Kiralık işçiden itfaiye eri olur mu tartışması
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün veto ettiği "kiralık işçi" uygulaması tartışması sürerken, Konya Büyükşehir Belediyesi ilginç bir ihaleye imza attı. Belediye, "itfaiye eri ve itfaiye şöförü" hizmetini 7 ay süreyle bir şirketten almak amacıyla ihale açtı. Daha önce de belediyeler birçok hizmeti taşeron firmalara havale ediyordu. Ne var ki, uygulama bu kez Kamu İhale Kurumu'nun da gündemine geldi ve tartışma yarattı. KİK'te, "Belediye asli görevi olan bir kamu hizmetini taşeron üzerinden yaptırabilir mi" tartışması başladı. KİK üyesi Adem Kamalı "Böyle bir kamu hizmeti taşeron eliyle yaptırılamaz, kamu görevlileri eliyle yapılması zorunludur" dese de, oy çokluğuyla ihalenin iptal edilmemesi benimsendi.
Kamu İhale Kurumu'nun (KİK) gündemine geçtiğimiz haftalarda Konya Büyükşehir Belediyesi'yle ilgili bir ihale geldi. Belediye, "180 itfaiye şoför elemanı ve 20 adet itfaiye eri" hizmeti satın almak için ihale açmıştı. Hizmeti verecek olan firmanın 20 adet itfaiye elemanına brüt asgari ücret üzerinden yüzde 42,5 ek ilave ücret, 180 adet itfaiye şoför elemanına brüt asgari ücret üzerinden yüzde 63,45 ek ilave ücret vermesi; ayrıca elemanlarına "2 yazlık gömlek, 2 yazlık pantolon, bir çift yazlık ayakkabı, 1 düdük, 1 kemer, 1 şapka ve 2 arma temin etmesi" ihalenin koşulları arasında yer alıyordu. Bir şikayet üzerine ihaleyi inceleyen Kamu İhale Kurulu uzmanı, "ihaleye konu hizmetin kamu görevlilerince yürütülmesinin zorunluluğu ve itfaiye eri-şöförünün hizmet alımı ihalesine konu edilip edilmeyeceği konusunun" incelenmesi için İçişleri Bakanlığı'na başvurulmasını istedi.
KİK üyesi: Anayasaya aykırı
Üyelerinin büyük bir bölümü 2007 yılında yenilenen Kamu İhale Kurulu, bu görüşe karşın oyçokluğuyla ihaleyle ilgili bir yaptırım kararı almadı. Ancak kurul üyesi Adem Kamalı, söz konusu işin taşeronla yapılamayacağını belirterek itiraz etti. Kamalı, itirazında Anayasa'nın 128. maddesinde "kamu hizmetlerinin gerektirdiği görevlerin memur ve diğer kamu görevlileri eliyle yürütülmesinin" öngörüldüğüne dikkat çekti. Hizmet alımları ihalelerinin yasa gereği taşıma, haberleşme, sigorta, anket, temizlik, güvenlik gibi alanları kapsadığına dikkat çeken Kamalı, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda da itfaiyenin belediyenin görev ve sorumlulukları arasında bulunduğunu söyledi. Kamalı, tüm bu nedenlerden dolayı itfaiye görevinin hizmet alımı yöntemiyle yapılamayacağını ve ihalenin iptal edilmesi gerektiğini söyledi.
Kurum ihale kayıtları incelendiğinde belediyelerin bir süredir sessiz sedasız itfaiye hizmetlerini "taşeron çalışanlara" belli sürelerle devrettiği ortaya çıkıyor. Konya, Ordu, İstanbul gibi belediyeler söz konusu yöntemi kullanan veya kullanmış olan belediyeler arasında bulunuyor. Ancak konu, son ihaleyle birlikte Kamu İhale Kurulu'nun gündemine girdi. Konya Büyükşehir Belediyesi'nin, söz konusu "kiralık itfaiye eri" ihalesinden hemen sonra memur olarak itfaiye eri alımı için sınav açması da dikkat çekiyor. 3 Temmuz'da başvuru süresi biten sınava göre, fakülte mezunları arasından 100 itfaiye eri alınacak. Kamu Personel Sınavı'na girenler arasından 70 ve üzeri puan almış olanlar sınava alınacak, söz konusu kişilere dayanıklılık testi yapılacak. 30 yaşı geçmemek de aranılan koşullar arasında bulunuyor.
Karayalçın: Asli görevdir
Eski Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Murat Karayalçın, ihaleyi "İtfaiye, yangın hizmetleri belediyelerin asli görevidir ve devredilemez" sözleriyle değerlendirdi. Söz konusu asli işleri yapanların patronunun özel sektör değil kamu olması gerektiğini belirten Karayalçın, "İtfaiye kurtarma işlerinde çalışanların belediye yönetimiyle gönülden bir bağı olmalıdır. Kısa süreli olarak bu işi yapacak özel sektör çalışanından aynı disiplin ve özveriyi beklemek doğru olmaz" dedi.
TOP İÇİŞLERİ BAKANLIĞI'NDA
Şikayet üzerine Konya Belediyesi'nin ihalesini inceleyen Kamu İhale Kurulu uzmanı, "ihaleye konu hizmetin kamu görevlilerince yürütülmesinin zorunluluğu ve itfaiye eri-şöförünün hizmet alımı ihalesine konu edilip edilmeyeceği konusunun" incelenmesi için İçişleri Bakanlığı'na başvurulmasını istedi. Böylece şimdilik söz İçişleri Bakanlığı'nda.
ANAYASA'DA NASIL DÜZENLENDİ
Anayasa'nın 128. maddesinde "kamu hizmetlerinin gerektirdiği görevlerin memur ve diğer kamu görevlileri eliyle yürütülmesi" öngörülüyor. Hizmet alımları ihaleleri yasa gereği taşıma, haberleşme, sigorta, anket, temizlik, güvenlik öb. alanları kapsıyor. 5393 sayılı Belediye Kanunu'nda da itfaiye hizmeti, belediyenin aslı görevi olarak sayılıyor.