Yabancı dadıda tuzağa düşmeyin

Cem Kılıç

Türk çalışanların standartları yüksek bir istihdam talep etmesi ve iki katı ücret istemesi Türkiye'de yabancı bakıcı ilgisini artırıyor. Türkiye'ye gelen yabancı çalışanların büyük bölümünün vize süreleri içerisinde kaçak olarak çalıştırıldığı biliniyor.

Bunun durumun önüne geçmek için Bakanlar Kurulu geçen yıl yeni karar aldı ve vize muafiyet süreleri yeniden düzenlendi. Üç ay Türkiye'de kalan bir yabancının kendi ülkesinde üç ay kalmadan tekrar Türkiye'ye girmesinin önü kapatıldı.

Bu düzenlemeyle, aileler, devamlılık sağlamak amacıyla bu çalışanları için “çalışma izni” başvurusunda bulunmaya başladılar.

40 bin kişiyi bulacak

Diğer yandan Çalışma Bakanı'nın direktifiyle çıkarılan genelgeyle eskiden yabancı çalıştırmak için SGK'ya en az asgari ücretin bir buçuk katı kadar ücret göstermek gerekirken, bu oran asgari ücret seviyesine çekildi. Özellikle ev hizmetlerinde çalışma izni çıkarılması işlemleri kolaylaştırıldı. Bütün bu düzenlemeler sonucunda çalışma izni verilen yabancı say ısında patlama yaşandı.

2011'de 16 bin kişiye çalışma izni verilmişken bu rakam 2012'de 32 bini aştı. 2013 sonunda sayının 40 bine ulaşacağı belirtiliyor. Çalışma izni alan yabancı ev hizmetleri çalışanlarının büyük bir kısmını hizmetçi ve yardımcı işlerde çalışanlar oluşturuyor.

Dadı kılığında izin alan 'mühendis' var!

Çalışma Bakanlığı yetkililerine göre son dönemde verilen kolay izinler suiistimal edilmeye başlandı. Herhangi bir fabrikada mühendis olarak çalışma izni alamayan bir kişinin ev hizmetlerinde çalışan olarak başvuru yaptığı ve izin aldığı bile söyleniyor.

Yeni dönemde yabancı dadı çalıştırmak isteyenler, bundan sonra evlerinde çocukları veya bakıma muhtaç yaşlılar olduğunu belgelemek zorunda kalacaklar. Mernis uygulaması kapsamında, Çalışma Bakanlığı müracaat eden ailelerin özellikle çocukları olup olmadığını tek bir tuşa basarak öğrenebiliyor. Hasta bakımı için yabancı bir kişi istihdam edilmek istendiğinde de, hastaya dair sağlık raporunun Çalışma Bakanlığı'na verilmesi gerekecek. Yani bekâr bir kimse, ya da bakıma muhtaç yakını olmayan kimselerin yabancı çalıştırma talepleri reddedilecek.

İkamet izni sayılacak

Bir önemli değişiklik de, 11 Nisan 2014 tarihinde olacak. Geçen yıl kabul edilen yasanın ilgili maddesi bu tarihte yürürlüğe girecek ve bu yeni düzenlemeyle Çalışma Bakanlığı'nın verdiği “çalışma izni” artık ikamet izni olarak kabul edilecek. Yani tekrar tekrar Emniyete gidip izin alma dönemi kapanacak, vatandaş bürokratik engellerden kurtulmuş olacak.

Yabancı çalıştırmak isteyenler ne yapmalı?

- Yabancı birini ev hizmetleri veya bakım için çalıştırmak isteyenlerin ilk yapması gereken, o yabancı için Emniyet Müdürlüğüne başvurarak “çalışma izni amaçlı” ikamet tezkeresini almak.

- Bu izin alındıktan sonra en fazla 10 gün içinde Çalışma Bakanlığı'na “çalışma izin başvurusunu” yapmak gerekiyor. Eğer bu süre geçirilirse, verilen ikamet izni yanıyor.

- Çalışma Bakanlığı izin işlemleri tamamlanınca, bu sefer en az bir yıl süreli ikamet izni için Emniyete tekrar başvuru yapmak gerekiyor.

- Emniyetten bir yıllık izni çıkan yabancıyı çalıştıracak işveren için bundan sonraki adım SGK'ya başvuru yapıp, yabancının sigortalanması.

- İşte bu noktada dikkatli olunması gerekiyor. Eğer Çalışma Bakanlığının verdiği iznin üzerinden 15 gün geçer ve ya bancı çalışan sigortalanmaz ise yüklü idari para cezaları kesiliyor. Bu işi bir ay geciktirmenin faturası en az 3 bin TL.

Cezalar oldukça yüksek

- Yabancı çalışanların kaçak çalıştırılması durumunda ağır idari para cezaları bulunmakta. Evinde, çalışma izni almadan, yabancı dadı çalıştıranlar yakalandıkları an 7 bin 325 TL cezayla karşılaşıyor.

- Çalışan yabancıya da ayrıca 731 TL para cezası uygulanıyor.

- Diğer yandan kaçak yabancı çalıştıran işverenler, yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderleri ile ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını da karşılamak zorunda kalırlar.