Emeklinin öncelikle İntibak Yasasına ihtiyacı var
ATİLLA ÖZSEVER
Geçen hafta emeklilerle ilgili bir haber, kamuoyunda epey yankı buldu, tartışma konusu oldu. Ankara 5. İş Mahkemesi, işçi ve Bağ-Kur emekli aylıklarıyla memur emekli aylıkları arasındaki farklılığın anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olduğu iddiasıyla Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu.
Emekliler arasında dört farklı kategori bulunuyor. Öncelikle işçi emeklileri arasında 13 farklı maaş düzenlemesi var. Memur emeklileri arasında da 1 Ekim 2008'de yürürlüğe giren 5510 sayılı yasayla bir farklılık doğdu. Aynı durum Bağ-Kur emeklileri için de söz konusu. Öte yandan işçi, Bağ-Kur ve memur emeklilerinin aylık hesaplanmasında farklı kriterler dikkate alındığı için yine ciddi bir maaş farklılığı var.
İşçi (SSK) emeklileri için başlangıçta prime esas kazanç ortalaması üzerinden aylık bağlanıyordu, daha sonra memur katsayısı dikkate alındı ve gösterge sistemine geçildi. Çeşitli zamanlarda farklı gösterge tabloları düzenlendi, bu süreçte eski ve yeni emekliler arasında intibak yapılmadığı için farklı maaşlar ortaya çıktı. 1987'de ?süper emeklilik? adıyla bilinen yeni bir düzenleme, yeni bir adaletsizlik daha yarattı.
İşçi emeklileri arasında esas ve temel farklılık ise 1999'da çıkan ve 1 Ocak 2000 tarihinden itibaren uygulamaya konan 4447 sayılı yasayla oluştu. Bu yasayla hesaplama yöntemi değişti, yıllık TÜFE ve milli gelir artışı dikkate alındı. Aynı artış yöntemi eski emeklilere uygulanmadığından ciddi farklılıklar meydana geldi. 2000 öncesi emekliler için bir intibak yapılmadı, dolayısıyla 3 milyonu aşkın bu emekli kitlesi refah payı artışından yararlanamadı ve mağdur oldu.
1 Ekim 2008'de yürürlüğe giren 5510 sayılı yasada da, emekli aylığı hesaplamasında milli gelirin tamamının değil yüzde 30'unun dikkate alınması öngörülünce, başka bir farklılık daha ortaya çıktı. Sonuçta işçi emeklileri arasında 13 farklı maaş düzenlemesi var. Ayrıca 1 Ekim 2008'den önce emekli olan memurların son aylığı üzerinden maaş hesaplaması yapılırken işçiler ve yeni memurlar için tüm çalışma süresindeki prime esas kazancın ortalaması dikkate alındığından yine ciddi bir farklılık doğuyor. Bağ-Kurlularda da 1 Ekim 2008'den sonra basamak sistemi kalktı, yine bir farklılaşma oldu. Üç sosyal güvenlik kurumunu ?tek çatı? altında birleştiren yasa da bu eşitsizliği gideremedi?
Halen Anayasa Mahkemesi'nde CHP'nin 5510 sayılı yasayla ilgili aynı konuda bir iptal davası bulunuyor. Yüksek Mahkeme, daha önceki bir iptal davasında işçi ve memurun aynı statüde olmadığına karar vermişti. Bununla birlikte Anayasa Mahkemesi eşitsizlik iddiasını ciddi bulup iptal kararı verirse yeni bir yasal düzenlemeye ihtiyaç doğacak. O nedenle esas mesele, maliyeti yüksek de olsa öncelikle işçi emeklileri arasındaki adaletsizliği giderecek bir intibak yasasının çıkarılması ve refah payından tüm emeklilerin yararlandırılmasıdır.