Bayındırlık Bakanlığında eş durumu özrü patrona var, çalışana yok

6/8/2009 tarih ve 27311 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Personelinin Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliği'nin "Temel ilkeler" başlıklı 5. maddesi (c) bendinde "Yapılacak atamalarda aile birliğini muhafaza etmeye özen gösterilir." hükümleri bulunmasına karşılık 22/05/ 2010 tarih ve 27588 sayılı resmi gazetede yayınlanan Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Personelinin Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Bayındırlık Ve İskân Bakanlığı Personelinin Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliğin 11. maddesinin 1. (b) bendinin (5) numaralı alt bendi "5) Eşinin, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesinin (b) bendi kapsamında çalışması veya aynı Kanunun 4 üncü maddesinin (a) veya (b) bendi kapsamında işveren sıfatıyla sigortalı olarak faaliyette bulunması halinde, en az iki yıl süre ile vergi mükellefi olduğunu ve müracaat tarihi itibarıyla son görev yaptığı yerde en az bir yıl süre ile Bağ-Kur veya sigorta primi ödediğini belgelendirmesi gerekir." şeklinde yeniden düzenlenmiştir.

Yeniden düzenlenen eş durumu özrünü belirleyen bu madde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun "Sigortalı sayılanlar" başlıklı 4. maddesinin (a) veya (b) bendi kapsamında işveren sıfatıyla sigortalı olarak çalışanların eşlerinin eş durumu özür grubundan yer değiştirebileceklerini hükmetmektedir.
Maddeye dikkatli bakarsak "işveren sıfatıyla" ibaresi göze çarpmaktadır. Bu ibare nedeniyle 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun "Sigortalı sayılanlar" başlıklı 4. maddesindeki; "Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları uygulaması bakımından; a) Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar,
b) Köy ve mahalle muhtarları ile hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan ise;
1) Ticarî kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek veya basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar,
2) Gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlar
3) Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan ortakları, sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortakları, diğer şirket ve donatma iştiraklerinin ise tüm ortakları,
4) Tarımsal faaliyette bulunanlar,
c) Kamu idarelerinde;
1) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) bendine tabi olmayanlardan, kadro ve pozisyonlarda sürekli olarak çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar,
2) Bu maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerine tabi olmayanlardan, sözleşmeli olarak çalışıp ilgili kanunlarında (a) bendi kapsamına girenler gibi sigortalı olması öngörülmemiş olanlar ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86 ncı maddesi uyarınca açıktan vekil atananlar,
sigortalı sayılırlar." hükümlerine göre kanunun 4. maddesinin (a) bendi kapsamında Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların eşleri eş durumu özründen yer değiştirme isteğinde bulunamamaktadırlar.

Fakat aynı kanuna göre işveren olsalardı işverenlerin eşleri eş durumu özründen yer değiştirme isteğinde bulunabileceklerdir.

Fakat Eş durumu Özür durumundan yer değiştirme isteği Anayasal bir haktır. Çünkü Anayasanın "Ailenin korunması" başlıklı 41. maddesindeki; "Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar." hükümleri ile Ailenin Türk toplumunun temeli olduğu, devletin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması için gerekli tedbirlerin alınacağı belirtilmiş ayrıca; İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşmenin "Haklar ve Özgürlükler" başlıklı 1. bölümünün "Özel hayatın ve aile hayatının korunması" başlıklı 8.maddesinin 1. bendindeki; "Herkes özel ve aile hayatına, konutuna ve haberleşmesine saygı gösterilmesi hakkına sahiptir." hükümlerine göre de herkesin aile hayatının korunması ve saygı gösterilmesi gerektiği belirtilmiş, uluslararası bir sözleşme olan bu sözleşme; Anayasanın "Milletlerarası antlaşmaları uygun bulma" başlıklı 90.maddesi son fıkrasındaki; "Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası andlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasaya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesine başvurulamaz. (Ek: 7.5.2004-5170/7 md.) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası andlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası andlaşma hükümleri esas alınır." hükümleri ve 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun "Yer Değiştirme Suretiyle Atanma" başlıklı 72.maddesi 2 fıkrasındaki;"Yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır. Yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın bulunmaması ya da teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görev bulunmaması ve ilgilinin de talebi halinde, bu personele eşinin görev süresi ile sınırlı olmak üzere aşağıdaki şartlarda izin verilebilir." hükümlerinde de aile biriminin muhafaza edilmesi için gerekli koordinasyonun sağlanması gerektiği vurgulanmıştır.

Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Personelinin Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına İlişkin Yönetmeliği'nin "Temel ilkeler" başlıklı 5. maddesi (c) bendinde "Yapılacak atamalarda aile birliğini muhafaza etmeye özen gösterilir." hükümlerinde aile birliğini muhafaza etmeye özen gösterilir hükümleri sadece patronlar için geçerli olsa gerek eğer aksi bir durum söz konusu ise Bayındırlık ve iskân Bakanlığından bir açıklama beklemekteyiz.

Ayrıca; Bayındırlık ve iskân Bakanlığında örgütlenmiş sendikaları bu yönetmelik maddesinin iptali için dava açmaya çağırıyoruz.