma yok, böyle bir çalışma yapılması da mümkün değil. Kılavuzlarda daha önce yumurta tamamen yasaklanıyordu. Bunlar teknik bir çalışma değil. Normalde bir yumurta sarısında bir kişinin günlük ihtiyacı olan kolesterol var. Eğer siz de kan kolesterolü yüksekliği yoksa kalp krizi geçirmediyseniz rahatlıkla yumurta yiyebilirsiniz. Eğer kişinin kolesterol problemi varsa durumuna göre belirlenmeli. Hiçbir hasta, hiçbir insan birbirine eşit değildir.

YUMURTA KISITLANACAĞINA...

Yumurta artık eskisi kadar korkulan bir gıda olmaktan çıktı. Yumurta konuşulacağına diğer zararlı şeylere dikkat çekilmeli. Sanayideki yağlar çok daha tehlikeli, kızartmalarda kullanılan yağlar çok daha zararlı. Yumurtanın içerisinde bir sürü esansiyel protein de var. Bunlar özellikle gelişme çağında çok önemli. Yumurtanın yerine yağların kısıtlanması çok daha önemli. Sanayide kullanılan yağların, hazır gıdada kullanılan yağların birçoğu böyle.

BİR GIDA ÜZERİNDE DURMAK YERİNE...

Tıp eşliğinde konuşmamız gerekiyor. Yumurtadaki kolesterol miktarını ölçtüğümüz zaman bir yumurta sarısından alınan kolesterol günlük kolesterol ihtiyacına denk geliyor. Et, tereyağ gibi besinler hayvansal proteinler içerdikleri için yaşam için faydalı bir takım maddeler de içeriyor. O yüzden sadece bir gıda üzerinde durmak yerine önemli olan sağlıklı beslenmedir sadece yumurta problem değil. Bir de insanlara verilen çok yanlış mesajlar var. Mesela greyfurt suyu çok faydalıdır diyorsunuz insanlar 4-5 litre greyfurt suyu içiyor ondan sonra da sağlık sorunları yaşıyor...