Okullarda kalp taraması hayat kurtardı

12 yaşındaki ortaokul öğrencisi Şükrü Ekici, düşen kalemini almak için yere eğildiği sırada, 16 yaşındaki Tuğra Yarbaoğlu futbol maçı yaparken, 14 yaşındaki Mustafa Küçükköy bilgisayar başındayken hayatını kaybetti... Bu çocukların ölüm nedeni aynıydı, tümünün; kalp rahatsızlığı vardı.

Kalp rahatsızlıkları çoğu zaman aileler tarafından da fark edilemeyebiliyor. Oysa kalp rahatsızlıklarının yüzde 90ı erken teşhis ile engellenebiliyor.

Erken teşhis ve toplumu bilinçlendirme amacıyla Sağlık Bakanlığı Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu İstanbul Çekmece Bölgesi Genel Sekreterliği, devlet ve özel okullarda okuyan 6-18 yaş arası çocuklar için Online Kalp Tarama Projesi başlattı.

İstanbul ve Edirnenin 10 ilçesinde bugüne kadar 6-18 yaş arasında 219 bin çocuk taramadan geçirildi. Bu öğrencilerin bir kısmının taramalarının değerlendirilmesi tamamlandı, gerekli kontroller yapıldı. Hastaneye yönlendirilen 7 bin 528 çocuğun 701inde yani yaklaşık yüzde 10unda kalp rahatsızlığı tespit edildi. 17si de ameliyat edildi. Diğer öğrencilerin tedavisi ise ilaçla ve ayakta tedavi devam ediyor.

Okullara revir kuruluyor

Geçen yılın Ocak ayında başlayan proje kapsamında, Küçükçekmece, Güngören, Esenyurt, Başakşehir, Bakırköyün yanı sıra Edirnenin Merkez, Havsa Lalapaşa, Süloğlu, Uzunköprü, Meriç, Keşan olmak üzere 12 ilçesinde öğrenciler taramalardan geçiriliyor.

Okullarda revir ortamı oluşturularak özel donanımlı EKG cihazları ve bilgisayarların entegrasyonu sağlanarak, eğitim sekteye uğratılmadan çalışmalar yapılıyor. 14 pediatrik kardiyalog, 18 hemşire ve diğer sağlık personelleri ile 42 kişilik bir ekip çalışıyor. Ücretsiz olarak çekilen EKGler online olarak Mehmet Akif Ersoy Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesinde bulunan sisteme aktarılıyor ve burada sonuçlar değerlendiriliyor. Daha sonra kalp rahatsızlığı tespit edilen öğrencilerin tedavi süreci başlıyor.

Hedef 1 milyon öğrencinin taranması

Kalp rahatsızlığı çıkan çocukların aileleri de inceleme altına alınıyor. Anne babaları, kardeşleri de taramadan geçiriliyor. Böylece genetik faktörler de inceleniyor. 2015 ve 2016de Esenler, Beylikdüzü, Çatalca, Silivri ve Büyükçekmece, Bahçelievler, Bağcılar ve Avcılar ilçeleri de taramaya katılacak. 2016 yılına kadar 1 milyon öğrencinin taramadan geçirilmesi hedefleniyor.

Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu İstanbul Çekmece Bölgesi Genel Sekreteri Prof.Dr. İhsan Bakır, kalp sağlığı için erken tanının çok önemli olduğunu vurgulayarak sinsi ilerleyen kalıtsal kalp hastalıklarının tespit etmeyi amaçladıklarını söyledi. Okul taramalarında 1000 çocuktan 1'inde hatta kimi zaman 800'de 1'inde ciddi kalp sorunları tespit edildiğini anlatan Bakır, Bu her okulda en az bir saatli bomba ile yaşayan bir çocuk var demek. Hastaneye yönlendirilen 7 bin çocuğun 701inde kalp rahatsızlığı tespit edilmesi, yüksek bir rakam diyor.

"Okula başlamadan EKG çektirin"

Ücretsiz taramalar için kimi zaman ailelerin izin vermediğini de anlatan Bakır, ebeveynlere de uyarılarda bulundu:

Aileler EKG taramasının hiçbir zararı olmadığını, aksine çocuklarının hayatını kurtardığını bilmeli. Anne, babalar bile çocuğunun kalbinin sorunlu olduğunu fark edemeyebilir. Çocuklar okula başlamadan mutlaka kalp taramasından geçirilmeli. Bazen de ilerleyen yaşlarda lise çağında, özellikle spor yapan çocuklarda ritim bozuklukları çıkıyor. Kalp rahatsızlığı gizli ilerleyebilir. Ritim bozuklukları, kalp kasındaki sorunlar gibi hastalıklar hem çok ciddi hem de sinsi ilerliyor. Çocukken fark edilmeyince kişi 40-50 yaşına gelince ameliyat şansını kaybedebiliyor. Kalp nakli gerekiyor. Oysa artık pekçok tedavi yöntemi var. Doğuştan gelen kalp rahatsızlarından kısa sürede fark edilenlerin rakamları belli. Ancak sinsi ilerleyip ileriki yaşlarda çıkan kalp rahatsızlıklarına dair veriler yok. Erken teşhis ile kalp rahatsızlıklarının yüzde 90ı engellenebiliyor. Bünyenin motoru kalptir. Ömür boyu kalp saat gibi çalışacak diye birşey yok. Kalp çalıştıkça da deforme oluyor. Kontrol şart. Küçük yaşta erken teşhis edilen hastaların tedavi süreci de olumlu sonuç veriyor. Yapılan müdahaleler uzun ve sağlıklı bir hayat için büyük önem taşıyor.

Bakır, proje tamamlandığında kesitsel olarak ülkenin kalp sağlığıyla ilgili önemli verilere de ulaşacaklarını belirtti. Bakır, bu sosyal sorumluluk projesinin diğer sağlık kurumlarının ve doktorların da elini taşın altına koymasıyla genişletilmesinin önemli olduğunu anlatarak "Türkiye geneline yayılırsa ulusal kalp sağlığıyla ilgili bizim projenin ortaya çıkaracağı verileri daha da Türkiye genelinde tespit etmek mümkün olacaktır" dedi.