Devlet, işlemi geciken işçi ve emekliye tazminat ödeyecek
SOSYAL güvenlik reformunu oluşturan 4 yasa tasarısından 3'ünün taslağı tamamlanarak, görüş almak için ilgili taraflara gönderildi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, taslaklar hakkında 5 Ocak'ta düzenleyeceği geniş kapsamlı toplantıda görüşleri alacak.
Daha sonra teknik ekipler kurulup, taslaklara son şekli verilecek ve ocak sonunda TBMM'ye sunulacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nı, işçi ve işveren kesimlerinin taleplerinin mümkün olduğunca taslağa yansıtılması ve genel bir uzlaşma zemini yaratılması konusunda samimi bir çaba içinde görüyoruz. Bu reformun geleceği açısından bizce çok önemli bir çaba...
Taslaklardan biri ile tüm sosyal güvenlik kurumlarının tek çatı altında toplanması ve Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı kurulması öngörülüyor. Bu kurumun oluşumunda ?vatandaş odaklı' genel bir anlayışın hakim olduğu gözleniyor. Bu, bizce çağdaş devlet anlayışının bir gereği olarak, diğer kamu kurumlarına da örnek oluşturması gereken bir anlayış.
Bu anlayışın en önemli göstergelerinden biri olarak taslakta, ?zamanında işlemleri tamamlanmayan işçi ve emeklilere devlet tarafından tazminat ödenmesi" yeralıyor. Yani Sosyal Güvenlik Kurumu işlemler ve hangi sürede sonuçlandırılacağı konusunda önceden süre taahhüdünde bulunacak. Örneğin iş kazası için ya da emeklilik için başvuran bir çalışana yönetmelikle belirlenecek bir süre verilecek. Eğer bu süre içerisinde olumlu ya da olumsuz emeklilik işlemi tamamlanmaz, aylık bağlanmazsa, bu çalışanın gecikmeden ötürü Kurumdan tazminat isteme hakkı doğacak. Bu hak taslakta güvenceye alınıyor.
Taslağın 92. maddesi aynen şöyle:
?Haklı sebepler olmaksızın, bu kanunda belirtilen teminat, hakediş, iskan ve benzerlerinin alınması için tespit ve işlemlerin, asgari işçilik, iş kazası veya sigortalılık tespitlerinin, ilişiksizlik belgesi verilmesi, aylık ve gelir bağlanması işlemlerinin, yönetmelikte bu işler için belirlenen sürede tamamlanmaması halinde, bu tespit ve alacağa esas miktar için, yürürlükte bulunan kanuni faizin , gecikilen güne oranı kadar miktarı, ilgililere gecikme faizi olarak ödenir.'
Bununla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu ve personeline, zamanında yerine getirilmeyen işlemler için belirli müeyyideler getirilecek. Bir anlamda performans denetimi olan bu müeyyideler, yönetmeliklerle belirlenecek.
KİMLİK NUMARASIZ İŞLEM YOK
Sosyal güvenlik sisteminin oturduğu en önemli ayaklardan biri TC Kimlik numarası olacak. Oluşturulacak veri sistemi ile hem kaçakların takibi, hem hizmetlerin daha sağlıklı verilmesi, hem de sistemin tümünü kapsaması açısından, bu sistem kilit rol oynayacak. Taslakta kamu kurumları, bankalar, özel finans kurumları, ?yaptıkları işlem, işlemi yaptıran kişilerin bu kanuna göre sigortalı olmalarını gerektiriyorsa, bu kişilerin sigortalılık durumunu kurumun veri tabanından araştırarak, sigortasız kişilerin tescil belgelerini istemekle yükümlü' olacaklar. Bu yükümlüğü yerine getirmeden işlemi yerine getiren kuruluşlara ise idari para cezası uygulanacak.
Sosyal Güvenlik Kurumu'nun örgütlenişinde de çağdaş ve işe dönük bir anlayışın kurulmaya çalışıldığı gözleniyor. Kurumun Genel Kurulunda toplam 81 kişi bulunuyor ve bunun 58 kişisi işçi, memur, işveren, esnaf, emeklilerin temsil edildiği sivil toplum örgütlerinin temsilcilerinden oluşuyor. Oluşturulacak Danışma Kuruluna da aktif rol veriliyor ve genel kurul kararlarının yerine getirilmesini takip etmekle görevlendiriyor. Bu kurum bünyesinde yeralan 3 genel müdüre de geniş yetkiler veriliyor.
Kurum üç yıllık bilançolar, faaliyet raporları ve kısa vadeli sigorta kolları için gelecek 10 yıl, uzun vadeli sigorta kolları için ise gelecek 50 yıllık gelir-gider dengesini sigorta kolları itibariyle gösterir aktüeryal hesaplar yapacak ve genel kurul bu hesapları onaylayacak.
Kamu dengesi açısından yeni sosyal güvenlik reformuna ihtiyaç var. Kayıtdışının
önlenmesi çabaları ile bütünleşecek bu reform, ülkenin geleceği açısından kritik
önem taşıyor.