?Güncellenmeyen milli çeşit listesi sorunlara neden oluyor'

Mehmet Yücel Ener, yaptığı yazılı açıklamada, ülkede ıslah edilen tescilli yeni çeşitlerin yer aldığı milli çeşit listesinin en son 2011 Mayıs ayında güncellendiğini belirtti. Ondan önceki güncellemenin de 1990'da yapıldığını hatırlatan Ener, ?İki güncelleme arasında 21 yıl var. Bu zaman zarfında birçok yeni çeşit ortaya çıktı. Güncellemelerin bu kadar geç yapılması sorunlara yol açıyor.? dedi.

Yeni ürünleri dahil etme esnasında, hem atlanılan çeşitler, hem de bazı eksikliklerin bulunduğunu savunan Ener, listede adı olmayan bitkilerin üretim ve satışında problem yaşadıklarını dile getirdi.

Ülkede bitki envanterinin tanımlanmasının, ihracatçının ürünü adıyla satılabilmesi açısından önemini olduğunu vurgulayan Ener, şöyle devam etti: ?En büyük sıkıntı şu ki üretilen ürünün adı listede yok. Bir aksaklık akabinde bir sürü aksaklığı getiriyor. Bitkinin adıyla sertifika alamadığın zaman bitkiyi adıyla satamıyorsun. Bu yüzden bizim hangi çeşit ürünü ne kadar ihraç ettiğimiz de belli değil. Bu gün ekilen, biçilen ticari değeri olan, yeni çeşitler listeye girmiyor. Haziran ayının sonunda yeni bir liste hazırlanacak onu da ciddiyetle gözden geçirmek gerek.?

?2011 yılında güncellenen milli çeşit listesinin Çukurova'da üretimi yapılan bazı narenciye çeşitlerini de kapsamadığını aktaran Mehmet Yücel Ener, bu duruma özellikle mandalina ve portakal çeşitlerinde rastlandığını kaydetti.

Bu sorunun üreticileri yanlış beyan vermek ve ihracatçıları da farklı çeşit adları altında ihraç etmek zorunda bıraktığını ifade eden Ener, ?Çukurova da oldukça yaygın bahçe alanına sahip satsuma ?miho-wase' cinsi milli çeşit listesinde yer almıyor. Bu ürün milli çeşit listesine 1990 yılında giren satsuma ?okitsu-wase' cinsi adı altında beyan edilmekte ve pazarlanmaktadır. Kalite olarak ?okitsu-wase'den daha iyi özelliklere sahip olan bu çeşit aynı zamanda da ovada en erken derime gelen satsuma çeşididir. Bu çeşit adına doğru beyan edilemediğinden dolayı ?okitsu-wase' ile aynı zamanda derim izni tarım il müdürlüğünce verilmektedir. Yaklaşık olarak sekiz ila on gün ?okitsu-wase'den daha erkenci olan bu çeşit zamanında hasat edilemediğinden dolayı kalite, fiyat ve pazar kaybı yaşamaktadır.? ifadelerini kullandı.

Narenciyenin yaşadığı en büyük sıkıntılardan birinin de Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Uluslararası Birliği'ne (UPOV) bağlı kalınmaması olduğunu aktaran Mehmet Yücel Ener, ?UPOV patentli bitkilerin ülkemizde de korunacağına dair bir anlaşma. Bu anlaşmaya göre bitkinin patent hakları o bitkiyi geliştiren kurum, kişi veya enstitüye ait olacaktır. Amerika ve birçok Avrupa ülkesi dâhil çok geniş kapsamlı bir anlaşmadır bu. Bitkinin sadece sizde olduğuna dair patent alıyorsunuz; ama patentli bitkiler çalınıyor ve illegal yollardan çoğaltılıyor.? bilgisini verdi.