İstisnai kadro atamalarında önemli görüşler

Sınavsız olarak atama yapılan kadrolar olarak da bilinen istisnai kadrolar kamuya memur olarak girmenin en kestirme yolu olarak bilinmektedir. Özellikle kısa aralıklarla bu kadrolara atama yapılıp, daha sonra başka memuriyet kadrolarına naklen atamalar kamu vicdanını yaralayacak seviyelere gelmiştir. Birçok insanın atanmak için sınav beklediği bir ortamda bu kadrolar vasıtasıyla memuriyete başlatılmaları ve daha sonra da başka kadrolara atanmaları vakayı adiyeden olmuştur. Bu uygulamanın kanunun getirmeye çalıştığı mantığın tersine işlediğini ifade etmek durumundayız.

Bu konuyla ilgili olarak Sayıştay Genel Kurulu, denetçilerin bu tespitleri üzerine toplandı ve "istisnai memuriyetin", sınavsız devlet memuriyetine geçişte basamak olarak kullanıldığı ve Anayasa'nın "eşitlik" ilkesine aykırı olduğuna karar verdi. Bu karar ve rapor, Sayıştay Yasası gereği "Önlem alınması" istemiyle Meclis'e bildirilmişti.

Hal böyleyken Devlet Personel Başkanlığı tarafından verilen bir görüşe göre istifa sonrası dönüşlerde de istisnai kadrolara atanacaklara yeni bir ayrıcalık verilmiştir.

İstisnai kadrolara nasıl atama yapılır, nerelerden izin alınır?

Kanunun atanma, sınavlar, kademe ilerlemesi ve dereceye yükselmesine ilişkin hükümleriyle bağlı olmaksızın tahsis edilmiş derece aylığı ile memur atanabilir.

190 sayılı KHK'nin ek 7 nci maddesi gereğince istisnai kadrolara yapılacak atamalar için Devlet Personel Başkanlığından izin alınması gerekmektedir.

Ayrıca, İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünün 2009/50 sayılı Genelgesine göre; Belediyelerin özel kalem müdürlüğü kadrolarına yapılacak açıktan atamalar, Devlet Personel Başkanlığından alınacak izin dışında İçişleri Bakanlığının izni ile yapılacaktır. Bu kadrolara yapılacak açıktan atamalarda, kadro derecesi ve görevin özellikleri de dikkate alınarak yükseköğrenim mezunlarına öncelik verilecektir.

İSTİSNAİ MEMURİYET KADROSUYLA İLGİLİ BİLİNMESİ GEREKENLER

657 sayılı Kanunun 59, 60 ve 61 inci maddelerinde yer verilen hükümleri çerçevesinde istisnai memuriyetlerle ilgili olarak şunları söyleyebiliriz;

1- İstisnai kadrolardan diğer memuriyet kadrolarına çok kısa zaman sonra atama yapılması mümkündür. Yeni bir istisnai memuriyet kadrosuna atanan kişi, 1 ay sonra başka bir memuriyet kadrosuna naklen atanabilir. (Bu durumun hukuki olmakla birlikte etik olmadığını ifade etmek istiyoruz)

İSTİSNAİ KADRODA İKEN DİĞER MEMURİYET KADROSUNA GEÇİRİLENLER HAKKINDA ADAYLIK HÜKÜMLERİ UYGULANMAZ

2- İstisnai memurluktan diğer memurluğa yapılan atamalarda adaylık hükümlerinin uygulanmayacağı yönünde hem Danıştay kararları hem de Devlet Personel Başkanlığı görüşleri bulunmaktadır. Ayrıca, naklen atanılacak kadro istisnai kadro da olsa naklen geçişte muvafakat şarttır.

ADAY MEMUR ADAYLIK SÜRESİ İÇİNDE OLSA DAHİ, İSTİSNAİ MEMURİYET KADROSUNA GEÇEBİLİR

3- Aday memur, adaylık süresi içinde normalde başka bir kuruma geçememektedir. Ancak aday memurun istisnai bir kadroya atanması durumunda bu hüküm uygulanmayacaktır. Çünkü, istisnai kadrolara atanma halinde 657 sayılı Kanunun uygulanmayacak hükümleri arasında atanma hükümleri yer almaktadır ve bu atamanın içerisine naklen atama da girmektedir. Ayrıca, istisnai kadroya atanmanız halinde hakkınızda yarım kalan adaylık eğitimi de uygulanmayacaktır.

DPB: MEMUR İSTİFA EDEREK İSTİSNAİ KADROYA GEÇİŞ YAPABİLİR.

4- Herhangi bir nedenle istifa eden bir memur bekleme süresine tabi olmadan istisnai kadroya atanamaz. Bu görüşümüzün aksine, Devlet Personel Başkanlığının vermiş olduğu bir mütalaada şu ifadelere yer verilmiştir; "...Bu itibarla, yukarıda sözü edilen bekleme sürelerinin istisnai memuriyetlere atanmada söz konusu olmadığı, istisnai memuriyetlerden başka kadrolara naklen atamalarda da aynı esasların geçerli olduğu ancak istisnai memuriyet kadrolarında çalışmakta iken çekilen veya çekilmiş sayılanların diğer kadrolara atanmaları halinde ise bekleme sürelerine tabi olduğu mütalaa edilmektedir."

İSTİSNAİ KADRODA İKEN İSTİFA EDENLER, 6 AY GEÇMEDEN YENİDEN MEMUR OLAMAZ (İSTİSNAİ KADROLAR HARİÇ)

5- İstisnai memuriyet kadrosunda görev yapmakta iken istifa eden bir personelin 657 sayılı Kanununun 97 nci maddesinde belirtilen 6 aylık süreyi doldurmadan Devlet memuriyetine dönmesi de mümkün değildir. Devlet Personel Başkanlığının görüşü de bu yöndedir.

İSTİSNAİ KADRODAN AYRILANLAR, 399'A TABİ SÖZLEŞMELİ POZİSYONLARA ATANABİLİR

6- İstisnai memuriyet kadrolarına atandıktan sonra 399 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye tabi sözleşmeli personel pozisyonlarına atanma talebinde bulunanların sınava tabi olmaksızın sözleşmeli personel olarak açıktan atanılması mümkündür.

DPB: LİSE MEZUNU 1. DERECELİ İSTİSNAİ KADROYA ATANABİLİR

8- Lise mezunu bir kişinin 1 inci dereceli özel kalem müdürlüğü kadrosuna istisnai memur olarak atanması bize göre mümkün değildir. Ancak, Devlet Personel Başkanlığı vermiş olduğu bir mütalaada şu ifadelere yer vermiştir; "657 sayılı Kanunun istisnai memurluklara ilişkin 59 uncu maddesi kapsamı içinde Özel Kalem Müdürlüklerine yer verilmiş olup, mezkur Kanunun istisnai memurluklara atanmada aranacak şartlara ilişkin 60 nci maddesinde "İstisnai Devlet memurluklarına 48 inci maddede yazılı şartları taşıyan kimselerden atanmalar yapılabilir." hükmü yer almaktadır.

Bu hükümler çerçevesinde, 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinde yazılı genel şartları taşıyan kimselerden özel kalem müdürü kadrosuna atama yapılabileceği mütalaa edilmektedir."

Doğrusu bu görüşe katılmamız mümkün değildir. Çünkü, 657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinde hangi öğrenim düzeyinde bulunanların hangi derecedeki kadrolara atanacağına yer verilmiştir ve lise mezunları en fazla 3 üncü dereceli bir kadroya atanabilmektedir. Dolayısıyla 1 inci derecedeki özel kalem müdürlüğü kadrosuna lise mezunu bir kişinin atanması mümkün değildir. Ancak, cari olan ise bu görüştür. Yani mühür kimdeyse Süleyman odur.

1993 ila 2013 yılları arasında istisnai kadrolara yapılan atama sayısı

İstisnai memuriyet kadrolarına verilen açıktan atama izin sayılarının yıllara göre dağılımına bakılacak olursa ilginç sonuçlara ulaşılmaktadır. Buna göre;

1993-2003 yılları arasında verilen açıktan atama izni sayısı Genel Kamu İdarelerine 1240 ve Mahalli İdarelere 45 olmak üzere toplam 1.285 dir.

2004-2013 yılları arasında verilen açıktan atama izni sayısı Genel Kamu İdarelerine 2.072 ve Mahalli İdarelere 542 olmak üzere toplam 2.614 dür.

Kaynak: Devlet Personel Başkanlığı

İstisnai memuriyet kadroları için tıklayınız.