Hıfzısıhha Kurumu'ndan 'damacana' uyarıları

Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu'ndan yapılan açıklamada, Sağlık Bakanlığı'nın halkın sağlıklı suya güvenli ulaşımı için yürüttüğü denetim mekanizmasının kamuoyu tarafından bilinmesi açısından bir açıklamanın yapılmasına ihtiyaç duyulduğu bildirildi. Halk arasında Hıfzısıhha Kurumu olarak bilinen Türkiye Halk Sağlığı Kurumu'nun, su denetimleri konusunda köklü bir tecrübeye sahip olduğu belirtilen açıklamada kamuoyunda oluşan hassasiyet nedeniyle sonuçları açıklanan damacana suyu denetimlerinin, yıllardır devam eden uygulamalar olduğu, bu denetimlerin AB mevzuatına uygun ve dünya uygulamalarına paralel kriterlerle sürdürüldüğü vurgulandı.

Türkiye genelinde piyasaya sürülen damacana suların Türkiye Halk Sağlığı Kurumunca 365 gün denetlendiği bildirilen açıklamada şunlar kaydedildi:

"Tesis ve piyasa denetimlerinde şu hususlara dikkat edilmektedir. Tesis hijyenik şartlarda faaliyet gösteriyor mu? Başka bir suya ait kaplar kullanılıyor mu? Yıkama ve durulama ünitesi nasıl? Yıkama suyunda izinsiz ürünler kullanılıyor mu? Yıkama suyu sıcaklığı yeterli mi? Tesise ait laboratuvarda eksiklikler var mı? Analizler düzenli yapılıyor mu? Analiz sonuçları nedir? Ambalajlarda kullanılan etiketler uygun mu? Tüketiciyi aldatıcı ve yanıltıcı bilgi ve sembollere yer verilmiş mi? Ruhsatta belirtilen formatta mı? Kapak üzerinde emniyet bandı (shiring) kullanılıyor mu? Su dolumu ünitesinde çalışan personel hijyen kurallarına uyuyor mu? İzinli suya niteliği dışında su katılıyor mu? İzinsiz kaynak ilavesi var mı? Ürünler hijyenik koşullara uygun taşınıyor mu?

Suların depolanma koşulları nasıl? Satış koşulları nasıl? Tüpgaz vs ile birlikte satışa sunuluyor mu? Denetimlerde gerek tesislerde (yıkama suyu, durulama suyu ve doldurulan sulardan) gerekse piyasada satışa sunulan ürünlerden numuneler alınmaktadır. Analizlerde hem mikrobiyolojik hem de kimyasal olmak üzere toplam 56 parametre incelenmektedir. Bu analizler Bakanlığımızca içme sularının analizlerinin yapılması için yetkilendirilmiş Tüketici Güvenliği Laboratuarı (Ulusal Referans Laboratuarıdır) ve Halk Sağlığı Laboratuarlarında yaptırılmaktadır."

Su üretim ve satış noktalarından ikişer adet numune alındığı, bunlardan birisinin analiz için alınan numune, diğerinin ise itiraz durumunda değerlendirilmek üzere alınan şahit numune olduğu belirtilen açıklamada, alınan bu numunelerin denetim elemanlarınca hemen mühürlendiği, daha sonradan değiştirilme ihtimali olmadığı vurgulandı. Numunelerin belli koşullarda analiz yapılacak laboratuarlara taşınması gerektiği kaydedilen açıklamada, "Normal şartlarda numuneler denetim ekiplerimizce laboratuara taşınmaktadır. Bazı durumlarda mühürlü numuneler firma tarafından laboratuara götürülmektedir. Ancak bu mühürlü numunelerin değiştirilmesi kesinlikle mümkün değildir. Bu nedenle denetimlerle ilgili bir güvenlik açığı söz konusu olamaz" ifadelerine yer verildi.

Sağlık Bakanlığınca ambalajlı suların son 3 yılda yapılan denetimleri neticesinde uyarı cezasından faaliyetten mene kadar 608 işlem gerçekleştirildiği duyurulan açıklamada, son üç yılda yapılan denetimlere ilişkin genel bilgiler verildi. Açıklamada 2009 yılında 8 firmaya, 2010 yılında 6 firmaya, 2011 yılında 1 firmaya, 2012 yılının Temmuz dönemi öncesinde ise 5 firmaya faaliyetten men cezası verildiği bildirildi.

İmlahanede eksikliği saptanan firmaların uygunsuzluğu giderene kadar piyasaya ürün vermelerinin engellendiği, daha önceden piyasaya sunulan damacanaların toplatıldığı ve Halk Sağlığı Müdürlükleri gözetiminde imha edildiği ifade edilen açıklamada şunlar kaydedildi:

"Damacana suyu kullanan vatandaşlarımızın da aldıkları ürünle ilgili aşağıda belirtilen hususlara dikkat etmesi gerekmektedir: Tükettiğiniz ambalajlı suyun Sağlık Bakanlığı tarafından izni olup olmadığına, etiketin üzerinde izin tarihi ve sayısının bulunup bulunmadığına bakılmalıdır. 4 ayrı yerinde (etiketinde, gövdesinde kabartma yazıyla, emniyet bandında ve kapağında) suyun markasının bulunmasının yanı sıra, yine etiket bilgilerinde cinsi, üretim adresi, suya uygulanan işlemler ve suyun sahip olduğu parametreler mutlaka yer almalıdır. İmal ve son kullanma tarihi, parti ve seri numarası, şirket logosunun ayrıca damacana ambalaj üzerinde kabartma ile yazıyor olması gerekmektedir. Güvenlik bandına önemle dikkat etmek gerekir, suyu açanın ilk siz olduğunun göstergesidir. Damacananızı belirlenen kriterlere göre muhafaza etmeniz gerekmektedir. Serin, kuru ve direkt güneş ışığına maruz kalmayan temiz bir ortamda muhafaza edilmelidir. Damacanalar evlerde başka amaçla kullanılmamalıdır. Damacanaların temizlenmesinde çamaşır suyu, fırça gibi tahriş edici maddeler kullanılmamalı, damacana temizliği su üreticisine bırakılmalıdır. Deforme, yıpranmış damacanalardaki sular satın alınmamalıdır. Damacana pompalarının ve damacana suyu kullanılan su sebillerinin temizliğine azami dikkat edilmelidir. Damacana açıldıktan sonra 5 litrenin üzerindeki ürünlerin maksimum 7 gün içerisinde tüketilmesi gerekmektedir."