Sağlıkta, döner sermayeler yüzde 5 az dağıtılıyor!

Türkiye'de bir hastanenin haricindeki tüm hastanelerde döner sermayeler toplamda yüzde 5 daha az ödeniyor. Yüzde 5'lik bu farka yol açan neden ise sağlık kurumlarında yapılan işlemlerin ve hizmetlerin Sağlık-NET'e veri girişlerinin eksik veya yanlış yapılması.15 Ocak 2009 tarihinde veri gönderimine açılan Sağlık-NET için veri girişlerinin yapılması ve hastanelerin entegrasyonunun sağlanması Sağlık Bakanlığı tarafından 2007 yılından başlamak üzere tüm sağlık kurumlarına birçok genelge ve yazı ile iletildi. Ancak hastanelerin buna uyum sağlayamadığı görüldü. Türkiye'de ancak bir hastane tam ve eksiksiz veri girebildi.

Türkiye'de biri hariç, bütün hastanelerde döner sermayelerin yüzde 5 oranında az ödendiği saptandı. Az ödemenin nedeni ise Sağlık-NET'e veri girişlerinin eksik veya yanlış yapılması

Sağlık-NET, sağlık kurumlarında üretilen her türlü sağlık verisini Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü standardına göre toplayan bir yazılım platformu. 15 Ocak 2009 tarihinde veri gönderimine açılan Sağlık-NET için veri girişlerinin yapılması ve hastanelerin entegrasyonunun sağlanması Sağlık Bakanlığı tarafından 2007 yılından başlamak üzere tüm sağlık kurumlarına birçok genelge ve yazı ile iletildi. Ancak hastaneleride buna uyum sağlanamadığı görüldü.

Veri girişi döner sermayeyi etkiliyor

Sağlık kurum ve kuruluşlarının, sağlık hizmetlerinden elde edilen gelirlerinin tamamı döner sermayeye gelir olarak kaydediliyor. Döner sermayenin o ayki gelirine göre de, hastanenin döner sermayesi ve hastanenin ihtiyaçları ayrılan pay oranında karşılanıyor.

Her ay hastanenin toplam gelirinden yüzde 15 hazine payı, yüzde 1 Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) payı ve yüzde 6 Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatı payı ayrılıyor. Geriye kalan yüzde78'lik kısmın ise yönetmelik gereğince en fazla yarısı kurum personeline dağıtılabiliyor. Dolayısıyla mevcut yönetmeliklere göre, tüm döner sermaye gelirinin en fazla yüzde 39'luk kısmı personele dağıtılabilir.

Personele dağıtılabilecek maksimum oran olan bu yüzde 39'luk kısım ise hastanenin kurumsal performans katsayısı ile çarpılarak, döner sermaye komisyonunun kararıyla nihayet personele dağıtılabilecek miktara ulaşılıyor.

Bunu bir örnekle açıklamak gerekirse;

Hastanenin aylık döner sermaye geliri 1.000 TL olsun. Bu 1.000 TL'nin 150 TL'si hazine payına, 10 TL'si SHÇEK payına, 60 TL'si de Sağlık Bakanlığı merkez teşkilatı payına gidiyor. Geri kalan 780 TL'nin en fazla 390 TL'si dağıtılabilir. Bu 390 TL de, örneğin; hastanenin kurumsal performans katsayısı 0.8 ise bu katsayıyla çarpılarak personele dağıtılabilecek tutara ulaşılıyor. Yani 390x0.8= 312 TL'si kurum personeline dağıtılabilir.

Veri girişlerinin taşıdığı önem ise tam da burada yatıyor. Veri girişleri doğrudan kurumsal performans katsayısını etkiliyor:

Kurumsal performans katsayısı= [(Hizmet kalite katsayısı x 0.65) + (Memnuniyet katsayısı x 0.20) + (Veri izleme katsayısı x 0.15)]

Yüzde 5 etkiliyor

Yapılan hesaplamalara göre, veri girişleri hastanenin toplamında dağıtılacak döner sermaye tutarını yüzde 5 oranında etkiliyor. Yani, veri girişi olmayan hastaneler toplamda yüzde 5 oranında personeline daha az ek ödeme dağıtmış oluyor.

Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerin Sağlık-NET'e entegre olup olmama durumları 2 Temmuz 2008 tarihinden itibaren kurumsal performans genelgesine eklenmiş durumda. Ancak, Sağlık Bakanlığına bağlı hastanelerin neredeyse tamamı Sağlık-NET'e entegrasyonunu sağlayamamış durumda. Sadece bir hastanenin, Bilecik Ağız ve Diş Sağlığı Merkezinin Sağlık NET'e entegrasyonu bulunuyor. Yani, sadece bir hastanede döner sermayeler tam olarak dağıtılıyor.

Sağlık-NET Bakanlık için önemli

Sağlık Bakanlığı Sağlık-NET'e veri girişlerini çok önemsediği için kurumsal performans katsayısına doğrudan yansıtıyor. Sağlık NET'e gönderilen veriler analiz edilerek sağlık hizmetlerinde düzenlemeler yapan Bakanlık, aynı zamanda iyi bir de istatistik tutmak istiyor.

Sağlık-NET entegrasyonuna ilişkin kurumsal performans puanları nasıl belirleniyor?

Puan hesaplanırken, iki temel kriter esas alınacak olup, ilk kriter üretilen verinin eksiksiz ve tam olarak gönderilmiş olması. İkinci kriter için rastgele seçilmiş en az 100 kaydın doğrulamasının yapılması. Entegrasyon için kabul edilen oran yüzde 90'dır. Entegrasyon sürecinde firma kaynaklı problemler kabul edilmediğinden, firmalar tarafından sağlanan entegrasyon süreçlerinin, bizzat kurum yöneticileri tarafından takip edilmesi zorunlu.

Sağlık NET'e entegrasyonda dikkat edilecek hususlar:

1- Kurumlar vermiş oldukları sağlık hizmetlerinin hepsini Ulusal Sağlık Veri Sözlüğü'ne uygun olarak Sağlık-NET merkez web servislerine göndermelidir (Örneğin; bir sağlık kurumunda diyaliz işlemi yapılıyor ise diyaliz veri setlerine veri gönderimi mutlaka yapılmalıdır). Yapılan sağlık işlemine uygun olarak ilgili veri setlerinin herhangi birinde eksik varsa ?Sağlık-NET entegrasyonu yok? olarak değerlendirilir.

2- Kurumların protokol defterleri ile Sağlık-NETe gönderilmiş olan veriler il sağlık müdürlüğü tarafından sayısal olarak karşılaştırılır. Sayısal karşılaştırma sonuçları yüzde 90'ın altında ise ?Sağlık-NET entegrasyonu yok? olarak değerlendirilir.

3- Kurumların protokol defterleri ile Sağlık-NET'e gönderilmiş olan veriler arasından rastgele seçilen 100 kayıt içeriksel olarak il sağlık müdürlüklerince karşılaştırılır. Protokol defteri ile Sağlık-NET verisi arasındaki içerik uyumu yüzde 90'ın altında ise ?Sağlık-NET entegrasyonu yok? olarak değerlendirilir.

4- Veriler zamanında Sağlık-NET'e gönderilmelidir. İlgili ay için il sağlık müdürlüklerine açılan veriler belirli tarihlerde merkez veri tabanından çekildiği için bu tarihten sonra yapılan gönderimler il sağlık müdürlükleri tarafından değerlendirmeye alınmamaktadır.

?Sağlık-NET entegrasyonu yok? demek, web servislerinden hiçbirine gönderim yapılmıyor demek olmayıp, yukarıdaki kriterlerden herhangi birine ya da hepsine sahip olmamak anlamına geliyor.

Bakanlık hastaneleri denetledi

Sağlık Bakanlığı ve İl Sağlık Müdürlüğü yetkilileri iki ay önce ortak bir heyet oluşturarak ?Sağlık-NET entegrasyonu yok? olarak değerlendirilen Ankara ilindeki birkaç hastaneyi yerinde inceleme yapmak amacıyla denetlediler. Yazılımlarda ve kurum tarafından yerine getirilmesi gereken prosedürlerde birçok eksiklik tespit eden yetkililer durumu tutanak altına aldı. Bakanlık yetkilileri firmalar tarafından sağlanan entegrasyonların kurum yöneticileri tarafından takibi, eksikliklerin tespiti ve acilen giderilmesinin sağlanmasının çok önemli olduğunu vurguladı.

Bakanlığımıza yazı ile ulaşan bir sorunun cevabına yer vererek konuyu gerçek örneklerle kısaca özetlemeye çalışalım:

İstanbul'da hizmet vermekte olan X (adı bizde saklı) eğitim araştırma hastanesinden gelen neden Sağlık-NET entegrasyonunun yapılmadığına dair soruya karşılık, kendilerine ilgili aylardaki Sağlık-NET ve protokol defteri sayıları bildirilmiş, dikkat etmeleri gereken noktalar da iletilmiştir.

DR.İBRAHİM ERSOY, MEDİMAGAZİN