Adli Sicil Kanunu Tasarısına son şekli verildi

Adli Sicil Kanunu'nun yeni Türk Ceza Kanunu'na uyumunu öngören yasa teklifi, son şeklini aldı

TBMM Adalet Alt Komisyonu, Adli Sicil Kanunu'nun yeni TCK'ya uyumunu öngören yasa teklifine son şeklini verdi.

Alt Komisyon, ''milletvekili seçimi kanunu dışındaki kanunlarda yer alan belirli suçlardan dolayı mahkum olanların affa uğramış olsalar bile belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılmalarına ilişkin hükümlerin yürürlükten kaldırılmasını'' içeren maddeyi, metinden çıkardı. Böylece, hak yoksunluğuna sebep olan kayıtlar silinmeyecek, adli sicilde tutulacak.

Teklif, kesinleşmiş ceza ve güvenlik tedbirlerine mahkumiyete ilişkin bilgilerin otomatik işleme tabi bir sistem kullanılarak toplanmasına, sınıflandırılmasına, değerlendirilmesine, muhafaza edilmesine ve gerektiğinde en seri ve sağlıklı biçimde ilgililere bildirilmesine dair usul ve esasları belirliyor.

Hakkında kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunan Türk vatandaşları ile Türkiye'de suç işlemiş olan yabancıların kayıtları da dahil tüm adli sicil bilgileri; mahallinde bilgisayar ortamına aktarıldıktan sonra, Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğündeki Merkezi Adli Sicil'de tutulacak.

Merkezi Adli Sicil, adli sicil kayıtlarının güncelleştirilmesi, düzenlenmesi, düzeltilmesi ve mahalli adli sicillere ulaştırılmasını sağlayacak. Mahalli Adli Sicil, bulunduğu yer ile gerektiğinde diğer yerlere ait adli sicil bilgilerinin bilgisayara girilmesi, bu bilgilerin merkezi adli sicile aktarılması ile merkezi adli sicilden bilgilerin alınıp ilgili şahıs ve kurumlara iletilmesi ile görevli olacak.

Türk mahkemeleri tarafından vatandaş veya yabancı hakkında verilmiş ve Türk hukukuna göre kesinleşmiş mahkumiyet hükümleri adli sicile kaydedilecek.

Bu bağlamda; hapis cezaları ve hapis cezalarının ertelenmesi ve sonrasındaki detaylar, adli para cezaları, kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırıma mahkumiyet, belli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma, Türk vatandaşı hakkında yabancı mahkemeden verilmiş ve kesinleşmiş olan mahkumiyet kararının Türk hukuku bakımından doğurduğu hak yoksunluklarına ilişkin olarak Cumhuriyet savcısının istemi üzerine mahkemece verilen karar, ceza mahkumiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık dolayısıyla verilen karar, ceza zamanaşımının dolduğunu tespite ilişkin karar, genel veya özel affa ilişkin kanun; özel affa ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararı, adli sicile kaydedilecek.

Türk mahkemeleri tarafından verilmiş olsa bile sırf askeri suçlara ilişkin mahkumiyet hükümleri, disiplin veya tazyik hapsine ilişkin kararlar, idari para cezasına ilişkin kararlar, adli sicile kaydedilmeyecek.

Kamu davasının açılmasının ertelenmesine ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin kararlar, ancak bir soruşturma veya kovuşturmayla bağlantılı olarak Cumhuriyet savcısı, hakim veya mahkeme tarafından istenmesi halinde verilmek üzere, kaydedilecek.

Adli sicil bilgileri, kullanılış amacı belirtilmek suretiyle ilgili kişiye veya vekiline, kamu kurum ve kuruluşlarına, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına verilecek.

Yabancı devletler tarafından istenilen adli sicil bilgilerinin verilmesinde karşılıklılık ilkesi gözetilecek.

Adli sicil bilgileri; mahalli adli sicillerde Cumhuriyet başsavcılıklarınca, asliye mahkemelerinin bulunmadığı ilçelerde kaymakamlıklarca, merkezi adli sicilde ise Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce verilecek.

Adli sicildeki bilgiler, şu hallerde silinerek arşiv kaydına alınacak:

- Cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması,

- Ceza mahkumiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya etkin pişmanlık,

- Ceza zamanaşımının dolması,

- Genel af.

Adli sicil bilgileri, ilgilinin ölümü üzerine tamamen silinecek. Türk vatandaşları hakkında yabancı mahkemelerce verilmiş hürriyeti bağlayıcı cezaya mahkumiyet hükümleri, kesinleştiği tarihinden itibaren mahkumiyet kararında belirtilen sürenin geçmesiyle, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce adli sicil kayıtlarından çıkartılarak arşiv kaydına alınacak. Adli para cezasına mahkumiyet hükümleri ile cezanın ertelenmesine ilişkin hükümler, adli sicil kaydına alınmadan doğrudan arşive kaydedilecek.

Arşiv bilgileri, kullanılış amacı belirtilmek suretiyle, kişinin kendisi veya vekili, Cumhuriyet başsavcılıkları hakim veya mahkemeler, yetkili seçim kurulları, özel kanunda belirtilen kamu kuruluşları tarafından istenebilecek.

Milletvekili seçilme yeterliliği için aranan koşullar saklı kalmak kaydıyla herhangi bir göreve seçilmek, atanmak veya istihdam edilmek amacıyla, ilgili kamu kurum ve kuruluşuna veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşuna verilmek üzere istenen arşiv kaydında yer alan bilgiler, kanuni bir hak yoksunluğu doğurmayacak.

18 yaşından küçüklerle ilgili adli sicil ve arşiv kayıtları, ancak soruşturma ve kovuşturma kapsamında değerlendirilmek üzere Cumhuriyet başsavcılıkları, hakim veya mahkemelerce istenebilecek.

Adli sicil ve arşiv bilgileri gizli tutulacak. Bu bilgiler, görevlilerce açıklanamayacak ve bu kanun hükümlerine göre verilen kişi, kurum ve kuruluşlarca veriliş amacı dışında kullanılamayacak.

Adli sicil ve arşiv bilgileri, ilgilinin ölümü üzerine ve her halde kaydın girildiği tarihten itibaren 80 yıl geçtikten sonra tamamen silinecek.

Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu suçtan mahkumiyete ilişkin adli sicil ve arşiv kayıtları da talep aranmaksızın ortadan kaldırılacak.

Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının kesinleşmesi halinde, önceki mahkumiyet kararına ilişkin adli sicil ve arşiv kaydı silinecek.

Mahkeme, hakim, Cumhuriyet başsavcılığı, askeri mahkeme ve hakim doğrudan; kolluk ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına bir suça ilişkin soruşturma ve kovuşturma kapsamında adli sicil ve arşiv kayıtlarında elektronik ortamda sorgulama yetkisi Adalet Bakanı'nın onayı ile verilebilecek.

Adli sicil ve arşiv kayıtlarının silinmesiyle ilgili kararları almak ve kanunla verilen diğer görevleri yerine getirmek üzere, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nün teklifi ve bakan onayı ile üç hakimden oluşan bir komisyon kurulacak.

Yeni düzenlemeye ilişkin uygulama usul ve esasları, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde Adalet Bakanlığı'nca çıkarılacak yönetmelikte belirlenecek.

Merkezi ve mahalli adli sicildeki şube müdürü, mühendis, çözümleyici, programcı, istatistik uzmanı, tercüman, şef, bilgisayar işletmeni ile veri hazırlama ve kontrol işletmenleri Adalet Bakanlığınca atanacak, gerektiğinde sözleşmeli olarak da çalıştırılabilecek.

Öngörülen adli-sicil sistemi ile mevcut kayıtların bu kanuna uyarlanması bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde tamamlanacak.

Teklifin yasalaşıp yürürlüğe girdiği tarihte, Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nce toplanmış olsun veya olmasın, suç tarihi itibarı ile bu Kanunun yürürlük tarihinden önceki kayıtlardan, süre yönünden silinme koşulu oluşanlar silinecek. Ancak, Anayasa'nın milletvekili seçilme yeterliliğini düzenleyen 76'ncı maddesi hükümleri ile özel kanunlar saklı tutulacak.

Arşive alınan kayıtlar hakkında, Adli Sicil Kanunu'nda öngörülen sürelerin dolduğu veya ertelenmiş olan hükmün esasen vaki olmamış sayıldığı hallerde bu tarih esas alınarak, Anayasanın 76'ncı maddesinde sayılan suç ve mahkumiyetler dışındaki kayıtlar için, ilgilinin, Cumhuriyet Başsavcılığının veya Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nün talebi üzerine hükmü veren mahkemece veya talep edenin bulunduğu asliye ceza mahkemesince arşiv kaydının silinmesine karar verilecek.