BES yatırımcılarının üçte biri yılda en az 240 TL kaybediyor
BES'e kayıtlı kişilerin üçte biri vergi avantajını kullanırken, sadece yüzde 56'sı bu avantajının farkında. Oysa ki BES'e ayda 100 TL ödeme yapan bir kişinin yıllık kazancı 240 TL
ESİN ÇETİNEL
İSTANBUL - Bireysel Emeklilik Sistemine (BES) kayıtlı kişilerin yüzde 36'sının başka deyişle üçte birinin vergi avantajını kullanmadığını, yarıya yakınının ise böyle bir avantajdan haberdar bile olmadığını söyleyen Yapı Kredi Emeklilik Genel Müdür Yardımcısı Umur Çullu, ?Vergi avantajını bilmeyenlerin yanısıra, ev kadını ve emekliler gibi yasa nedeniyle bu avantajdan yararlanamayan geniş bir kesim var. Ayrıca işlemi yapan muhasebe servislerinin zorluk çıkarttığını da duyuyoruz? dedi.
Umur Çullu'nun verdiği bilgiye göre BES sistemine katılanların sadece yüzde 56'sı ödediği primler yüzünden vergi avantajları bulunduğunu biliyor.
Fon değiştirmeyi sevmedik
Türkiye'de 6'ıncı yaşını kutlayan BES'te katılımcı sayısı 2 milyonu aşmasına karşın BES'e dahil kişilerin sistemin avantajlarını kullanmadığı görülüyor. BES tarafından gerçekleştirilen ve toplam 4910 kişinin katıldığı araştırmaya göre bir katılımcının yılda dört kez fon değiştirme hakkı bulunmasına karşın 411 bini aşkın kişi bugüne kadar hiç fon değişikliğine gitmemiş. Yıllar itibariyle bakıldığında ise 2004 yılında 3624 olan fon değişim sayısı 2009 yılında ancak 22 bin 607'ye ulaşmış. Kişilerin şirket ve fon değişikliğine gitmemesini normal karşılamak gerektiğini vurgulayan Umur Çullu, ?Çünkü bakıldığı zaman fonlar arasında çok büyük getiri farklılıkları gözlemlemiyoruz. Bu yüzden BES katılımcıları kurumlarını değiştirme ihtiyacı hissetmiyor. Bu arada fon tercihinde getiriden ziyade risksiz fonlar tercih ediliyor. Bu da fon değişimi sayısını sınırlıyor? diye konuştu.
Çullu'ya göre, sistemden ayrılan kişilere nedeni sorulduğunda ?ekonomik' nedenleri öne sürerken, ayrılanların yüzde 60'ı ise ekonomik sorunlarını aştıktan sonra yeniden sisteme gireceklerini söyledi.
Mayıs 2009'da BES tarafından gerçekleştirilen geniş kapsamlı araştırmanın bulgularını da değerlendiren Çullu şu bilgileri verdi: ?Araştırmaya katılanların yüzde 36'sı BES'in vergi avantajını kullandığını söyledi. Ancak bunun içinde grup sigortaları da var. Sadece bireysel BES yaptıranlarda bu oran yüzde 32'lere kadar geriliyor. Yani 100 kişiden sadece 32'si vergi avantajından yararlanıyor. İşveren katkısı olmayan grup sigortalarında ise grup arasında daha yoğun bilgilenme olduğu bu oran yüzde 52-53'lere ulaşıyor.
Muhasebeler zorluk çıkarıyor
Peki neden bu kadar düşük? Baktımızda ankete katılan ve BES sisteminde yer alanların yüzde 7'si emeklilerden, yüzde 12'si ise ev hanımlarından oluşuyor. Bu iki grupta yasal olarak vergi avantajını kullanamayan kesim. Bunun dışında şirketlerde muhasebe servislerinin de zorluk çıkarttığını duyuyoruz.
Ankete katılanların sadece yüzde 56'sı vergi avantajını biliyor buna karşın ancak yüzde 32'si vergi avantajını kullanıyor ki bu da çok dikkat çekici.?
500 bin kişiye hatırlatma
Yapı Kredi Emeklilik olarak 65 kişiden oluşan çağrı merkezi kurduklarını da açıklayan Çullu, ?Çağrı merkezimiz satış sonrası müşterimizin ne satın aldığını anlatıp, örneğin vergi avantajı başta olmak üzere sisteme ilişkin bilgi veriyor. Zamanla risk algısı değişti mi diye soruyor. Çeşitli konularda hatırlatmalar yapıyor. Call Center'ımız geçen yıl toplam 500 bini aşkın (bazıları birden fazla) kişiyle görüşme yaptı. Bunun dışında e-posta, internetten sorular, mektup, fax ve sms'le de müşterilerimize ulaştık.?
Ayda 100 TL yatıran yılda 240 TL kazanıyor
Yıllık brüt maaşı 12.000 TL olan bir kişinin (aylık 1.000 TL) ayda 100 TL BES için ödeme yaptığını varsayalım. Bu kişinin yüzde 15 oranında yıllık SGK kesintisi bulunuyor. Bunun yıllık tutarı 1.800 TL'ye ulaşıyor.
Yıllık BES payı 1.200 ve 1.800 TL'lik SGK kesintisi yıllık brüt maaş olan 12 bin TL'den düşüldüğünde vergiye tabii tutar 9.000 TL'ye iniyor. Buna göre bu kişinin kümülatif gelir vergisi bin 365 TL'ye buna karşın yıllık net geliri ise 8 bin 825 TL'ye ulaşıyor.
Aynı örneği BES'e aynı ödemeyi yapıp buna karşın vergi indiriminden yararlanmayan bir kişiye uyguladığımızda ise bu kişinin net geliri 8.595 TL'ye geriliyor. Başka ifadeyle ayda 100 TL yılda ise 1.200 TL
ödeme yapan ve vergi avantajını kullanan kişinin yıllık kazancı 240 TL oluyor.
1000 TL'lik avantaj
Sektör yetkilileri bu tutarın Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) için ödenen aylık tutar yükseldikçe ve kişinin maaşı arttıkça daha yukarlara çıktığı uyarısında bulunuyor. Yüksek maaşlı ve BES'e ödemelerini yüksek tutardan yapan bir kişinin yıllık vergi avantajı 1000 TL'ye kadar yükselebiliyor
