Vergi iadesinde çalışanlar ve emekliler hangi harcamaları bildirecek?
Vergi iade bildirimleri hazırlanırken en titiz çalışmayı yapması gereken çalışanlar,
bildirimlerini eğitim, sağlık, gıda, giyim ve kira giderleri olmak üzere 5 grupta
yapacak. Bunların dışında kalan ulaşım, temizlik, dayanıklı tüketim malı bildirimleri
ise kapsam dışında. İşte harcama kalemleri...
Eğitim Giderleri
*Eğitim ve öğretim kurumlarına ödenen ücretler (Ana okulu, kreş, ilköğretim,
lise ve üniversite)
*Sürücü kursu ve eğitim amacıyla gidilen diğer kurslara ödenen ücretler (Çocuklar
adına ehliyet almaları için sürücü kurslarına yapılan harcamalar karşılığında
alınan faturalar eğitim gideri olarak kabul edilir)
*Dershanelere ödenen ücretler.
*Kitap ve kırtasiye alımları ve eğitim amacı için alınan araç ve gereçler için
ödenen ücretler.
*Özel ders veren öğretmenlere ödenen ücretler (Serbest meslek makbuzu ile belgelendirilmelidir)
*Servis bedeli olarak ödenen ücretler.
*Özel yurtlarda barınan öğrenciler için ödenen ücretler.
*Spor okuluna giden öğrenciler için ödenen ücretler.
*Sınavlara hazırlanmak amacı ile satın alınan dergilere ödenen ücretler vergi
iadesi kapsamına giriyor.
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullara ve kurumlar vergisine tabi olmayan vakıf
üniversitelerine ödenen ücret ve bağışlar kapsam dışıdır. Piyano, bilgisayar
ve bilgisayar CD ve disketleri gibi eğitim amaçlı yapılan harcamalar eğitim
gideri olmakla beraber, dayanıklı tüketim harcamaları olması nedeniyle yıllık
vergi iadesi kapsamına dahil değildir. Ayrıca, gazete, dergi ve mecmua alımları
gibi harcamalar eğitim giderleri kapsamına girmez.
Sağlık Giderleri
*İlaç alımı için ödenen ücretler.
*Sağlık malzemesi alımı için ödenen ücretler.
*Hastane giderleri, tahlil, muayene, ameliyat, fizik tedavi ve diş protezi için
ödenen ücretler.
*Sağlık sebebi ile ilgili olarak alınan gözlük ve lens için ödenen ücretler.
*Doktor raporuna dayandırılarak cilt sağlığına yönelik ödenen ücretler vergi
iadesi kapsamına giriyor.
Sağlık Bakanlığı, SSK ve Üniversitelere bağlı hastanelere yapılan ödemeler kurumlar
vergisinden muaf olmaları sebebiyle kapsam dışıdır. Diş macunu ve diş fırçası
gibi giderler, sağlık gideri kapsamında kabul edilmediğinden, yıllık vergi iadesinde
dikkate alınmaz.
Gıda Giderleri
*Sigara, alkollü içecek ve evlerde bakılan hayvanlara alınan yemler dışındaki
bütün yiyecek ve içecek maddeleri için ödenen ücretler.
*Lokanta kantin gibi yerlerde yiyecek ve içecek için ödenen ücretler.
*Otellere yiyecek ve içecek için ödenen ücretler (faturada belirtilmesi koşuluyla)
vergi iadesi kapsamına giriyor. (Alkollü içkilerin de içeceklerden ayrılması
gerekiyor.)
Giyim Giderleri
*Hazır elbise, ayakkabı, şapka, çorap, kemer ve iç çamaşırı için ödenen ücretler.
*Kumaş, yün ve tuhafiye giderleri için ödenen ücretler.
*Giyim eşyalarının tamiri ve boyanması için ödenen ücretler.
*Gelinlik alımı için ödenen ücretler vergi iadesi kapsamına giriyor.
Kuru temizleme ve temizlik için alınan diğer ürünler kapsam dışıdır. (Çanta,
bornoz ve havlu gibi giderler giyime müteallik giderler kapsamında olmaması
nedeniyle yıllık vergi iadesine tabi değildir.)
Kira Giderleri
*İkamet edilen konut için yapılan kira ödemeleri vergi iadesi kapsamına giriyor.
Kira ödemelerinin belgelendirilmesi, banka dekontlarının ibrazı, bankamatik
makbuzlarının ibrazı veya evsahibinin kirayı tahsil ettiğine dair imzalı bir
yazının ibrazı yoluyla da olabilir. Devlete ait lojmanlarda oturanların kira
ödemeleri özel gider indiriminde kullanılamaz.
EMEKLİLER İÇİN GEÇERLİ - GEÇERSİZ HARCAMALAR
Emeklilerin iade için geçerli harcamaları, çalışanlara göre biraz kapsamlı.
Bildirimde bulunurken çalışanlardan bir diğer farkları ise, belgelerini gıda,
eğitim gibi ayrı ayrı yazma zorunluluklarının olmaması. Ancak emekliler için
1 yıl boyunca (3 ayda bir) vergi iadelerini avans olarak aldıklarından, yeterli
bildirimi yapma zorunluluğu doğuyor. Çünkü verilecek bildirim üzerinden hesaplanan
vergi iade tutarından, daha önce ödenen avans mahsup edilecek. Dolayısıyla aldıkları
avansın karşılığı kadar belge toplayamayan emekli, dul ve yetimlerin aldıkları
fazla avans aylıklarından kesilecek. İşte emeklilerin geçerli olan harcamaları:
*Yiyecek ve içecek giderleri.
*Her türlü giyecek giderleri, bunların bakım, onarım ve temizleme giderleri.
*Temizlik madde ve malzeme alımları.
*Emekli Sandığı tarafından karşılanmayan her türlü sağlık giderleri.
*Kitap, gazete ve her türlü eğitim, öğretim, anaokulu ve kreş giderleri ile
servis ücretleri.
*Başlama ve bitme noktaları Türkiye sınırları içinde olan karayolu ile yapılan
yolcu ve yük taşıma giderleri.
*Vekalet ücretleri.
*Otel, motel ve pansiyonlara ödenen konaklama ücretleri.
*Her türlü (Kadın-Erkek) tuvalet ve ıtriyat madde ve malzeme alımları.
*Havlu, bornoz, nevresim, kaputbezi, pike ve çarşaf gibi tüketim malları için
yapılan harcamalar.
*Çocuk oyuncukları, şemsiye el çantası için yapılan harcamalar.
*Plak, teyp ve video bandı ile teyp ve video kaseti kiralanması için yapılan
harcamalar.
*Billuriye ve züccaciye gibi kırılabilir mutfak eşyaları için yapılan harcamalar.
*Sadece parça alımına ait olmamak kaydıyla dayanıklı tüketim malları için yapılan
bakını onarım giderleri.
*Çiçek alımları, kuaför ve berberlere ödenen ücretler, fotokopi ücreti, ampul,
floresan, ampul ve pil alımları.
*Vergi İade bildirim zarfında belirtilen ikametgaha ait konutun ısıtılmasında
kullanılan (Mazot-motorin hariç) fuel-oil, kalorifer yakıtı, odun-Kömür, gaz,
likit, gaz(LPG), doğalgaz, biogaz, Jeotermal gibi harcamalara ait yöneticiler
tarafından verilen makbuzlarda belirtilen kalorifer yakıt giderleri ile bu konuta
ait diğer yakacak giderleri.
*İkamet edilen konutun mutfağında kullanılan Doğalgaz, Likitgaz, (Tüp gaz giderleri)
giderleri.
*İkamet edilen konutun içine ait boya, badana, duvar kağıdı ve işçilik ücreti.
*Tiyatro, Sinema ve Konser verilen yerlere giriş ücretleri.
*Büyük Kent, Şehir ve Kasaba Belediyelerinin sınırları içinde yapılan yolcu
taşıma giderleri hariç olmak üzere, başlama ve bitme noktaları Türkiye sınırları
içinde olan karayolu ile yolcu ve yük taşıma ücretleri.
*Elektrik, su ve sıhhi tesisat tamiratına ilişkin yalnız işçilik ücreti.
*Süs ve ziynet eşyaları (Altın, gümüş, platin, kıymetli taşlar, pırlanta, zümrüt,
yakut, elmas v.s) ile taklit süs eşyası alımlarının %20'si.
*Vergi iade bildirimi zarfında belirtilen ikametgah adresine ait konutun kira
giderinin %20'si.
*Huzurevleri için yapılan harcamalar (Huzurevi Resmi Kuruluşa ait ise makbuz
veya sair bir belge, özel kuruluşlara ait ise fatura ile belgelendirilmesi şart)
vergi iadesinde geçerli sayılmaktadır.
Emekliler için geçersiz olan harcama kalemleri ise şunlar:
*İnşaat ve sıhhi tesisat malzeme alımları.
*Dayanıklı tüketim malı alımları, (Mobilya, mefruşat, halı, kilim, yatak ve
örtüsü, yorgan, yastık, battaniye, yer muşambası, müzik aletleri, tabanca, av
ve deniz malzemesi, radyo, televizyon, video, bilgisayar, buzdolabı, çamaşır
ve bulaşjk makinası, ütü gibi elektrikli ev aletleri, duvar, masa ve kol saati,
dürbün, telsiz, telefon makinası, fotoğraf makinası, resim tabloları, her türlü
mutfak araç ve gereçleri, daktilo ve benzeri nitelikteki alımlar ile hane halkı
tarafından bir yılı aşkın süre kullanılabilen sair dayanıklı tüketim malları
için yapılan harcamalar).
*Porselen yemek takımları, plastik mutfak eşyası ve ayna.
*Sigara ile bira dahil tüm alkollü içkiler.
*Hava, deniz ve demiryolu ile yapılan yolcu ve yük taşıma giderleri.
*Yurtiçi, yurdışı tur (gezi) ücretleri.
*Ticari, zirai ve mesleki kazanca ilişkin harcamalar.
*Otomobil ve benzeri araç alımları ile bunların bakım, onarım ve yakıt (LPG
dahil), park otoyol geçiş ve kiralama giderleri.
*Gayrimenkul alımları.
*Birden fazla bağımsız bölümü bulunan binaların müşterek kullanımına ait bölümlerin
boya, badana giderleri ile binanın asansör, su, sıhhi tesisat, kalorifer güneş
enerjisi ve benzeri nitelikteki tesisat ve bunlara ait bakım onarım giderleri
ile kapıcı ücreti.
*Hayvanların sağlık ve beslenmesi için yapılan harcamalar.
*P.T.T. ve kargo giderleri, noter masrafları ve elektrik tüketim giderleri.
*Dernek ve kuruluşlara yapılan bağışlar.
*Şehir şebekesine bağlı su giderleri.
*Tutarı itibariyle fatura düzenlenmesi gereken harcama belgeleri.
*Vergi iade bildiriminin ilgili bölümünde belirtilmeyen, bakmakla yükümlü olunan
kimselere ait harcama belgeleri.
*Kurumlar vergisinden muaf kurumların (Kantinler gibi) düzenleyecekleri fatura
ve parakende satış fişlerinde "Kurumlar Vergisinden Muaftır." ibaresi
bulunmaması halinde bu belgeler.
*Hamam yıkanma ücreti.
*Düğün davetiyesi ve baskı bedeli, ambalaj kağıt alımına ilişkin harcamaları.
*Duvar pano, çerçeveli kuru çiçek pano ve oda kokuları alımları.
*Oyun salonlarındaki seans ücretleri ile bilgisayar ve atari oyun ücretleri.
vergi iadesinde geçerli sayılmamaktadır.
ŞUBAT'TAN İTİBAREN ÖDENECEK...
Çalışanların 20 Ocak'a kadar bildirimlerini teslim etmesinin ardından, işverenler,
aldıkları bildirimlere göre ücretlilerin yararlanacakları yıllık vergi iadesini
hesaplayacak. İadeler, 1 Şubat 2006'dan itibaren (ücretlilerin ödeyecekleri
gelir vergisinden mahsup etmek suretiyle) nakden ödenecek.
Vergi iade rakamı sıfırlana kadar Şubat, Mart, Nisan, Mayıs, Haziran ve daha
sonraki aylarda ödeme devam edecek. Ücretliler, iadenin hemen hemen tamamını
Şubat, Mart, Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında almış olacaklar.
SAHTE FİŞE 3 YIL HAPİS!
Maliye birimleri, vergi iadesi ile ilgili bilgi verirken, sahte fiş konusundaki
uyarılarını da yineliyor. Birçok kişinin daha fazla gelir elde etmek için tanıdıklarından
fiş topladığını, bazı kişilerin ise yasal olmayan yollara başvurduğunu belirten
yetkililer, naylon fatura konusunda para cezasından hapis cezasına kadar bir
dizi yaptırımları hatırlatıyor. Sahte fiş kullandığı tespit edilen kişilerden,
iade paranın tamamı faiziyle geri alınıyor. Belirlenecek bir oranda da para
cezası veriliyor. Sahte fiş kullananlar hakkında Cumhuriyet Savcılığı'na da
suç duyurusunda bulunuluyor. Suçluluk durumunda ise 6 aydan 3 yıla kadar hapis
cezası söz konusu olabiliyor.
Konya Vergi Dairesi Başkanı Erhan Ökmen'in sözleri, bu yola başvuracakların
bir kez daha düşünmesini gerektirecek cinsten:
''Aslında çalışan elindeki fişin sahte olduğunu anlayabilir. Örneğin, 500 YTL'lik
ekmek ya da makarna fişinin gerçek olduğunu kimse söyleyemez. 'Verdim kurtuldum'
diye bir şey yok. Biz sürekli geriye dönük incelemeler yapıyoruz. Tespit etmemiz
durumunda geri adım atmayız. Birkaç milyon lira fazla alabilmek için para cezasına
ve hapis yatmaya değmez''
BUNLARA DİKKAT!
*Vergi iadesi, yalnızca Türkiye sınırları içinde yapılan harcamaları kapsamaktadır.
Yurt dışında yapılan harcamalar geçerli olmayacaktır.
*En fazla yıllık gelir vergisi matrahı kadar bildirim yapılabilir. Hesaplanan
indirim tutarı, harcamanın yapıldığı yıla ait ücretin yıllık vergi matrahının
% 35'ini geçemez.
*Bir harcama belgesinde birden fazla harcama çeşidinin olması halinde (örneğin
temizlik ve gıda), özel gider indirimine konu olmayan harcamalar belge toplamından
düşülerek, indirime konu olacak harcama tutarı tespit edilecektir.
*Yazar kasa ve perakende satış fişlerinde üst limit 350 milyon liradır. Bu tutarın
üzerindeki harcamaların tamamı vergi iadesinde kullanılamaz.
*Bildirim yapılan harcamaların abartılı olması, tüketilmesinin imkansız ya da
şaibeli olması durumunda işveren bu harcamaları bildirimden çıkartabilir.
*Bazı işyerlerinde daha erken olmakla beraber, iade zarfları en geç 20 Ocak
tarihine kadar işverene teslim edilmelidir.
*İşverenler en geç 20 Mart'a kadar iade işlemlerini gerçekleştirmek zorundadır.
*Emeklilik nedeniyle veya herhangi bir nedenle işinden ayrılan ücretliler, 1
Ocak tarihinden başlayarak işlerinden ayrıldıkları tarihe kadar biriktirdikleri
özel gider indirimine konu olan harcama belgelerini işverene bildireceklerdir.
Ölüm nedeniyle işten ayrılan ücretlilerin varislerinden bir tanesi (kendisi
ve diğer varisler adına) 1 Ocak'tan ölüm tarihine kadar olan harcama belgelerini
murisin işverenine ibraz edebilecektir.
*İşten ayrıldıktan sonra başka bir işte çalışmaya başlayanlar ise, eski işyerlerinden
alacakları ödenen ücretlerin vergi matrahını, bu matrahtan kesilen gelir vergisini
ve bu vergilerin yatırılmış olduğunu gösteren yazı ve belgeleri, yeni işyerine
teslim ederek, bütün yıl için bildirimi yeni işyerine yapacaklardır.
*Ücretsiz izin süresinde yapılan harcamalara ait belgeler yıllık vergi iadesine
konu olmaz.
milliyet