İşte 26 eyaletli Türkiye projesi!

Akp'li oldukları bilinen bazı şahıslar, çeşitli bakanlıklara bilgi notu dağıtıyor.

Akp' li oldukları bilinen bazı şahıslar, çeşitli bakanlıklara bilgi notu dağıtıyor. Notta bizzat AKP iktidarı tarafından hazırlanan ?Kalkınma Ajanslarının Kuruluşuyla İlgili Yasa Tasarısı'nın Meclis' ten çekilmesi isteniyor. Gerekçe, yasa tasarısının, Türkiye'deki 81 ilin 26 ayrı grupta toplanmasını sağlayacak olması. İşte bazı AKP'liler de bu tasarının Türkiye'yi eyalet sistemine dönüştürmesinden korkuyor.

Bakanlıklarda son günlerde beş sayfalık bilgi notları dağıtılıyor. Bakanlık dediğiniz, her önüne gelenin bildiri dağıtabileceği bir mekan değil. Zaten bilgi notlarını dağıtanlar da sıradan insanlar değil. Fısıltı gazetesi, dağıtımcıların, AKP Genel Merkezi'nden olduklarını ?yazıyor'.

Bilgi notu, Meclis Genel Kurul gündeminde görüşme sırası bekleyen, Kalkınma Ajanslarının Yasa Tasarısı'yla ilgili. Bu notu bakanlıklarda dağıtan AKP'li şahıslar, bizzat AKP iktidarı tarafından hazırlanan yasa tasarısının TBMM'den çekilmesini istiyor. Eğer yasa tasarısı Meclis' ten geçerse, yani yasalaşırsa, Türkiye'deki 81 il, 26 ayrı grupta toplanacak ve her grup için bir ?Kalkınma Ajansı' kurulacak. Her ?Kalkınma Ajansı' kendi bölgesel planlamasını yapacak. İki haftadır dağıtımı süren bilgi notunda, ? Türkiye'nin adım adım eyalet sistemine dönüşeceği ? yani Türkiye' nin bir şekilde ?bölüneceği' yolundaki eleştirilere üstü örtülü destek verildiği görülüyor.

Tempo, kimi bakan danışmanı, kimi genel müdür unvanıyla bakanlıklarda kritik görevler üstlenen bürokratlara ?elden' dağıtılan nota ulaştı. Notun bizzat ulaştırıldığı kişilerin ortak özelliği, kritik konumlarda görev yapmaları ve bürokrat sıfatını taşıdıkları halde hükümet partisi AKP'yle ?belli şekillerde' organik bağlarının bulunması.Belirleyebildiğimiz kadarıyla, notun dağıtıldığı bakanlık ve kurumlar Sanayi' den İçişleri' ne, Turizm'den Haine Müsteşarlığı' na kadar uzanıyor. Herhangi bir üst sunum yazısı olmaksızın ve ilgi kaydı düşülmeden hazırlanan, resmi herhangi bir anlamı da bulunmayan ve bürokratlara, ?sende kalsın? denilerek verilen beş sayfalık notun çarpıcı bir bölümünde ?etnik bölünme sendromu' nun etkisi hissediliyor. Notta şöyle deniliyor:

?Önerilen bölgelemeye göre, örneğin halen Türkiye'nin tek bölge kalkınma idaresine sahip ve 9 ili kapsayan Güneydoğu Anadolu Bölgesi üçe bölünmektedir. Diyarbakır ve Şanlıurfa illeri birleştirilerek oluşturulan iki illi bölgenin arkasındaki mantık nedir?Şanlıurfa'nın kendisine yakın bir diğer ille veya illerle birlikte bir bölge haline getirilmemesi ve sadece Diyarbakır ile birleştirilmesi göz önüne alınan ekonomik ilişkilerin yoğunluğu nedeniyle midir? Sosyal ilişkiler mi fazladır? Politik bir neden mi vardır? Bu soruları 26 bölgenin kapsadığı illeri bir araya getirme ilkesinin belirsizliği karşısında çoğu bölge için arttırmak mümkündür?

?kalkınma ajans?larının yasal statüleri ile ve işlevi bakımından pek çok sorun yaratacağı savunulan notta, kürt nüfusun yoğun olduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde uygulanan bölge valiliği örneğine dikkat çekilerek özetle şu değerlendirme yapılıyor:?daha büyük bölgeler oluşturulmuş olsa idi il sayısı fazla olacağından( olağan hal için) ?bölge valiliği? gündeme gelecekti.Türkiye bölge valiliğini olağan üstü durumlar dışında tercih etmemiştir. Anlamlı bölgesel planlama ancak merkezi yönetim ve yerel yönetimlerle ilişkileri net olarak tanımlanmış bölge yönetimi ile birlikte olabilir. Kalkınma Ajansları statü bakımından sorunludur.

*Bizzat AKP'liler ?sorunlu? ilan ettikleri, AKP Hükümetinin 19 ocak'ta meclise sevk ettiği, plan ve bütçe komisyonundan ise haziran ayı başında geçen kalkınma ajanslarının kuruluşuyla ilgili yasa tasarısının künyesi şöyle:

*Türkiye istatistiki ve idari bölümlenmesine ilişkin yeni sistem ilk olarak kamu yönetimi kanun taslağında gün ışığına çıktı.taslağın ilk nüshasında bir madde halinde yer alan ?kalkınma ajansları? sonradan metinden çıkarıldı ve ayrı bir kanun şeklinde düzenlendi.

*Tasarıya AB tarafından hazırlanan ve Türkiye'nin adaylık sürecinde uyması gereken koşulları gösteren 2001 ve 2003 tarihli ?Türkiye için katılım ortaklığı belgeleri? kaynaklık etti.

*Çalışmalar? DPT müsteşarlığı, bölgesel kalkınma ve yapısal uyum genel müdürlüğü Avrupa birliği bölgesel programlar dairesi başkanlığı? tarafında yürütüldü.

TÜRKİYE 26'YA BÖLÜNÜYOR
İstatistik bölge birimi sınıflandırması (İBBS) adı verilen yeni sınıflama yöntemi esas alınarak hazırlana tasarıyla Misak-ı milli sınırları içindeki coğrafyanın idari yapısı değiştirilecektir.?iller arasındaki gelişmişlik farklarının azaltılması? başat amaç olarak tasarıyla, 81 ilden oluşan Türkiye, önce 12'ye sonra 26 bölgeye ayrıldı. Tasnifin hukuki temeli ise Bülent Ecevit'in başkanlığı döneminde ? 22 Eylül 2002 günlü resmi gazetede yayınlana bakanlar kurulu kararnamesine dayandırılıyor. Meclis plan ve bütçe komisyonu'nda kabul edilen tasarıda bu bölgeler orijinal kodlarıyla sıralandı

Türkiye'nin doğusunun A, B, C, kodlarıyla ifade edildiği ve idari yapının 12 gurupta ve yeni sistem ajansların rolü ise şöyle tanımlandı:

26 Bölgede birer ?Kalkınma Ajansı? kurulacak. Ajanslar bölgesel plan yapmak ve uygulamaktan sorumlu olurken plasmanlara ve özel sektör ve kamu yetkililerinin oluşturacağı bir yönetim karar verecek.

Ajanslara genel bütçe vergi gelirleri tahsilattan her yıl( vergi iadeleri ile mahalli idareler ve fonlara aktarılan paylar düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden) binde beş oranında kaynak aktarılacak. Ab ve diğer uluslar arası fonlardan ilave kaynak sağlanacak.

Bölgelerdeki il özel idarelerine ve belediyelere ( borçlanma ve yardımlar hariç) toplam yüzde iki oranında cari yıl bütçesinden pay verilecek. Ayrıca bölgelerdeki sanayi ve ticaret odalarının kesinleşmiş bütçe gelirlerinin yüzde biri oranında kaynak aktarması sağlanacak.

Ajansların kamudan alacağı mali kaynağın büyüklüğü ise tasarının genel gerekçesinde yıllık yaklaşık 666 milyar YTL (trilyon TL) olarak ön görüldü.söz konusu kamu kaynağının yüzde 68'i ( 450 trilyon TL) genel bütçe vergi gelirlerinden, yüzde 19'u ( 127 trilyon TL) yüzde 13'ü (89 trilyon TL) ise il özel idarelerinin bütçelerinden transfer edilecek. Anlaşılan AKP içindeki bir gurubun bütün bunlara itirazı var. Bilgi notunda ?neler yapılmalı? başlığı altında şu görüşmeler sıralanıyor.

* ?Kalkınma ajansları yasası idari yapıyla ilgili diğer mevzuatla uyumlu, dil ve anlayış birliği sağlanarak kurgulanmalıdır.( Notta, Bölgesel Kalkınma Ajansı kavramının kullanılması dikkat çekiyor?

*Tasarı, meclis gündemine gelmeden, ilgili tüm kesimlerde tartışmaya açılmalı, yasalaşma girişimleri yeniden başlatılmalıdır.( hükümetten tasarıyı geri çekmesi isteniyor)

*Havza planlamasına uymayan istatistiki bölge birimleri sınıflandırılması gözden geçirilmeli.

*Bölgeler etkin çalışma yürütebilecek şekilde ve sayıda yeniden oluşturulmalı.26 adet ajans kurulması pek çok sorun yaratacaktır. Bu sayı en azından 12 olarak belirlenmelidir.

*Güneydoğu Anadolu projesi (GAP) bölge kalkınma idaresinin hızla lağvedilmesi yerine bu bölge için özel yapılanma ve geçiş sürecei tanımlanmalıdır.

Tempo Dergisi