Radyo ve TV'ler, HSYK adayları lehine ve aleyhine yayın yapamayacak

5 Ekim 2010 SALIResmî GazeteSayı : 27720

YÜKSEK SEÇİM KURULU KARARI

Yüksek Seçim Kurulu Başkanlığından:

Karar No : 909

-KARAR-

Başkanlık Makamınca Kurulumuza sunulan 03/10/2010 tarihli, C.05.0.İMİ.0.88 sayılı yazıda aynen; "Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu'nca 07/05/2010 tarihinde kabul edilen 5982 sayılı Kanun, Anayasa Mahkemesinin 07/07/2010 gün ve 49-87 sayılı kısmi iptal kararı sonrasındaki haliyle, 3376 sayılı Anayasa Değişikliklerinin Halkoyuna Sunulması Hakkında Kanun hükümleri gereğince 12 Eylül 2010 tarihinde halkoyuna sunulmuş ve yapılan halkoylamasına ait İl Seçim Kurullarından gelen sonuçların Kurulumuza resmi tutanaklar halinde ulaşması ile birlikte birleştirme işlemi tamamlandığından, halkoylaması sonuçları Kurulumuzun 22/09/2010 tarihli, 2010/846 sayılı kararına istinaden Resmi Gazetenin 23/09/2010 tarihli, 27708 sayılı nüshasında yayımlanarak Anayasa değişiklikleri yürürlüğe girmiştir.

Anayasanın 79. maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında; "Seçimler, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır. Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetimi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikayet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin seçim tutanaklarını ve Cumhurbaşkanlığı seçim tutanaklarını kabul etme görevi Yüksek Seçim Kurulunundur. Yüksek Seçim Kurulunun kararları aleyhine başka bir mercie başvurulamaz.

Yüksek Seçim Kurulunun ve diğer seçim kurullarının görev ve yetkileri kanunla düzenlenir."

Anayasaya 5982 sayılı Kanunla eklenen Geçici 19. maddede; .... Adaylar propaganda yapamazlar; sadece, Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde özgeçmişlerini bu iş için tahsis edilmiş bir internet sitesinde yayımlayabilirler. ... Yapılacak seçimlerde, 26/4/1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun bu bende aykırı olmayan hükümleri uygulanır.

hükümleri yer almaktadır.

298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 55/A maddesinde; "Seçimlerin başlangıç tarihinden oy verme gününün bitimine kadar özel radyo ve televizyon kuruluşları, yapacakları yayınlarda 2954 sayılı Türkiye Radyo ve Televizyon Kanununun 5, 20, 22 ve 23 üncü maddeleri ile 31 inci maddesinin ikinci fıkrası hükümlerine tabidir.

Yukarıdaki fıkra hükümlerine göre özel radyo ve televizyonların yayın ilkelerinin belirlenmesinde, Yüksek Seçim Kurulu görevli ve yetkilidir.

Yapılacak yayınların yukarıdaki esaslara uygunluğunun gözetim, denetim ve değerlendirilmesinde, ülke çapında yayın yapan özel radyo ve televizyonlar için Yüksek Seçim Kurulu; bunun dışında yayın yapan özel radyo ve televizyonlar için yayının yapıldığı yer ilçe seçim kurulları görevli ve yetkilidir.

İlçe seçim kurullarının verdiği kararlara karşı, yirmidört saat içinde il seçim kurullarına itiraz edilebilir. İl seçim kurulu kararları kesindir.

Ülke çapında yayın yapan özel radyo ve televizyonların hangileri olduğunu belirlemeye Yüksek Seçim Kurulu yetkilidir. Yüksek Seçim Kurulunun buna ilişkin kararı Resmi Gazete'de yayımlanır.

Aynı Kanunun 149/A maddesinde; "Bu Kanunun 55/A maddesine ve Yüksek Seçim Kurulunca belirlenen esaslara aykırı olarak yayın yapılması halinde, ülke genelinde yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarını Yüksek Seçim Kurulu, yerel yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarını ise yayının yapıldığı yer ilçe seçim kurulu uyarır veya aynı yayın kuşağında açık bir şekilde özür dilemesini ister. Bu talebe uyulmaması veya aykırılığın tekrarı halinde, Yüksek Seçim Kurulu veya yayının yapıldığı yer ilçe seçim kurulunca, ihlâle konu programın yayını bir ilâ oniki kez arasında durdurulur. Aykırılığın tekrarı hâlinde, ülke genelinde yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarının yayınlarının Yüksek Seçim Kurulunca beş günden onbeş güne kadar durdurulmasına, yerel yayın yapan özel radyo ve televizyonların yayınlarının ise yayının yapıldığı yer ilçe seçim kurulunca üç günden yedi güne kadar durdurulmasına karar verilir.

Bu kararlar ilgili en yüksek mülkî amirlerce derhâl yerine getirilir.

Birinci fıkra hükmüne göre hakkında yayın durdurulması kararı verilen özel radyo ve televizyon kuruluşlarının sorumlularına, onbeşbin Türk Lirasından yüzbin Türk Lirasına; yerel yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarının sorumlularına, beşyüz Türk Lirasından beşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası verilir."

ifadelerine yer verilmiştir.

5982 sayılı Kanun uyarınca Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeliği seçimi için adli ve idari yargı hakim ve savcıları arasından seçilecek üye seçimlerinde uygulanacak seçim takvimi ve Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkındaki 07/05/2010 tarih ve 5982 Sayılı Kanunun Geçici 19. maddesinin (d) ve (e) bentleri hükümleri gereği 17 Ekim 2010 tarihinde Adli ve İdari Yargı Hakim ve Savcıları Arasından Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Üyeliği için Yapılacak Seçimlerde Uygulanacak Genelge ile Adli ve İdari Yargı Hakim ve Savcıları Arasından Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu Üyeliği için Yapılacak Seçimlerde İl Seçim ve Sandık Kurullarının Görev ve Yetkilerini gösterir Genelge Kurulumuzun 23/09/2010 tarihli, 851 sayılı kararı ile kabul edilmiştir.

Bu nedenle, yukarıdaki Kanun maddeleri de göz önünde bulundurularak 17/10/2010 tarihinde yapılacak olan Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeliği seçiminde propaganda yasağına ilişkin gerekli Kurul kararın alınmasını takdirlerinize arz ederim." denilmiş olmakla, konu incelenerek;

GEREĞİ GÖRÜŞÜLÜP DÜŞÜNÜLDÜ:

Anayasanın 79 uncu maddesinin 2. fıkrasında; seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen içinde yönetilmesi ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma seçim süresince ve seçimden sonra seçim konuları ile ilgili bütün yolsuzlukları, şikayet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama ... görev ve yetkisi Yüksek Seçim Kuruluna verilmiş, diğer seçim kurullarının görev ve yetkilerinin de kanunla düzenleneceği,

Anayasaya 5982 sayılı Kanunla eklenen Geçici 19. maddesinde de; ".... Adaylar propaganda yapamazlar; sadece, Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde özgeçmişlerini bu iş için tahsis edilmiş bir internet sitesinde yayımlayabilirler. ... Yapılacak seçimlerde, 26/4/1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun bu bende aykırı olmayan hükümleri uygulanır."

hükümleri yer almaktadır.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkındaki 07/05/2010 tarih ve 5982 Sayılı Kanun, Anayasa Mahkemesi'nin 07.07.2010 gün ve 49-87 sayılı kısmi iptal kararı sonrasındaki haliyle 12/09/2010 Pazar günü yapılan halkoylaması sonucu kabul edilerek yürürlüğe girmiştir.

Kurulumuzun 23/09/2010 tarihli, 2010/851 sayılı kararı ile de, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeliği seçiminin başlangıç tarihi 24/09/2010, oy verme günü ise 17/10/2010 olarak belirlenmiştir.

Anayasaya 5982 sayılı Kanunla eklenen Geçici 19. maddede;"... Yapılacak seçimlerde, 26/4/1961 tarihli ve 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun bu bende aykırı olmayan hükümleri uygulanır." Hükmü yer aldığından Yüksek Seçim Kurulunca 17/10/2010 tarihinde yapılacak seçimlerin sağlıklı ve düzenli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak amacıyla propagandaya ilişkin hususların düzenlenerek karar altına alınması gerekmiştir.

Adayları ve seçmenleri etkileyip, yönlendirebilmeleri nedeniyle radyo ve televizyon yayınları, seçim döneminde daha ayrıntılı ve özenle uygulanması gereken usul ve esaslara tabi tutulmuştur. 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ve 3984 sayılı Radyo ve Televizyon Yayınlarının Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun, seçim dönemindeki radyo ve televizyon yayınlarıyla ilgili düzenlemeler içermektedir.

3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanunun Seçim Dönemlerinde Yayınlar başlıklı değişik 32 nci maddesinin birinci fıkrasında" seçim dönemlerindeki yayınlara ilişkin usul ve esaslar kanunla Yüksek Seçim Kuruluna verilen yetkiler çerçevesinde Yüksek Seçim Kurulu tarafından düzenlenir"; ikinci fıkrasında "üst kurul, radyo ve televizyon yayın kuruluşlarının seçim dönemlerindeki yayınlarını Yüksek Seçim Kurulunun kararları doğrultusunda izler, denetler ve değerlendirir" hükümlerine yer verilmiştir. Anılan Yasa hükmünün son fıkrası da "298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanunun 149/A maddesinde düzenlenen hükümler, Yüksek Seçim Kurulu kararlarını müteakip Üst Kurulca yerine getirilir" hükmünü taşımaktadır.

Anayasaya 5982 sayılı Kanunla eklenen Geçici 19. maddede;".... Adaylar propaganda yapamazlar; sadece, Yüksek Seçim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde özgeçmişlerini bu iş için tahsis edilmiş bir internet sitesinde yayımlayabilirler." Hükmü yer almış buna bağlı olarak çıkartılan 23/09/2010 tarih ve 2010/851 sayılı kararımız ve eki genelgenin "propaganda yasağı" başlıklı 5. maddesinde de; "...seçim takviminin başlangıcı olan 24 Eylül 2010 Cuma gününden oy vermenin bitim tarihine kadar olan süreçte her türlü propaganda yasaktır...." kuralı getirilmiştir. Öncelikle bu seçime ancak birinci sınıf hakim ve savcıların aday olabileceği ve bu seçimde yalnızca hakim ve savcıların oy kullanabileceği dikkate alındığında propaganda yasağını ihlal edici yayınların yapılması mesleğin yıpranmasına zemin hazırlayacaktır. Propaganda yasağının konulması ile adayların kendilerinin yada onlar adına başkalarının lehte veya aleyhte propaganda yapmalarının engellenmesi amaçlanmıştır. Seçimin önemli unsuru olan adaylar için getirilen propaganda yasağının seçmenleri veya üçüncü şahısları da kapsayacağından şüphe bulunmamaktadır.

Yukarıda açıklanan gerekçelerle, Radyo ve televizyon kuruluşları, (Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu dahil), seçim takviminin başlangıç tarihi olan 24 Eylül 2010 tarihinden oy verme günü olan 17 Ekim 2010 tarihine kadar Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeliği seçiminde adayların lehinde veya aleyhindeki propagandaya hiçbir şekilde yer vermeden yayınlarını sürdürmeleri gerektiğine karar verilmelidir.

SONUÇ:

Açıklanan nedenlerle;

1- Radyo ve televizyon kuruluşları, (Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu dahil), seçim takviminin başlangıç tarihi olan 24 Eylül 2010 tarihinden oy verme günü olan 17 Ekim 2010 tarihine kadar Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu üyeliği seçiminde adayların lehinde veya aleyhindeki propagandaya hiçbir şekilde yer vermeden yayınlarını sürdürmeleri gerektiğine,

2- Karar örneğinin Resmi Gazetede yayımlanmasına, Türkiye Radyo ve Televizyon Genel Müdürlüğüne, tüm basın ve yayın kuruluşlarına tebliğ ve gereği için Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Başkanlığına gönderilmesine,

03/10/2010 tarihinde oybirliği ile karar verildi.

Başkan

Ali EMBaşkanvekili

Kırdar ÖZSOYLUÜye

Mehmet KILIÇÜye

Bahadır DOĞUSOY

Üye

Hüseyin EKENÜye

M. Zeki ÇELEBİOĞLUÜye

Muharrem COŞKUN

Üye

Turan KARAKAYAÜye

Mehmet KÜRTÜLÜye

Nilgün İPEK