KİK Başkanından ihale yasası değerlendirmesi
Kamu İhale Kurumu (KİK) Başkanı Hasan Gül, Kamu İhale Yasasında yapılan düzenlemeyle re'sen inceleme yetkisinin kaldırılmasını değerlendirirken, bunu Kurumun yapısına uygun bulduğunu çünkü incelemeyi sadece dosya üzerinden yürütebildiklerini söyledi. Gül, "Ben müfettişlikten geldiğim için bilirim, her türlü yetkiniz var, aylarca inceliyorsunuz, yine kafanızda bir sürü şüphe var. Ben sadece dosyaya bakarak bulacağım, böyle bir sihirbazlık olmaz" dedi.
Gül, gazetecilerle düzenlediği sohbet toplantında, Kamu İhale Yasasında son yapılan değişikliklere ilişkin bilgi verdi.
Gül, geçtiğimiz günlerde yayımlanan Başbakanlık genelgesine atıfta bulunarak, kamunun, ihalelerde her zaman tek amacının "uygun fiyatla" alım yapmak olmadığını kaydetti ve idarelerin çekingen yaklaştığı yerli istekliye yüzde 15'e varan fiyat avantajı yönteminin genelge çerçevesinde bundan sonra daha hassas uygulanacağını söyledi.
Doğru kamu alımının her zaman "açık teklif" usulü olmadığını, piyasanın yapısı, işin aciliyeti, alınacak tutarın belirleyici rol oynadığını anlatan Gül, halen bir kamu şirketi olmasa da THY'nın durumunu örnek göstererek, piyasada oluşan rekabet şartlarında "THY'ye ihale yapın demenin, iflas edin demekle aynı anlama geldiğini" kaydetti.
Kamu İhale Kanununda yapmaya çalıştıkları değişikliklerin temel anlayışının "israf ve yolsuzluğu önlemek" olduğunu belirten Gül, bu noktada hangi yöntemin izleneceğinin tartışma konusu olduğunu söyledi. Gül, kendisinin kişisel olarak yolsuzlukların peşinden koşmanın değil, önlemeye yönelik sistem oluşturmanın doğruluğuna inandığını kaydetti.
Hasan Gül, bu mantık çerçevesinde, yasada yapılan değişiklikleri anlatırken, kurumun denetim anlayışında değişliğe gidildiğini, kurumun esas olarak yolsuzluk üretmeyen bir sistem oluşturmaya çalışacağını anlattı.
Ali Dibo olayı
Düzenlemeye göre kurumun incelemesinin şikayetle sınırlı olacağını, artık re'sen (kendiliğinden) inceleme yapmayacağını belirten Gül, "Re'sen inceleme denilen yöntem artık yok. Çıkış noktamız şikayet edilen husus, idare ona ne cevap vermiş ve bu şikayet edilen husus üzerinden diğer ihaleye katılanlara eşit muamele yapılmış mı, yapılmamış mı..." dedi.
Bir gazetecinin, bir haber üzerine Hatay'da ortaya çıkarılan "Ali Dibo olayına" işaret ederek, "Böyle ihale yolsuzluğu haberlerini artık siz görmezden mi geleceksiniz?" sorusuna Gül, "Evet" karşılığını verdi. Gül, "Kamu İhale Kurumu yanlış bir şekilde, eskiden beri bir denetim birimi gibi algılanmış. Kamu İhale Kurumu denetim birimi değil, şikayetleri inceleyen, ihtilafları çözen bir birim" dedi.
Gül, Kamu İhale Kurumunun bir denetim birimi olamayacağını, denetim birimlerinin idarelerin kendi içinde yapılandırıldığını ve ona göre yetkileri bulunduğunu kaydederek, "İddia şu; 'ihale kasıtlı olarak şu kişinin üzerine bırakıldı, suistimaller oldu'. İş, ihtilaf çözme mantığından uzaklaşıp, yolsuzluk araştırmasına döndüğü zaman Kamu İhale Kurumunun bunu çözmesi mümkün değil" diye konuştu.
Kamu İhale Kurumunun olay mahaline gidemediğini, kimseye bir şey soramadığını, disiplin soruşturması isteyemediğini anlatan Gül, şunları söyledi:
"Benim tek yaptığım şey, dosyaya bakıp yolsuzluk aramak. Şu ana kadar kim dosyada yolsuzluk bulmuş. Bulmuş derken bulunabilir istisnaen. Gerçekten yolsuzluk olsa bile dosyada, dosya üzerinden inceleme yaparak... Ben müfettişlikten geldiğim için bilirim, her türlü yetkiniz var, gidiyorsunuz aylarca inceliyorsunuz, yine kafanızda bir sürü şüphe var. Ben sadece dosyaya bakarak şey bulacağım, böyle bir sihirbazlık olmaz."
"Denetim yapacaksa ilave yetki gerekir"
Gül, denetimin Kamu İhale Kurumunca yapılması isteniyorsa kendilerine "ilave yetkiler verilmesi gerektiğini" ifade ederek, ülkede binlerce müfettiş bulunduğunu, kendilerinin 60 uzman, 30 uzman yardımcısı ile "bu işi çözemeyeceğini" kaydetti.
Hatay'daki olayda da yaklaşık 6 ay boyunca 250 dosya incelediklerini ve Savcılığa 5 tanesini yolladıklarını belirten Gül, başka bir yetkileri bulunmadığını, dosya üzerinden tespit ettiklerini rapora bağlayıp ilgili idareye yolladıklarını anlattı.
"Ben amacıma ulaşmış olmuş muyum? Ben diyorum ki bunu ben yapmayayım. Bunu müfettiş de inceleseydi, o da aynı sonuca ulaşacaktı zaten, benden farklı bir sonuca mı ulaşacaktı" diyen Gül, bir gazetecinin "Denetlenen kurum içinde çalışan müfettişlere ne kadar güvenebilirsiniz?" sorusuna da "O zaman Türkiye Cumhuriyetinin kurumlarını sorgulamamız lazım. Bana niye güvenilsin, müfettişe güvenilmiyorsa. İşin o noktasına gelirsek bir yere ulaşamayız." karşılığını verdi.
Gül başka bir soru üzerine, Kamu İhale Kurumunun yolsuzluğu, yolsuzlukların peşinden koşarak önleme misyonu bulunmadığını, yolsuzlukların oluşmamasını sağlamayı hedeflediğini kaydetti. Gül, "Yoksa yolsuzlukların peşinden koşarak çözülmez. Türkiye'de 200 bin ihale yapılıyor yılda, kurum bunların kaç tanesinin peşinden koşabilir" dedi.
KİK Başkanı Hasan Gül, ihalelerde yolsuzlukları, usulsüzlükleri çözecek esas uygulamanın elektronik ihale olduğunu belirterek, ihale sürecinde ilan, ihale dokümanının, tekliflerin hazırlanması, sunulması, değerlendirilmesi, ihalenin karara bağlanması, ihale sonuçlarının bildirilmesinin tamamının elektronik ortamda yapılması hedeflediklerini belirtti.
Gül, Türkiye'de kamu ihale kanunu kapsamında yapılan tüm ihalelerin KİK'in internet sayfasında yayımlanacağını sözlerine ekledi.