Biber gazı kullanımında yasak yok, kural var
Emniyet Hukuk Müşavirliği’nde görevli Sedat Özcan, AİHM’in Türkiye’yi mahkûm eden biber gazı kararlarını inceledi. Özcan, gaz kullanımının yasak olmadığını, ancak dikkat edilmesi gereken hususların bulunduğunu belirtiyor.
Soner ARIKANOĞLU
Emniyet Genel Müdürlüğü Hukuk Müşavirliği'nde görevli Emniyet Müdürü Sedat Özcan, AİHM'in biber gazı kararlarını mercek altına aldı. AİHM'nin Türkiye aleyhine verdiği kararları inceleyen Özcan, yeni ihlal kararlarının önüne geçebilmek için gaz kullanımının dokuz kritere bağlanmasını önerdi. Sedat Özcan, 'Çağır Polisi Dergisi'nin son sayısında yayımlanan 'Göz Yaşartıcı Gaz Kullanımına AİHM'in Bakışı' başlıklı makalesinde, AİHM kararları değerlendirildiğinde, göz yaşartıcı gazların kullanımının yasaklanması gibi bir durum olmadığının, ancak bu gazların kullanımının belirli kriterlere bağlanması gerektiğinin altını çizdi. Özcan, AİHM'in verdiği kararlarda, Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi'nin bu tür gazların uygulamadaki kullanımını açıklamış olduğunu da vurguladı.
AİHM'İN KRİTERLERİ
AİHM'nin ve Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi'nin dikkat çektiği konulara bakıldığında gaz kullanımıyla ilgili şu kriterler öne çıkıyor:
1 - Göz yaşartıcı gazlar, sadece gerekli olması durumunda kullanılmalıdır.
2 - Gazlar kapalı mekânlarda kesinlikle kullanılmamalıdır.
3 - Gaz kullanmadan önce bütün gerekli güvenlik önlemleri dikkatle alınmalıdır.
4 - Gaza maruz kalanlar, hızlı şekilde ilaç ve doktora ulaşma imkânına sahip olmalıdır.
5 - Göz yaşartıcı gazlar, kontrol altına alınmış; gözaltındaki ya da tutuklanmış bir kişiye karşı kesinlikle kullanılmamalıdır.
6 - Gazın ne zaman, nerede ve nasıl kullanılacağına dair yönerge, talimat vb. düzenlemeler olmalıdır.
7 - Göz yaşartıcı gazları kullanacak olan personelin bu konuda eğitim almış nitelikli ve yeterli olması gerekmektedir.
8 - Kullanımına ilişkin iyi bir kayıt sistemi olmalıdır.
9 - Bu gazların kullanılması konusunda iyi bir denetim mekanizması oluşturulmalıdır.
CEZA TÜM TEŞKİLATA KESİLEMEZ
Sedat Özcan, gazların kullanımında yaşanabilecek bireysel hataların Emniyet teşkilatına kesilemeyeceğini söyleyerek devam etti: “Bir görevlinin silahını yanlış kullanması sonucunda, nasıl ki silah kullanmak yasaklanmıyorsa göz yaşartıcı gazların kullanılmasında olabilecek bireysel kusurlar da, bu gazların yasaklanmasına yol açmayacaktır.
"AİHM, Kimyasal Silahlar Sözleşmesi'ne göre; göz yaşartıcı gazı, kimyasal bir silah olarak değerlendirmiyor ve iç isyan kontrolü kapsamlı yasa uygulama amacına yönelik kullanımına izin veriyor."