Konya Havzası nasıl kurudu?

Konya'daki sulak alanların yüzde 65'i yok oldu

ETİ Burçak ve WWF-Türkiye işbirliğiyle geçtiğimiz yıl gerçekleştirilen ''Türkiye'nin Yarınları Projesi'' sonuç raporunda, Konya Kapalı Havzası'ndaki sulak alanların yüzde 65'inin yitirildiği belirtildi.

AA muhabirinin ETİ Burçak ve WWF-Türkiye işbirliğiyle hazırlanan ''Türkiye'nin Yarınları Projesi''nden derlediği bilgilere göre, küresel iklim değişikliği dünyanın karşı karşıya kaldığı en önemli çevre ve kalkınma sorunu olarak dikkat çekiyor.

Raporda, Konya Kapalı Havzası'nın büyük bir bölümünde yarı kurak iklimin egemen olduğu, havzaya düşen yağışların yüzde 70'inin bitki yetişme dönemi dışında gerçekleştiği, bu nedenle havzanın Türkiye'nin ikinci derece kurak alanları arasında yer aldığı ifade ediliyor.

Havzada yağışların bahar mevsiminin sonlarına doğru azaldığı yaz aylarında ise yok denecek kadar düşük seviyelerde düştüğü vurgulanan raporda, havzanın yeterli ve düzenli yağış alamadığına dikkat çekiliyor.

Raporda, havzada bulunan 93 bin 948 adet sondaj kuyusundan, 66 bin 808 tanesinin, yani yaklaşık yüzde 70'inin kaçak olduğuna vurgu yapılıyor. Her sene 1,28 milyar metreküp suyun yer altı rezervlerinden fazladan çekildiği ve yer altı su seviyelerinin hızla düştüğü belirtiliyor.

Konya Havzası'nda 2015 yılına kadar sıcaklıkların 2,5 derece civarında, 2030'ların sonundan itibaren de 4 ila 6 derece kadar artmasının beklendiği ifade edilen raporda, şunlar kaydediliyor:

''Sıcaklıkların ve buharlaşmanın artmasıyla beraber, 2030'ların sonundan itibaren Konya Havzası'na yüzde 20-30 daha az yağış düşmesi bekleniyor. 2057'nin önümüzdeki yüzyılın en kurak yılı olacağı tahmin ediliyor. Konya Havzası'nda önümüzdeki 50 yılda yüzey suyunda yüzde 65, yer altı suyunda yüzde 54 azalma olacağı öngörülüyor. Buna bağlı olarak havzadaki toplam kullanılabilir su miktarında yüzde 56 azalma bekleniyor.''

-SULAK ALANLAR-

Raporda, havzanın iklimsel koşullarında belirleyici rol oynayan ve gelecekte artacak olan kuraklık olaylarına karşı bölgenin dayanıklılık derecesini artıracak en önemli etkenlerden olan sulak alanların, son 50 yılda yüzde 65'inin kuruduğu ifade ediliyor.

Sulak alanların tarımsal sulama, balıkçılık, tuzculuk, saz kesimi, turizm gibi pek çok sektörün gelir kaynağı olduğu ifade edilen raporda, yer altı sularını besleyen, taşkınları kontrol eden, sel sularını depolayan, nem oranını yükselterek sıcaklık ve yağışlar üzerinde etkili olan sulak alanların kuraklıkla mücadelede büyük önem taşıdığı vurgulanıyor.

Raporda Konya Havzası'ndaki sulak alanların geniş ve el değmemiş tuzcul stepleri, flora ve fauna çeşitliliği ile Türkiye ve dünya için doğa koruma açısından çok büyük önem taşıdığı belirtilerek, ''Ancak ne yazık ki, çevresel ve sosyal etkileri iyi hesaplamadan yapılan su alt yapı yatırımları, sürdürülebilir olmayan tarımsal sulama uygulamaları ve aşırı yer altı suyu çekimi gibi nedenlerle Konya Kapalı Havzası'ndaki sulak alanların doğal yapısı değişmiştir. Bir başka deyişle Konya Kapalı Havzas'ında bulunan sulak alanların yaklaşık yüzde 65'i yitirilmiş durumdadır'' tespitine yer verildi.

-ÖNERİLER-

Raporda, Konya Kapalı Havzası'nda değişen iklim koşullarına uyum sağlamak, su kaynaklarının akılcı kullanımı ve sürdürülebilir bir tarımsal üretim için şu adımların atılması önerildi:

''Konya Havzası İklim Değişikliği Uyum Planı ve Entegre Su Yönetim Planları hazırlanmalı, iklim koşulları ve su kullanımı dikkate alınarak tarımda bölgesel destekleme sistemi oluşturulmalı, ürün deseni revize edilmeli, Pankobirlik değişim ve dönüşümde 'öncü' rol oynamalı, yer altı suyu kullanımı kontrol altına alınmalı, Havzadaki sulak alan kaybı durdurulmalı, sulak alanlar korunmalı ve Konya Ovası Projesi (KOP) günün ve geleceğin koşullarına göre revize edilmeli.''

Rapora göre Konya Kapalı Havzası'ndaki sulak alanların durumu şöyle:

Sulak Alanın Adı: Bugünkü Durumu

----------------------- -----------------

Güvenç Gölü: Tamamen kurutulmuştur

Yarma Bataklığı: Tamamen kurutulmuştur

Arapçayırı, Çumra Ovası: Tamamen kurutulmuştur

Hotamış Sazlığı: Tamamen kurumuştur

Eşmekaya Sazlığı: Tamamen kurumuştur

Ereğli Sazlıkları: Yüzde 85 oranında kurumuş durumdadır.

Tuz Gölü: Yüzde 50 oranında küçülmüş durumdadır.

Beyşehir Gölü: Yüzde 75 oranında küçülmüş durumdadır.

Meke Gölü: Aşırı yer altı suyu çekimi nedeniyle kuruma tehdidiyle karşı karşıya

Suğla Gölü: Doğal göl özelliğini tamamen yitirdi, DSİ tarafından depolama alanına dönüştürüldü.

Samsam Gölü: Yüzde 80 oranında küçülmüş durumdadır. Mevsimsel olarak su birikimi görülmektedir.

Kozanlı Gölü: Yüzde 90 oranında küçülmüş durumdadır. Mevsimsel olarak su birikimi görülmektedir.

Kulu Gölü: Yüzde 90 oranında küçülmüş durumdadır. Mevsimsel olarak su birikimi görülmektedir.

Tersakan Gölü: Yüzde 90 oranında küçülmüş durumdadır. Mevsimsel olarak su birikimi görülmektedir.

Bolluk Gölü: Yüzde 90 oranında küçülmüş durumdadır. Mevsimsel olarak su birikimi görülmektedir.