Gençlerin kilo kaybetmek için kullandıkları diyet hapları sağlıksız
Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Sağlık Yüksekokulu Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Nursan Dede Çınar, gençlerin vücut ağırlığını kontrol etmek veya kilo kaybetmek için kullandıkları diyet hapları, laksatifler, diüretikler, açlık ve sıkı diyetlerin hem büyümeyi hem de sağlığı olumsuz etkilediğini söyledi. Çınar, yemek öğünlerini atlama ve 'fast food' tüketimin beslenmede bozukluklara yol açtığı uyarısında bulundu.
Çınar, CİHAN muhabirine yaptığı açıklamada, gençlerin günümüzde biyolojik ve psikososyal pek çok sağlık sorunu ile karşı karşıya olduğunu belirtti.Yetişkinliğe geçiş döneminde gençlerin dış görünüş ile ilgili endişe, arkadaşları tarafından kabul edilme ihtiyacı, giderek artan bağımsızlık ve aktif yaşam stilinin yeme alışkanlıklarını ve gıda tercihlerini etkilediğine dikkati çeken Çınar, "Adolesanların (yetişkinliğe geçiş dönemi) çoğu görünümleri ve vücut ağırlıkları konusunda aşırı duyarlı olup, genelde kız çocukları kilo vermeyi, erkek çocukları ise daha fazla kas kitlesine sahip olmayı ve kilo almayı istiyor. Vücut ağırlıklarını kontrol etmek veya kilo kaybetmek için diyet hapları, laksatifler, diüretikler, açlık ve sıkı diyetlerin kullanılması hem büyümeyi hem de sağlığı olumsuz etkiliyor.Özellikle yemek öğünlerini atlama (kahvaltı, öğle yemeği), ev dışında daha fazla yemek yeme, "fast food" tüketimi, vejetaryan ve sıkı diyet programları sık görülen gıda alışkanlıkları olup, beslenmede bozukluklara yol açıyor." diye konuştu.
Adolesan döneminde kilo artışının ve boy uzamasının hızlı olduğunu kaydeden Çınar, bu dönemde özellikle kızlarda yağ dokusunın, erkeklerde de kas dokusunda daha fazla artış olduğunu dile getirdi. Adolesanların enerji ve protein gereksinimlerini değerlendirirken, boy ve kiloları ile birlikte aktivite durumlarının da göz önünde bulundurması gerektiğini söyleyen Çınar, şöyle konuştu:
"Eğer enerji alımı sınırlı ise enerji gereksinimi proteinlerden karşılanır bu da büyüme ve kas kitlesi oluşumunu olumsuz olarak etkiler.Bu gereksimin et, süt ürünleri,yumurta ,baklagiller, tahıllar,sebzeler ve kabuklu yemişlerden karşılanabilir. Yeterli protein alınamadığında lineer büyümede cinsel olğunlaşmada gerilik ve yağsız vücut kütlesinde azalma görülür. Karbonhidratlar en önemli enerji kaynağıdır. Günlük toplam kalorinin yüzde 50-60 ı karbonhidratlardan sağlanmalıdır. Normal büyüme ve gelişme için yağ ve yağ asitlerine de gereksinim vardır.Yağlar toplam kalorinin yüzde 30 unu ,doymuş yağ asitleride yüzde 10'u geçmemelidir. Adolesanların günlük 25 gram lif (posa) alması önerilmektedir. Bu gereksinim sebze ve meyvelerden karşılanabilir."
SÜTÜN YERİNİ ALAN İÇECEKLER KIRIK RİSKİNİ ARTIRIYOR
Çınar, gençlere kalsiyum, çinko, vitamin ve mineral ile demir gereksinimlerinin karşılamaları için şu tavsiyelerde bulundu:
KALSİYUM gereksinimi: Yetersiz kalsiyum alımı, yaşamın ileri dönemlerindeki obezite, osteoporoz, hipertansiyon gelişimi ile doğru orantılıdır. Zirve kemik kütlesinin yüzde 40'ının adolesan dönemde gerçekleşmesi, bu dönemde süt tüketiminin azalması ve sütün yerini alan diğer içeceklerin çok tüketilmesi, osteoporoza yatkın olan adolesanlarda kırık riskini daha da arttırıyor. Bu nedenle optimal kalsiyum kaynakları seçilmeli (örneğin brokoli gibi okzalat içeriği düşük kalsiyumdan zengin yeşil sebzeler, kalsiyumdan zenginleştirilmiş gıdalar). Süt, yoğurt, peynir gibi iyi kalsiyum kaynağı besinlerin günlük 3-4 porsiyon tüketilmesi gereksinimi karşılamaktadır.
ÇİNKO gereksinimi: Çinkonun büyüme ve cinsel olgunlaşma için gerekli olduğu bilinmektedir. Kemik oluşumunu artırır ve kemik kaybını engeller. Çinko gereksinimi 11-18 yaşlarında kızlarda 12 miligram, erkeklerde 15 miligram dır. Kırmızı et,balık ve tüm taneli hububat çinko açısından zengindir.
VİTAMİN ve MİNERAL gereksinimi: Mineral ve vitaminler adolesan beslenmesinde önemli rol oynarlar. Adolesan döneminde A,C,D, E vitaminleine gereksinim artar. Demir: Kızlar ve erkeklerde kas gelişimini artmasına bağlı olarak demir gereksinimi artmaktadır. Demir gereksinimi 11-18 yaş grubunda kızlarda 15 miligram, erkeklerde ise 12 miligramdır.