Hamilelik yaz tatiline engel değil!

Yaz mevsimi gelince anne adaylarının endişelerinin başında tatile çıkıp çıkamayacakları ve uzun yaz aylarını nasıl sağlıklı bir şekilde atlatacakları geliyor. Anne adaylarının yaz tatilinde dikkat etmeleri gereken konuları ve tatille ilgili merak ettikleri soruların cevaplarını kadın hastalıkları ve doğum uzmanlarından öğrenmeye ne dersiniz?

Dr. Senai Aksoy - Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Hamileliği normal ve sorunsuz süren anne adaylarının tatile çıkmasında herhangi bir sakınca yoktur. Doğum sonrasında anne adayını yorucu bir süreç beklediğinden hamilelik sırasında tatile çıkmak hamilenin dinlemesi açısından iyi bir fırsat olabilir. Ancak hamileliğin ilk 3 aylık döneminde bulunan hamilelerin düşük tehlikesine karşı dikkatli olması gerekir.

Hamilelerin kendilerini yoracak ve zorlayacak aktivitelerden kaçınarak ağırlıklı olarak dinlenebilecekleri bir tatil geçirmelerinde yarar var. Hamileliğinin son döneminde, özellikle son 2 ayında bulunan anne adaylarıysa uzun süreli ve yorucu yolculuklardan kaçınmalılar. Tatile çıkmadan önce de doktorlarıyla görüşüp onay almaları yerinde olur.

Hamileler için tatil yeri seçimi önemlidir. Hamileliğin hangi döneminde olursa olsun aşırı sıcak ve yüksek rakımlı bölgeler anne adayı ve bebeğin sağlığı için uygun bölgeler değildir. Yurtdışında tatil yapmak isteyen anne adaylarının az gelişmiş ülkeleri tercih etmemeleri gerekir. Az gelişmiş ülkelerde tıbbi imkanlar yetersiz olduğu gibi bu ülkelerde görülen mikrobik hastalıklar, anne ve bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Genellikle anne adaylarının tatilde en çok karşılaştıkları sorunlardan biri mikrobik ishaldir. Aşırı sıvı kaybına neden olan ishal hem anne adayının hem de bebeğin sağlığını tehlikeye sokabilir. İshal olan anne adayının kesinlikle doktor kontrolü dışında ilaç veya antibiyotik kullanmaması gerekir. Hamilenin ishale yakalanması durumunda hemen bir doktora başvurup, doktorun uygun gördüğü önlemleri alması şarttır.

ÖNLEMLER NELER?

Anne adaylarının özellikle yiyecek ve içecekler konusuna dikkat etmesi çok önemlidir. Açıkta satılan gıdalardan ve içeceklerden uzak durulmalı, özellikle de içme suyu konusunda kapalı ambalajlarda satılan sular tercih edilmelidir. Suyun içine katılan buzun, genellikle şebeke suyundan hazırlaması nedeniyle suyu buzsuz tüketmekte yarar var. Salata gibi bol suda yıkanması gereken gıdaları dışarıda yememeye özen gösterilmeli; ayrıca az pişmiş et ve mayonez gibi içinde çiğ yumurta bulunan gıdalardan kaçınılmalıdır. Tatilde hamilelerin sıkça yaşadıkları sorunlardan biri de kabızlıktır. Kabızlığı önlemek için anne adaylarına lifli gıdalar tüketmeleri önerilir. Tatile çıkmadan önce alınması gereken önlemler arasında tatil mekanının özelliklerini araştırmak önemlidir. Tercih edilen bölge veya mekanın tıbbi olanaklarını önceden araştırmak gerekir. Herhangi bir sorun karşısında veya acil bir durumda hangi sağlık kuruluşuna başvurulacağını önceden belirlemekte yarar vardır. Bunun dışında acil durumlar için kan grubunu gösteren bir belge, sürekli kullanılan ilaçların listesi, alerjiniz varsa bununla ilgili bilgiler, hamilelikle ilgili tıbbi kayıtlar ve doktorunuzun irtibat numaralarının yanınızda bulunması çok önemlidir.

YOLCULUĞA DİKKAT!

Araba ve tren gibi ulaşım araçlarında en önemli sorun uzun süre oturma sonucunda oluşan dolaşım problemleridir. Arabayla seyahat edecek anne adaylarının rahat edebilecekleri bir koltuk seçmelerinde yarar var. Sırt ve boyun bölgelerini küçük bir yastıkla destekleyip emniyet kemerini karnı sıkmayacak şekilde takmak gerekir. Yolculuk sırasında yanınızda atıştırabileceğiniz gıdalarla birlikte bolca sıvı bulunmalı. Seyahat esnasında sık sık mola verip tuvalet ihtiyacınızı giderin. Tuvalet ihtiyacını ertelemek idrar yolları enfeksiyonuna yol açabilir. Ayrıca molalar esnasında dolaşımın dengelenmesi için yürüyüş yapmayı ihmal etmeyin. Trenle seyahat eden anne adaylarının yine aynı şekilde sıkça yürüyüp dolaşımlarını düzenlemelerinde yarar var.

Hamileliğinin ilk iki, üç aylık döneminde uçak yolculuğunun anne adayları açısından zararı yoktur. Ancak yolculuktan önce mutlaka doktor kontrolünden geçip onay almak gerekir. Hamileliğin son döneminde uçak yolculuğu yapmak isteyen anne adayları, uçak şirketinin hamile yolcular için geçerli tüm uygulamaları hakkında bilgi edinmelidir. Hamileliğin 28.-36. haftaları arasında doktorunuzdan izin belgesi almanız gerekir. 36. haftadan itibaren genellikle anne adaylarının uçmasına izin verilmez. Basınç değişiklikleri su kesesinin erken patlamasına neden olduğundan hamileler için küçük uçaklar uygun değildir. Yolculukta vücudun susuz kalmaması için bol bol sıvı tüketmeye çalışın. Uçuş boyunca kemerinizin bağlı olsun...'

HANGİ DURUMLARDA ACİLEN DOKTORA BAŞVURMALI?

- Vajinal kanama

- Şiddetli karın ağrısı

- Aşırı kusma

- Vücutta şişlik

- Şiddetli baş ağrısı

- İshal

- Ateş

- Bebeğin hareketlerinde azalma durumlarında en kısa sürede doktora başvurmak gerekir.

TATİL KİMLER İÇİN RİSKLİDİR?

- Düşük öyküsü

- Rahim ağzı yetmezliği

- Dış gebelik öyküsü

- Erken doğum öyküsü

- Vajinal kanama

- Düşük riski

- Çoğul gebelik

- Hipertansiyon

- Diyabet

- Kalp hastalığı

- Diğer organ sistemlerine ait kronik hastalığı olan hamileler, risk grubunda bulunan anne adaylarıdır.

Bu özelliklerdeki hamilelerin uzak yerlere veya yurtdışına seyahat etmeleri tavsiye edilmez.

Yüzerken nelere dikkat etmelisiniz?

Dr. Alper Mumcu - Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

'Hamilelik sırasında yüzerken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar var. Bunların başında temizliğinden emin olunmayan sulara girmemek geliyor. Bu nedenle çok fazla kişinin kullandığı havuzlar yerine denizi tercih etmekte fayda var. Gebelik öncesinde düzenli olarak yüzen kadınlar, daha önceki programlarına devam edebilirler. Ancak gebe kaldıktan sonra ilk kez denize girecekler biraz daha dikkatli olmak zorunda. Temizliğine dikkat edilmeyen havuzlardan kapılacak idrar yolu enfeksiyonları ya da vajinal enfeksiyonlar anne adayları için tehlike oluşturabilir.

Öncelikle suya girmeden önce vücudu ısıtmak, yavaş yüzmek ve dozu yavaş yavaş artırmak gerekiyor. Gebeliğinin ilk 3 ayında bulunanlar için günde 20 dakika yüzmek yeterli. Yine bu dönemde sabah erken saatlerde yüzmek gebeliğe bağlı bulantı ve kusmaları azaltıyor ve günün geri kalan kısmının daha rahat geçirilmesine yardımcı oluyor. İkinci 3 aylık dönemdeyse su, eklem ve bağları destekleyerek bel ve sırt ağrılarının azalmasına yardımcı oluyor. Bu dönemde daha önceki yüzme alışkanlıkları aynen devam edebilir. Son dönemlerdeyse yüzmeye devam etmekte herhangi bir sakınca yok. Karada yapılan kültür-fizik hareketleri suda da yapılabilir. Bunun avantajı terlemeyi ve aşırı ısınmayı engellemesidir. Kültür-fizik hareketleri yaparken suyun göğüs hizasında olması en uygun derinliği sağlar. Tabii bu kural yüzerken de geçerli. Özellikle sık sık kramp sorunu yaşayan kadınlar boy hizasını geçmeyecek derinliklerde yüzmeli. Olası bir kramp durumunda yardım alabilmek için suya tek başına girmemeye de özen gösterilmeli. Pek çok hamile kadının cildi, hamilelik sırasında daha hassastır ve güneş yanığına karşı daha korunmasızdır. Hamilelik sırasında derinin rengini veren melanini salgılayan hücreleri etkileyen melonosit, stimüle edici hormon düzeyleri yükselir. Bu durum hamile kadını aşırı pigmentasyona karşı duyarlı hale getirir. Eğer yüzünüzde gebelik maskesi oluşmuşsa yani düzensiz ve koyu renk değişiklikleri görülüyorsa, bu durumda siz de güneş ışınlarına ve ultraviyoleye karşı aşırı duyarlısınız demektir. Bu durumda cildiniz güneş ışınlarına her zamankinden daha fazla ve daha şiddetli cevap verecektir. Bununla birlikte güneş altında uzun süre geçirmeniz hem vücut sıcaklığınızın aşırı artmasına hem de vücudunuzdaki suyun azalmasına neden olabilir.

Her iki durum da gebeliğiniz açısından olumsuz etkiler yaratabilir. İdeal olan sabah erken ve akşamüzeri geç saatlerde denize ya da havuza girmektir. Hamile kadınların mutlaka gölgede ve tercihen üzerlerinde tişörtle dinlenmeleri daha uygundur. Yüksek koruma faktörlü kremler kullanılmalıdır. Yaz aylarında ve özellikle plajda su kaybı her zamankinden fazla olacağından sıvı alımına azami dikkat göstermek gerekir. Vücudu fazla sıkmayan, gebeler için özel tasarlanmış mayoları kullanmak da doğru olur.'

Seyahatte kasılmalarım başlarsa ne yapmalıyım?

'Pek çok hamile kadın zamansız kasılmalar yaşar. Bu kasılmaların önemli bir kısmında sorun, dehidratasyon yani vücudun sıvı kaybıdır. Eğer seyahatiniz sırasında zamansız ve düzenli olmayan kasılmalar olduğunu hissederseniz, hemen bulunduğunuz aktiviteyi sonlandırın, dinlenebileceğiniz bir yere gidin ve en az 2 bardak sıvı alın. İdrarınızı yaparak mesanenizi boşaltın. Rahim üzerindeki baskıyı azaltmak için sol yanınıza dönerek uzanın. Bu aynı zamanda rahminize giden kan ve oksijen miktarını arttırarak onun gevşemesine yardımcı olur. Eğer kasılmaların sıklığı azalmazsa, düzenli olmaya başlarsa ve 1 saat içinde 4-6'dan daha fazla sayıda oluyorsa, mutlaka zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurun.'

Fazla tuz almayın bol su için

Prof. Dr. Cem Fıçıcıoğlu-Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Vücut ısıları yükselen, tartıları ve kan hacimleri artan, akciğer kapasiteleri daralan hamileler için sıcaktan korunmak önemli. Özellikle hamileliğin ilk yarısında hipotansiyon (tansiyon düşüklüğü) sık rastlanan bir şikayet. Yaz aylarında ısı ve terlemeyle oluşan sıvı kaybı eğer yerine konmazsa bayılmalara neden olabilir. Bu nedenle, 2 litre su içilmesi gebelikte daha büyük önem taşır. Sık aralıklarla az miktarda su içmek ve yemek yemek hem sıvı açığının oluşmasını engeller hem de düşük kan şekeri nedeniyle görülebilecek rahatsızlıkları da ortadan kaldırabilir. Meyve ve sebze tüketmek en sağlıklısı. Bebeğin gelişimi için yeterince protein ve kalsiyum alınması da çok önemli. 'İki canlıyım, bebek istedi' diyerek aşırı dondurma tüketen annelerde şeker hastalığı olma olasılığını akıldan çıkarmamak gerekir. Hazmı zor, aşırı yağlı ve şekerli yiyeceklerden kaçınmalı.

ÖDEME KARŞI YÜRÜYÜŞ

Gebelikte zelikle ayak ve bacaklarda görülen ödem, rahatsızlık verici boyutlara ulaşabilir. Ödeme sıcakların etkisiyle toplardamarların genişlemesi de eklenince, hamileler ayakkabı bulamayabilirl. Sıvı alımına dikkat ederken, sodyum-tuz alımına da özen göstermek gerekir. Kesin bir tuz kısıtlaması yapılmamalı, ancak tuzlu çerez, işlenmiş gıdalar, şarküteri gibi aşırı tuzlu yiyecekler tercih edilmemeli. Uzun süre ayakta durmak, oturmak ya da güneşte kalmak ödemi arttırabileceğinden, gün ortasında doğrudan güneşte kalmaktan sakınmak, kısa yürüyüşler yapmak ve ödem durumunda ayakları yükseltmek alınabilecek önlemlerdendir.

Rahat bir yolculuk geçirmek için

- Doktorunuzla; mutlaka yolculuğunuz hakkında konuşup, onay alın. Gideceğiniz yerin iklimi farklı olacaksa bunu mutlaka belirtin.

- Uçaktaysanız; kolaylıkla kalkıp tuvalete gidebileceğiniz, koridor kenarı bir koltuk rezerve etmelisiniz. Ayrıca çok uzun süre oturmak bacaklarınızı yorabileceği için koridor tarafına uzatma şansınız olur.

- Arabayla gidiyorsanız; güzergahınız üzerinde belirli yerlerde durarak, birkaç dakikalığına da olsa yürüyün, bacaklarınız açılsın. Eğer arabayı kendiniz kullanacaksanız ve aracınızın direksiyonu ayarlanabiliyorsa, mutlaka karnınızdan olabilecek olan en uzak mesafeye ayarlayın.

- Hava yastıkları; emniyet kemerinizi uygun şekilde bağlayıp hava yastığından yaklaşık 25 santimetre uzakta durursanız son derece güvenlidir.

- Su hayattır; yanınıza bolca su alın, termoslar, pet şişeler bunun için. Ama içmeyi unutmayın!

- Atıştırmalık yiyecekler; çantanızda kolayca taşıyabileceğiniz şekilde hazırlanmış tuzlu kraker, ceviz veya badem gibi kuruyemişler, dilim kekler, birkaç meyve...

- Günlük ped; acil durumlar halinde, gittiğiniz yerde bulamama ihtimalinize karşı günlük ped ve temiz çamaşır bulundurun.

- Gevşeyin; adale ağrılarınızı azaltmak için, varış yerinize göre belirli aralıklarla uygulayabileceğiniz bir masaj programı belirleyin.

HÜLYA YILDIRIM