Devletin il il kişi başı harcamaları!

Türkiye çapında toplanan her 100 liranın yaklaşık 37 lirasını tek başına karşılayan İstanbul, kişi başına kamu harcamaları bakımından ise tam bir 'bütçe fukarası'.

27 Temmuz 2009 13:06

Devlete kişi başına 2 bin 956,40 lira katkı sağlayan İstanbul için, devletin kişi başına yaptığı harcama ise 368,07 lirada kalıyor.

A.A muhabirlerinin Maliye Bakanlığı ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı hesaplamalara göre, Ocak-Haziran döneminde Merkezi Yönetim Bütçesinden kişi başına 1745,47 lira harcama yapıldı. Kişi başına gelir ise 1421,01 lira olarak gerçekleşti.

Bu dönemde devlet bütçesinden nüfus başına en fazla parayı Tunceli aldı. Bu ilde kişi başına harcama 2 bin 154,52 lirayı bulurken, Tunceli'den kişi başına sağlanan gelir ise 232,45 lira oldu.

Ankara, başkent ve memur şehri olmasının da etkisiyle bütçeden kişi başına 1.650,81 lira aldı, her Ankaralının Hazineye sağladığı destek ise 3 bin 111,29 lirayı buldu.

Hakkari, bütçeden kişi başına aldığı 1154,13 lira ile devlet harcamalarından en fazla payı alan üçüncü il oldu. Kişi başına 47,57 lira gelirin toplandığı Hakkari, böylece devlete verdiği her 1 liranın karşılığını 24,26 lira olarak aldı.

Geri kalan 78 ilin tümünde kişi başına harcama tutarı 1000 liranın altında kaldı. Listede Isparta 991,91 lira, Elazığ 988,25 lira, Erzurum 966,80 lira, Erzincan 950,21 lira ve Artvin de 944,97 lira ile Tunceli, Ankara ve Hakkari'den sonra bütçeden kişi başına en fazla pay alan iller olarak sıralandı.

Devletin kişi başına yaptığı harcama, Türkiye ekonomisine büyük katkısı olan illerden İzmir'de 619,38 lira, Adana'da 548,97 lira, Antalya'da 475,57 lira, Bursa'da 415,08 lira, Gaziantep'te 404,31 lira, Kayseri 635,48 lira, Konya'da da 555,04 lira oldu.

Bu illerden İzmir'den 619,38 liralık harcama 2 bin 201,93 lira, Bursa'da 415,08 liralık harcama 766,17 lira, Antalya'da ise 475,57 liralık harcama 653,42 lira olarak geri döndü.

TOPLAM GİDERLERİN YÜZDE 4'Ü İSTANBUL'A

Devlete kişi başına en büyük katkıyı ise TÜPRAŞ'ın ödediği vergilerin de etkisiyle Kocaeli yaptı. Bu ilde devletin kişi başına harcaması 662,31 lira düzeyinde kalırken, Kocaeli'den kişi başına elde edilen gelir 6 bin 966,55 lirayı aştı.

Ocak-Haziran döneminde Hazine'ye 37 milyar 537 milyon 948 bin lira kazandıran İstanbul'da, toplam harcama ise 4 milyar 673 milyon 401 bin lira olarak belirlendi.

İstanbul, bu rakamlarla bütçe gelirlerinin yüzde 36,93'ünü tek başına karşıladı, ancak İstanbul'un bütçe giderlerinden aldığı pay yüzde 3,74 oldu.

Buna göre, yılın ilk yarısında her İstanbullu devlete 2 bin 956,40 lira ödemede bulundu, bunun karşılığında da sadece 368,07 lira aldı.

Söz konusu rakamlarla İstanbul, 81 il arasında kişi başına gider bakımından sonuncu sırada, kişi başına gelir bakımından ise 3'üncü sırada yer buldu.

Kişi başına gelirin en düşük seviyede kaldığı il ise 47,57 lira ile Hakkari oldu. Bunu 85,96 lira ile Muş, 98,49 lira ile Mardin, 104 lira ile Ağrı, 105,20 lira ile Bingöl, 108,01 lira ile Bitlis, 114,86 lira ile Iğdır, 115,12 lira ile Şırnak, 121,46 lira ile de Siirt takip etti.

DEVLET KİME NE VERDİ, KİMDEN NE ALDI?

Maliye Bakanlığı ve TÜİK verilerine göre yılın ilk yarısında devletin 81 ilde bütçe harcamaları ve bütçe gelirleri ile kişi başına gelir ve giderleri şöyle:

.                                                 Kişi Başına
.                    Gider        Gelir         Gider      Gelir   
İller             (Bin Lira)   (Bin Lira)      (Lira)      (Lira)
---------         ----------   ----------     --------   --------
Merkez            80.006.515   13.102.256     1.118,70     183,20  
Adana              1.112.397      837.196       548,97     413,16 
Adıyaman             340.240       75.342       581,54     128,77  
Afyonkarahisar       360.502      165.202       516,95     236,89  
Ağrı                 285.062       55.347       535,65     104,00  
Amasya               261.135       74.671       806,78     230,70  
Ankara             7.509.420   14.153.067     1.650,81   3.111,29  
Antalya              884.207    1.214.892       475,57     653,42 
Artvin               157.417       58.705       944,97     352,40   
Aydın                513.066      301.051       531,40     311,81    
Balıkesir            696.755      472.285       616,45     417,85   
Bilecik              121.450       57.153       628,72     295,87   
Bingöl               218.866       26.941       854,64     105,20   
Bitlis               237.474       35.307       726,45     108,01   
Bolu                 221.006      119.708       821,94     445,21   
Burdur               164.295       70.789       663,99     286,09    
Bursa              1.041.005    1.921.535       415,08     766,17   
Çanakkale            334.317      203.629       704,14     428,88   
Çankırı              132.914       35.393       754,79     200,99   
Çorum                286.055      116.099       524,44     212,85   
Denizli              467.728      333.315       509,60     363,15   
Diyarbakır         1.117.347      267.296       748,48     179,05   
Edirne               343.383      219.496       870,11     556,19   
Elazığ               541.128      147.350       988,25     269,10   
Erzincan             200.158       51.400       950,21     244,01   
Erzurum              749.237      180.136       966,80     232,44   
Eskişehir            649.447      507.548       875,57     684,27   
Gaziantep            651.845      379.576       404,31     235,44  
Giresun              262.357       91.053       622,04     215,89   
Gümüşhane             99.855       20.288       760,12     154,44    
Hakkari              298.446       12.300     1.154,13      47,57    
Hatay                630.372      815.394       446,03     576,95   
Isparta              404.168      141.206       991,91     346,55  
Mersin               842.429    1.589.506       525,56     991,64   
İstanbul           4.673.401   37.537.948       368,07   2.956,40  
İzmir              2.351.151    8.358.467       619,38   2.201,93   
Kars                 226.527       45.067       725,75     144,39   
Kastamonu            301.459      106.659       836,40     295,93   
Kayseri              752.652      502.572       635,48     424,33   
Kırklareli           172.191      219.529       511,04     651,53  
Kırşehir             157.552       51.107       707,35     229,45   
Kocaeli              987.078   10.382.653       662,31   6.966,55   
Konya              1.093.360      646.917       555,04     328,41   
Kütahya              307.167      208.332       542,81     368,15   
Malatya              542.297      173.478       739,04     236,41   
Manisa               582.431      467.450       442,32     355,00   
Kahramanmaraş        537.047      214.153       521,76     208,06   
Mardin               390.220       73.933       519,81      98,49   
Muğla                459.737      482.010       580,90     609,04   
Muş                  224.676       34.753       555,70      85,96   
Nevşehir             161.213       93.510       572,29     331,95   
Niğde                198.043       63.060       585,15     186,32   
Ordu                 371.518      167.978       516,52     233,54  
Rize                 188.102      163.817       588,90     512,87   
Sakarya              435.519      185.791       511,60     218,25   
Samsun               830.007      479.269       672,79     388,49  
Siirt                251.147       36.417       837,66     121,46  
Sinop                147.006       45.691       732,13     227,56  
Sivas                435.772      171.218       690,48     271,30  
Tekirdağ             328.156      795.259       425,75   1.031,77   
Tokat                380.718      114.466       616,89     185,47  
Trabzon              604.673      317.459       807,33     423,85   
Tunceli              186.256       20.095     2.154,52     232,45  
Urfa                 665.417      213.976       422,70     135,92  
Uşak                 165.757       87.423       496,11     261,66   
Van                  758.927      144.907       755,63     144,28   
Yozgat               278.760       76.361       575,71     157,70   
Zonguldak            319.785      268.316       516,49     433,36   
Aksaray              176.090       82.099       475,15     221,53  
Bayburt               65.682       11.367       867,95     150,21    
Karaman              121.919       39.082       529,75     169,81   
Kırıkkale            206.674      128.975       739,91     461,74   
Batman               290.791       79.667       598,81     164,05   
Şırnak               355.034       49.421       827,03     115,12    
Bartın               113.173       46.820       610,53     252,58    
Ardahan               81.635       14.061       727,31     125,27    
Iğdır                114.968       21.138       624,74     114,86    
Yalova                96.013       79.942       486,36     404,95    
Karabük              135.095       89.302       624,72     412,96    
Kilis                 76.580       15.187       632,94     125,52    
Osmaniye             231.751       76.778       498,71     165,22    
Düzce                157.651       89.956       479,75     273,75    
Toplam           124.830.776  101.626.268     1.745,47   1.421,01