Türk vatandaşlığına yeni düzenleme...

Doğumla kazanılan Türk vatandaşlığının, soy bağı veya doğum yeri esasına göre kendiliğinden kazanılmasını, Türkiye'de doğan ve yabancı ana ve babasından dolayı doğumla herhangi bir ülke vatandaşlığını kazanamayan çocuğun, doğumdan itibaren Türk vatandaşı olmasını da içeren ''Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı'', TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

Tasarı, Türk vatandaşlığının kazanılması ve kaybına dair iş ve işlemlerin yürütülmesine ilişkin usul ve esasları belirliyor.

Buna göre, doğumla kazanılan Türk vatandaşlığı, soy bağı veya doğum yeri esasına göre kendiliğinden kazanılacak. Türkiye içinde veya dışında Türk vatandaşı ana-babadan evlilik birliği içinde doğan çocuk, Türk vatandaşı ana-yabancı babadan evlilik birliği dışında doğan çocuk, Türk vatandaşı baba-yabancı anadan evlilik birliği dışında doğan çocuk ise soy bağı kurulmasını sağlayan usul ve esasların yerine getirilmesi halinde Türk vatandaşlığını kazanacak.

Türkiye'de doğan ve yabancı ana ve babasından dolayı doğumla herhangi bir ülkenin vatandaşlığını kazanamayan çocuk, doğumdan itibaren Türk vatandaşı olacak.

Türkiye'de bulunmuş çocuk, aksi sabit olmadıkça Türkiye'de doğmuş sayılacak.

''ŞARTLARI TAŞIMAK MUTLAK HAK SAĞLAMAYACAK''

Sonradan kazanılan Türk vatandaşlığı, yetkili makam kararı veya evlat edinilme ya da seçme hakkının kullanılması ile gerçekleşecek.

Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen bir yabancı, kanunda belirtilen şartları taşıması halinde yetkili makam kararı ile bu hakkı elde edebilecek. Ancak, aranan şartları taşımak, vatandaşlığın kazanılmasında kişiye mutlak bir hak sağlamayacak.

Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılarda; kendi milli kanununa, vatansız ise Türk kanunlarına göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak, başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye'de kesintisiz 5 yıl ikamet etmek, Türkiye'de yerleşmeye karar verdiğini davranışlarıyla teyit etmek, genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak, iyi ahlak sahibi olmak, yeteri kadar Türkçe konuşabilmek, Türkiye'de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmak, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartları aranacak.

Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılarda, ayrıca taşıdıkları devlet vatandaşlığından çıkma şartı da aranabilecek. Bu takdirin kullanılmasına ilişkin esasların tespiti Bakanlar Kurulu'nun yetkisinde olacak.

Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartı taşımak kaydıyla Bakanlığın teklifi, Bakanlar Kurulu'nun kararıyla Türkiye'ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler, vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler ile göçmen kabul edilen kişiler, Türk vatandaşlığını kazanabilecek.

Çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler, ana veya babalarına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybedenlerden kanunda belirtilen süre içinde seçme hakkını kullanmayan kişiler; Türk vatandaşlığının ikamet şartı aranmaksızın yeniden kazanılması mümkün olabilecek. Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Türkiye'de ikamet etme süresine bakılmaksızın, Türk vatandaşlığını Bakanlık kararıyla yeniden kazanabilecek.

YENİDEN VATANDAŞLIK

Türk vatandaşlığı kaybettirilenler Bakanlar Kurulu kararıyla, Türk vatandaşlığını kaybedenler Bakanlık kararıyla, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir halinin bulunmaması ve Türkiye'de 3 yıl ikamet etmek şartıyla Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilecek.

Bir yabancı için ikamet, Türk kanunlarına uygun olarak Türkiye'de oturması esas alınacak. Türk vatandaşlığını kazanma talebinde bulunan bir yabancı, başvuru için aranan ikamet süresi içinde toplam 6 ayı geçmemek üzere Türkiye dışında bulunabilecek. Türkiye dışında geçirilen süreler, ikamet süreleri içinde değerlendirilecek.

Bir Türk vatandaşı ile evlenme doğrudan Türk vatandaşlığını kazandırmayacak. Ancak bir Türk vatandaşı ile en az 3 yıldan beri evli olan ve evliliği devam eden yabancılar, Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuruda bulunabilecek. Başvuru sahiplerinde; aile birliği içinde yaşama, evlilik birliğiyle bağdaşmayacak faaliyette bulunmama, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmama şartları aranacak.

Başvurudan sonra Türk vatandaşı eşin ölümü nedeniyle evliliğin sona ermesi halinde, evlilik şartı aranmayacak.

Evlenme ile Türk vatandaşlığını kazanan yabancılar, evlenmenin butlanına karar verilmesi halinde, akitte hüsnüniyetli iseler Türk vatandaşlığını koruyabilecek.

Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancıların başvuru için gerekli şartları taşıyıp taşımadıklarının tespiti, illerde oluşturulan vatandaşlık başvuru inceleme komisyonu tarafından yapılacak.

EVLAT EDİNİLEN ÇOCUĞUN VATANDAŞLIĞI

Yetkili makam kararıyla Türk vatandaşlığının kazanılması, eşin vatandaşlığında etkili olmayacak. Ana veya babanın Türk vatandaşlığını kazandığı tarihte velayeti kendisinde bulunan çocukları, diğer eşin oluru halinde Türk vatandaşlığını kazanacak. Muvafakat verilmemesi halinde ana veya babanın meskeninin bulunduğu ülkedeki hakim kararına göre işlem yapılacak.

Ana veya babanın Türk vatandaşlığını kazandığı tarihte kendileriyle birlikte işlem görmeyen çocukları, ergin olduktan sonra Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvurdukları takdirde gerekli şartlar aranacak.

Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen 7 yaşından küçük çocuk, evlat edinildiği tarihten itibaren Türk vatandaşlığını kazanacak. Ana veya babalarına bağlı olarak Türk vatandaşlığını kaybeden çocuklar, ergin olmalarından itibaren 3 yıl içinde seçme hakkını kullanmak suretiyle Türk vatandaşlığını kazanabilecek.

Seçme hakkıyla Türk vatandaşlığının kazanılması, bu hakkın kullanılmasına dair şartların tespitine ilişkin karar tarihinden itibaren hüküm ifade edecek.

TÜRK VATANDAŞLIĞININ KAYBI

Türk vatandaşlığı, yetkili makam kararı veya seçme hakkının kullanılmasıyla kaybedilecek.

Yetkili makam kararıyla, Türk vatandaşlığının kaybı, çıkma veya kaybettirme ya da vatandaşlığın iptali ile gerçekleşecek.

Türk vatandaşlığından çıkmak için izin isteyen kişilere; ergin ve ayırt etme gücüne sahip olmak, yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanmış olmak veya kazanacağına ilişkin inandırıcı belirtiler bulunmak, herhangi bir suç veya askerlik hizmeti nedeniyle aranan kişilerden olmamak, hakkında herhangi bir mali ve cezai tahdit bulunmamak şartlarını taşımaları halinde Bakanlıkça izin verilebilecek.

Yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanmak üzere Türk vatandaşlığından çıkmak için izin isteyenlerden talepleri uygun görülenlere Bakanlıkça, Türk vatandaşlığından çıkma izin belgesi; verilen izin sonucunda veya önceden yabancı bir devlet vatandaşlığını kazandığını belgeleyenlere ise Türk vatandaşlığından çıkma belgesi verilecek.

Çıkma izin belgesi, karar tarihinden itibaren 2 yıl geçerlidir. İzin belgesini alanlar bu süre içerisinde yurt içinde ikamet edilen yer valiliğine, yurt dışında ise dış temsilciliklere yabancı devlet vatandaşlığını kazandıklarına dair bilgi ve belgeleri vermek zorunda olacak. Süresi içinde yabancı devlet vatandaşlığının kazanılamaması durumunda çıkma izin belgesi geçersiz hale gelecek.

Çıkma belgesinin ilgiliye imza karşılığı teslimiyle Türk vatandaşlığı kaybedilmiş sayılacak. Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerin nüfus aile kütüklerindeki kayıtları kapatılacak ve kayıp tarihinden itibaren yabancı muamelesine tabi tutulacak.

Eşlerden birinin çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybetmesi, diğer eşin vatandaşlığını etkilemeyecek. Türk vatandaşlığını kaybeden ana ya da babanın talebinin bulunması ve diğer eşin de muvafakat etmesi halinde çocukları da kendileriyle birlikte Türk vatandaşlığını kaybedecek. Muvafakat verilmemesi halinde hakim kararına göre işlem yapılacak.

Çocuk 15 yaşından büyük ise, ana ya da babaya bağlı olarak vatandaşlığın kaybı çocuğun yazılı muvafakatine bağlı olacak. Vatandaşlığın kaybı, çocukları vatansız kılacak ise bu hüküm uygulanmayacak.

VATANDAŞLIK HAKLARINDAN YARARLANMA

Doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve kendileri ile birlikte işlem gören çocukları; milli güvenliğe ve kamu düzenine ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla askerlik hizmetini yapma yükümlülüğü, seçme ve seçilme, kamu görevlerine girme ve muafen araç veya ev eşyası ithal etme hakları dışında sosyal güvenliğe ilişkin kazanılmış hakları saklı kalmak ve bu hakların kullanımında ilgili kanunlardaki hükümlere tabi olmak şartıyla Türk vatandaşlarına tanınan haklardan aynen yararlanmaya devam edecek.

Yabancı bir devletin, Türkiye'nin menfaatlerine uymayan herhangi bir hizmetinde bulunup da bu görevi bırakmaları kendilerine yurt dışında dış temsilcilikler, yurt içinde ise mülki idare amirleri tarafından bildirilmesine rağmen 3 aydan az olmamak üzere verilecek uygun bir süre içerisinde kendi istekleriyle bu görevi bırakmayanlar; Türkiye ile savaş halinde bulunan bir devletin her türlü hizmetinde Bakanlar Kurulu'nun izni olmaksızın kendi istekleriyle çalışmaya devam edenler; izin almaksızın yabancı bir devlet hizmetinde gönüllü olarak askerlik yapanlar; Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla vatandaşlığı kaybedecek.

ASKERLİĞİNİ YAPMAYANLAR VE İZİNSİZ BAŞKA BİR ÜLKE VATANDAŞLIĞINA GEÇENLER, VATANDAŞLIĞINI KAYBETMEYECEK

Askerlik görevini yapmayanlar ile izin almadan yabancı bir ülke vatandaşlığına geçenler, Türk vatandaşlığını kaybetmeyecek.

TBMM Başkanlığı'na sunulan Türk Vatandaşlığı Kanunu Tasarısı'na göre, Türk vatandaşlığının kaybettirilmesi Bakanlar Kurulu kararının Resmi Gazetede yayımlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girecek. Kaybettirme kararları şahsi olacak, ilgilinin eş ve çocuklarına tesir etmeyecek.

Türk vatandaşlığını kazanma kararı; ilgilinin yalan beyanı veya vatandaşlığı kazanmaya esas teşkil eden önemli hususları gizlemesi sonucunda oluşmuşsa bu durum, kararı veren makam tarafından iptal edilecek. Ancak Türk vatandaşlığının kazanılmasından başlayarak 10 yıl geçtikten sonra iptal kararı verilemeyecek. İptal kararı, karar tarihinden itibaren geçerli olacak. İptal kararı, ilgili kişiye bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazanan eş ve çocuklar hakkında da uygulanacak.

Vatandaşlığı iptal edilenlerin mallarının tasfiyesi ve kendilerinin sınır dışı edilmeleri gerekli görülen hallerde, bu husus iptal kararında belirtilecek. Bu kişiler, en geç 1 yıl içinde Türkiye'deki mallarını tasfiye ederek Türkiye'yi terk edecek. Aksi halde, malları Hazine'ce satılarak, bedelleri nam ve hesaplarına kamu haznedarlığı sistemine dahil bir kamu bankasına yatırılacak ve kendileri de sınır dışı edilecek.

TÜRK VATANDAŞLIĞINDAN AYRILABİLECEKLER

Tasarıda, ergin olmalarından itibaren 3 yıl içinde Türk vatandaşlığından ayrılabilecekler ise şöyle sıralandı:

-Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle doğumla Türk vatandaşı olanlardan, yabancı ana veya babanın vatandaşlığını doğumla veya sonradan kazananlar, -Ana ya da babadan dolayı soy bağı nedeniyle Türk vatandaşı olanlardan, doğum yeri esasına göre yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananlar, -Evlat edinilme yoluyla Türk vatandaşlığını kazananlar, -Doğum yeri esasına göre Türk vatandaşı oldukları halde, sonradan yabancı ana veya babasının vatandaşlığını kazananlar, -Herhangi bir şekilde Türk vatandaşlığını kazanmış ana veya babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını kazananlar.

Türk vatandaşlığının ispatı herhangi bir şekle tabi olmayacak. Nüfus kayıtları, nüfus cüzdanları, pasaport veya pasaport yerine geçen belgeler, aksi sabit oluncaya kadar ilgilinin Türk vatandaşı olduğuna karine teşkil edecek. Bir kişinin Türk vatandaşı olup olmadığı konusunda tereddüde düşüldüğü takdirde bu husus, Bakanlıktan sorulacak.

HUKUKİ ŞARTLAR OLUŞMADAN

Türk vatandaşlığının kazanılması ve kaybına ilişkin başvurular yurtiçinde ikamet edilen yer valiliğine, yurtdışında ise dış temsilciliklere bizzat veya bu hakkın kullanılmasına ilişkin vekaletname ile yapılacak.

Vatandaşlık işlemlerine ilişkin inceleme ve araştırmalarla ilgili bilgi ve belgeler, kamu kurum ve kuruluşlarınca herhangi bir gecikmeye mahal bırakılmaksızın verilecek.
Türk vatandaşlığının kazanılması veya kaybına ilişkin kararlar, hukuki şartlar oluşmadan veya mükerrer olarak verildiği sonradan anlaşıldığı takdirde geri alınacak.
Türk vatandaşlığının kazanılmasına ve kaybına ilişkin kararlar, ilgiliye ve başvuru makamlarına tebliğ olunacak. Verilen kaybettirme kararları Resmi Gazete'de yayımlanacak ve yayımlandığı tarihte tebliğ edilmiş sayılacak.

Türk vatandaşlığını kazanmak üzere başvuruda bulunan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) vatandaşları, Türk vatandaşı olmak istediklerini yazılı olarak beyan ettikleri takdirde Türk vatandaşlığını kazanacak.

KENDİ İSTEĞİYLE VATANDAŞLIK KAZANANLAR

İzin almaksızın kendi istekleriyle yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananlar, yurtdışında bulunup da muvazzaf askerlik görevini yapmak veya Türkiye'de savaş ilanı üzerine, yurtdışında bulunup da yurt savunmasına katılmak için yetkili kılınmış makamlar tarafından usulen yapılacak çağrıya mazeretsiz olarak üç ay içinde icabet etmeyenler, sevk sırasında veya kıtalarına katıldıktan sonra yurtdışına kaçıp kanuni süre içinde dönmeyenler, milli güvenlik ve kamu düzeni açısından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak kaydıyla, Türkiye'de ikamet etme şartı aranmaksızın Bakanlar Kurulu kararıyla yeniden Türk vatandaşlığına alınabilecek.

Silahlı kuvvetler mensupları ile askerlik görevini yapmakta olanlardan görev, izin, hava değişimi veya tedavi için yurtdışında bulunup da süresi bittiği halde mazeretsiz olarak üç ay içinde geri dönmeyenler de bu hükümden yararlanacak.

Böylece, askerlik görevini yapmayanlar ile izin almadan yabancı bir ülke vatandaşlığına geçenlerin Türk vatandaşlığının kaybettirilmesi uygulamasına son verilecek.

YABANCI BİR DEVLET VATANDAŞLIĞINI KAZANMA

Herhangi bir nedenle yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananların, bu durumlarına ilişkin belgeleri ibraz etmeleri ve yapılacak inceleme sonucunda aynı kişiler olduklarının tespiti halinde, nüfus aile kütüklerindeki kayıtlarına çok vatandaşlığa sahip olduklarına dair açıklama yapılacak.

Afganistan'dan Pakistan'a Sığınan Türk Soylu Göçmenlerin Türkiye'ye Kabulü ve İskanına Dair Kanunu da yürürlükten kaldıran tasarının geçici maddesine göre, ikamet süresi, Türk soylu yabancılar için 31 Aralık 2010 tarihine kadar iki yıl olarak uygulanacak.