Sezer değişiklikleri veto ederse yasaklar yürürlüğe girecek
Gündemi uzun süredir meşgul eden yeni ceza yasaları yarın yürürlüğe giriyor. Ceza hukuku reformu kapsamında çıkarılan yeni Türk Ceza Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu ve Ceza İnfaz Kanunu'nun 1 Nisan 2005'te yürürlüğe girmesi gerekiyordu.
Ancak yasakçı maddelere kamuoyundan gelen yoğun tepki üzerine yasaların yürürlük tarihi iki ay ertelenmişti. Bu süre içinde TCK'nın 38, CMK'nın 31, CİK'in ise 9 maddesi değiştirildi. Yeni yasaların ilk haliyle yürürlüğe girmemesi için Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in değişikliklerle ilgili kanunları onaylaması gerekiyor. Sezer, bugün saat 24.00'e kadar yasaları onaylamaz veya veto ederse yeni kanunlar yasakçı maddeleriyle uygulanmaya başlanacak.
Değişikliklerin yeni yasalarla birlikte yürürlüğe girmemesi halinde uygulamada bazı sıkıntıların yaşanabileceği belirtiliyor. Ancak bunu önlemek amacıyla TCK'nın Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun'a bir geçici madde eklendi. Buna göre diğer kanunların yeni TCK'nın genel hükümlerine aykırı maddeleri bu konuda boşluk doğmaması için 31 Aralık 2006 tarihine kadar uygulanabilecek.
Yasalar yürürlüğe girdikten sonra özellikle geçiş sürecinde uygulamada birtakım sorunların ortaya çıkmasından endişe ediliyor. Suç ve cezalarda yapılan değişiklikler nedeniyle 300 binden fazla dava dosyasının mahkemeler tarafından yeni yasalar doğrultusunda tekrar gözden geçirileceği belirtiliyor. Yeni TCK'nın sanık lehine getirdiği düzenlemeler kapsamında yaklaşık 13 bin tutuklu ve hükümlü tahliye edilmişti. Lehteki düzenlemeler nedeniyle yasa yürürlüğe girmeden tahliyeler gerçekleştirildiği için bundan sonra çok sayıda hükümlü veya tutuklunun serbest bırakılması beklenmiyor. Halen cezaevinde olanlardan yeni yasa doğrultusunda dosyası incelenip cezası ortadan kalkan ya da ceza süresinde indirim yapılanlar tahliye edilecek.
İtalyan Zanardelli Yasası tercüme edilerek alınan ve 79 yıldır uygulanan TCK, Almanya'dan 1929 yılında iktibas edilen Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK) ile 1965 tarihli Ceza İnfaz Kanunu tarihe karışıyor. Ceza yargılaması artık dünyadaki çağdaş gelişmeler ışığında hazırlanan; ancak yeterince tartışılmadığı gerekçesiyle eleştirilere hedef olan yerli yasalara göre yapılacak. Suç ve cezalar arasındaki orantısızlık, cezaların caydırıcı niteliğini yitirmesi, uygulamada yaşanan sıkıntıların adalete güveni sarsmaya başladığı gibi gerekçelerle yıllardır eleştiri konusu olan ceza yasalarında köklü değişiklikler uygulamaya geçecek.
Öte yandan 1 Haziran'da yeni ceza yasalarıyla birlikte istinaf mahkemeleri olarak bilinen Bölge Adliye Mahkemeleri'nin kurulmasına ilişkin kanun da yürürlüğe girecek. Ancak yeni ceza yasaları hakkındaki içtihatların Yargıtay tarafından oluşturulmasına imkan sağlamak amacıyla bu mahkemelerin kanunda yer alan 2 yıllık sürenin sonunda hayata geçirilmesi planlanıyor. Şimdiye kadar birçok yolsuzluk operasyonu yapılmasına imkan sağlayan 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Yasası da CMK'nın yürürlüğe girmesiyle birlikte tarihe karışacak.
TCK ile birlikte yürürlüğe girecek olan Ceza Muhakemesi Kanunu'yla suçlarla ilgili soruşturma ve yargılamanın hangi prosedüre göre yapılacağı yeniden düzenlendi. İddianamenin reddinden savcıların yetkilerinin artırılmasına, çapraz sorgudan devlet sırrına ilişkin hükümlere kadar birçok yenilik getirildi. Yürürlükte olan Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu (CMUK) yerine getirilen yeni yasanın adı ?Ceza Muhakemesi Kanunu? (CMK) şeklinde değiştirildi.
Cezaların infazına ilişkin kurallar da hükümlünün yeniden suç işlemesini engelleme, toplumu suça karşı koruma, hükümlünün yeniden sosyalleşmesini teşvik etme anlayışıyla tekrar ele alındı. Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazında zalimane, insanlık dışı, aşağılayıcı ve onur kırıcı davranışlarda bulunulmayacağının altı çizildi. Cezaların caydırıcılığını artırmak amacıyla infaz süreleri yeniden düzenlendi. Şimdiye kadar suçlular cezalarının 5'te 2'sini çekerken bundan sonra 3'te 2'sini çekecek. 10 yıl ceza alan bir hükümlü 4 yıl hapis yatıp serbest kalırken bundan sonra 6 yıl 8 ayını cezaevinde geçirmek zorunda kalacak.
zaman