Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Tasarısı TBMM'ye gönderildi
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı, kaçakçılık fiillerini ve bu fiillere uygulanacak
yaptırımlar ile kaçakçılığı önleme, izleme, araştırma usul ve esaslarını belirlemektir.
Tanımlar
MADDE 2- (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Gümrük vergileri: Gümrük idaresi veya başka idarelerce, eşyanın ithali veya
ihracına bağlı olarak uygulanan vergiler ile diğer malî yükümlülükleri,
b) Gümrüklenmiş değer: Uluslararası kıymet sözleşmesine göre gümrük idarelerince
belirlenecek; ithal eşyası için eşyanın CIF kıymeti ile gümrük vergileri toplamını,
ihraç eşyası için FOB kıymeti ile gümrük vergileri toplamını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kaçakçılık Fiilleri
Suçlar ve kabahatler
MADDE 3- (1) Eşyayı, gümrük işlemlerine tabi tutmaksızın Türkiye'ye ithal eden
kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adli para cezası ile
cezalandırılır. Eşyanın, belirlenen gümrük kapıları dışından Türkiye'ye ithal
edilmesi halinde, verilecek ceza üçte birinden yarısına kadar artırılır.
(2) Eşyayı, sahte belge kullanmak suretiyle gümrük vergileri kısmen veya tamamen
ödenmeksizin Türkiye'ye ithal eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve onbin
güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(3) Transit rejimi çerçevesinde taşınan serbest dolaşımda bulunmayan eşyayı,
gümrük bölgesinde bırakan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis ve beşbin güne
kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(4) Antrepo veya geçici depolama yerlerindeki serbest dolaşımda bulunmayan eşyayı
gümrük idaresinin izni olmadan kısmen veya tamamen çıkaran veya değiştiren kişi,
altı aydan iki yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(5) Belli bir amaç için kullanılmak veya işlenmek üzere ülkeye geçici olarak
getirilen eşyayı sahte belge ile yurt dışına çıkarmış gibi işlem yapan kişi,
altı aydan iki yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(6) Birinci ilâ beşinci fıkralarda tanımlanan fiillerin işlenmesine iştirak
etmeksizin, bunların konusunu oluşturan eşyayı bu özelliğini bilerek ve ticari
amaçla satın alan, satışa arz eden, satan, taşıyan veya saklayan kişi, altı
aydan iki yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(7) Özel kanunları gereğince gümrük vergilerinden kısmen veya tamamen muaf olarak
ithal edilen eşyayı, ithal amacı dışında başka bir kullanıma tahsis eden, satan
veya devreden ya da bu özelliğini bilerek satın alan veya kabul eden kişi üç
aydan bir yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(8) İthali kanun gereği yasak olan eşyayı ithal eden kişi, fiil daha ağır cezayı
gerektiren bir suç oluşturmadığı takdirde, iki yıldan altı yıla kadar hapis
ve yirmibin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. İthali yasak eşyayı
bu özelliğini bilerek satın alan, satışa arz eden, satan, taşıyan veya saklayan
kişi, aynı ceza ile cezalandırılır.
(9) Genel düzenleyici idari işlemlerle ithali yasaklanan eşyayı ithal eden kişiye,
eşyanın gümrüklenmiş değerinin dört katı idari para cezası verilir. İthali lisansa,
şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik
belgesine tabi olan eşyayı aldatıcı işlem ve davranışlarla ithal eden kişiye,
eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir.
(10) İnsan sağlığı ve güvenliği, hayvan ve bitki varlığı ve sağlığı ya da çevrenin
kirletilmesi bakımından zararlı ve tehlikeli eşyayı aldatıcı işlem ve davranışlarla
ithal eden kişiye, fiili suç oluşturmadığı takdirde, eşyanın gümrüklenmiş değerinin
altı katı idari para cezası verilir. Eşyanın değersiz, artık veya atık madde
olması durumunda; idari para cezası, dökme halinde gelen eşya için ton başına
beşbin Yeni Türk Lirası, ambalajlı gelmesi halinde kap başına yüz Yeni Türk
Lirası olarak hesaplanır.
(11) İhracı kanun gereği yasak olan eşyayı Türkiye'den ihraç eden kişi, fiil
daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, bir yıla kadar hapis ve beşbin
güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(12) Genel düzenleyici idari işlemlerle ihracı yasaklanan eşyayı ihraç eden
kişiye, eşyanın gümrüklenmiş değerinin iki katı idari para cezası verilir. İhracı;
lisansa, şarta, izne, kısıntıya veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya
yeterlilik belgesine tabi olan eşyayı aldatıcı işlem ve davranışlarla ihraç
eden kişiye, eşyanın gümrüklenmiş değerinin yarısı kadar idari para cezası verilir.
(13) İhracat gerçekleşmediği halde gerçekleşmiş göstermek ya da gerçekleştirilen
ihracata konu malın cins, miktar, evsaf veya fiyatını değişik göstererek ilgili
kanun hükümlerine göre teşvik, sübvansiyon veya parasal iadelerden yararlanmak
suretiyle haksız çıkar sağlayan kişi, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun nitelikli
dolandırıcılık suçuna ilişkin hükümlerine göre cezalandırılır.
(14) Gümrük vergileri ödenmek suretiyle ihraç edilebilen eşyayı, gümrük işlemlerine
tabi tutmaksızın veya aldatıcı işlem ve davranışlarla gümrük vergileri kısmen
veya tamamen ödenmeksizin Türkiye'den ihraç eden kişiye, eşyanın gümrük vergilerinin
iki katı idari para cezası verilir.
(15) İhracatın aracı şirket üzerinden gerçekleştirilmesi halinde, bu madde hükümlerine
göre ceza yaptırımı imalatçı veya tedarikçi ihracatçılar hakkında uygulanır.
Aracı şirket yetkilileri, bu durumu bilerek ihracatı gerçekleştirdikleri takdirde
bu madde hükümlerine göre cezalandırılır. Beyanname ve eki belgelerde gösterilen
ile gerçekte ihraç edilen eşya miktarı arasında yüzde onu aşmayan bir fark bulunması
halinde, sadece 4458 sayılı Gümrük Kanunu hükümlerine göre işlem yapılır.
(16) Yukarıdaki fıkralarda tanımlanan fiiller, teşebbüs aşamasında kalmış olsa
bile, tamamlanmış gibi cezalandırılır.
Nitelikli haller
MADDE 4- (1) 3 üncü maddede tanımlanan suçların ve kabahatlerin bilişim sistemlerinin
kullanılması suretiyle işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat artırılır.
(2) Bu Kanunda tanımlanan suçların bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi
halinde verilecek ceza iki kat artırılır.
(3) Bu Kanunda tanımlanan suçların, tüzel kişinin faaliyeti çerçevesinde veya
yararına olarak işlenmesi halinde, ayrıca bunlara özgü güvenlik tedbirlerine
hükmolunur.
(4) Bu Kanunda tanımlanan suçların, kaçakçılık fiillerini önlemek, izlemek,
araştırmak ve soruşturmakla görevli kişiler tarafından veya meslek ve sanatın
sağladığı kolaylıklardan yararlanmak suretiyle işlenmesi halinde, verilecek
ceza yarı oranında artırılır.
(5) Bu Kanunda tanımlanan suç ve kabahatlerin belgede sahtecilik yapılarak işlenmesi
halinde, ayrıca bu suçtan dolayı da cezaya hükmolunur.
(6) Kaçakçılık fiillerini önlemek, izlemek ve araştırmakla görevli olup da bu
Kanunda tanımlanan suçların işlenmesine kasten göz yuman kişi, işlenen suçun
müşterek faili olarak sorumlu tutulur.
Etkin pişmanlık
MADDE 5- (1) Onüçüncü fıkrası hariç, 3 üncü maddede tanımlanan suçlardan birine
iştirak etmiş olan kişi, resmî makamlar tarafından haber alınmadan önce; suçu,
diğer failleri ve kaçak eşyanın saklandığı yerleri merciine haber verirse, verilen
bilginin faillerin yakalanmasını veya kaçak eşyanın ele geçirilmesini sağlaması
halinde cezalandırılmaz.
(2) Onüçüncü fıkrası hariç, 3 üncü maddede tanımlanan suçlardan birine iştirak
etmiş olan kişi, suçtan resmî makamlar haberdar olduktan sonra, etkin pişmanlık
göstererek;
a) Soruşturma evresi sona erinceye kadar suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin
üç katı kadar parayı,
b) Hüküm verilinceye kadar suç konusu eşyanın gümrüklenmiş değerinin beş katı
kadar parayı,
Devlet Hazinesine ödemesi halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
(3) Birinci ve ikinci fıkralar uyarınca fail hakkında cezaya hükmolunmaması
veya dava ve cezanın düşürülmesi hâli, müsadere hükümlerinin uygulanmasına engel
teşkil etmez.
Yolcu beraberinde getirilen kaçak eşya
MADDE 6- (1) Yolcuların, gümrük mevzuatına göre zatî ve hediyelik eşya kapsamı
dışında olup beyanlarına aykırı olarak üzerlerinde, eşyası arasında veya taşıma
araçlarında çıkan ya da başkasına ait olduğu halde kendi zatî eşyasıymış gibi
gösterdikleri eşyanın gümrük vergileri, gümrük idarelerince iki kat olarak alınır
ve eşya sahibine teslim edilir.
(2) Söz konusu eşyanın gümrükten kaçırılmak amacına yönelik olarak saklanmış
veya gizlenmiş olarak bulunması durumunda gümrük idarelerince eşyanın gümrük
vergileri üç kat olarak alınır ve eşya sahibine teslim edilir.
(3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen eşyanın gümrük vergileri ödenmediği
takdirde eşya gümrüğe terk edilmiş sayılır.
(4) Yolcuların, beyanlarına aykırı olarak üzerlerinde, eşyası arasında veya
taşıma araçlarında çıkan eşyanın ticari mahiyette veya ithali veya ihracının
yasak olması halinde 3 üncü madde hükümleri uygulanır.
Deniz taşıtları
MADDE 7- (1) Hukuken geçerli bir mazereti olmadığı halde, izinsiz olarak gümrük
bölgesine girerek sahile veya bir başka gemiye yanaşan geminin kaptanı, acentesi
ve donatanı gemide yasak eşya ya da yükleme veya taşıma belgelerinde yer almayan
eşya bulunması hallerinde bu Kanundaki kaçakçılık suçuna ilişkin hükümlerine
göre cezalandırılır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Usul Hükümleri
Arama ve el koyma
MADDE 8- (1) Kaçak eşya, her türlü silâh, mühimmat, patlayıcı ve uyuşturucu
maddelerin bulunduğundan şüphe edilen her türlü kap, ambalaj veya taşımaya yarayan
diğer araçlar ile kişilerin üzerlerinde yapılacak arama ve el koymalar, 5271
sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca yerine getirilir.
(2) Gümrük salonları ve gümrük kapılarında kaçak eşya sakladığından kuşkulanılan
kişilerin üzeri, eşyası, yükleri ve araçları gümrük kontrolü amacıyla gümrük
görevlilerince aranabilir. Yapılan arama sonucunda tespit edilen kaçak eşyaya
derhal el konulur.
(3) Gümrük bölgesine 4458 sayılı Gümrük Kanunu gereğince belirlenen kapı ve
yollardan başka yerlerden girmek, çıkmak veya geçmek yasaktır. Bu yerlerde rastlanacak
kişi ve her nevi taşıma araçları yetkili memurlar tarafından durdurulur ve kişilerin
eşya, yük ve üzerleri ile varsa taşıma araçları aranır. Yapılan arama sonucunda
tespit edilen kaçak eşyaya derhal el konulur.
Kaçak eşya naklinde kullanılan taşıta el koyma
MADDE 9- (1) Bu Kanunda tanımlanan suçların işlenmesinde kullanılan taşıtlara
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 128 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmüne
göre el konulur.
(2) Sahibinin yabancı olması ya da soruşturma ve kovuşturma devam ederken, kaçakçılık
suçunun işlenmesinde tekrar kullanılması halinde, el konulan araç alıkonulur.
Sahibinin aracın değeri kadar teminatı alıkoyma tarihinden itibaren yirmi gün
içinde gümrük idaresine teslim etmesi halinde araç, sahibine iade edilir. Aksi
takdirde, tasfiye idaresi tarafından soruşturma ve kovuşturma sonucu beklenmeksizin
derhal tasfiye olunur. Tasfiyenin satış suretiyle gerçekleşmesi halinde, satıştan
elde edilen gelirden taşıtın muhafaza edilmesi ve satışı için gerekli olan bütün
masraflar karşılandıktan sonra kalan miktar kovuşturma sonucuna göre işlem yapılmak
üzere emanet hesabına alınır.
(3) İkinci fıkra hükmünün uygulanmasındaki değerden, kara taşıtlarında karayolları
zorunlu mali sorumluluk sigortasına esas değer; deniz taşıtlarında, tekne ve
makine sigortasına esas teşkil eden değer; sigortasız taşıtlar ile hava ve demiryolu
taşıtlarında piyasa değeri anlaşılır.
El konulan eşyanın muhafazası
MADDE 10- (1) Kaçak şüphesiyle el konulan eşya ile 9 uncu maddenin ikinci fıkrası
gereğince alıkonulan taşıt ve araç, gümrük idaresine bilgi verilmek kaydıyla
tasfiye idaresine; tasfiye idaresinin bulunmaması halinde, kaçak eşya deposu
bulunan gümrük idaresine; kaçak eşya deposunun bulunmaması halinde mahallin
en büyük mülki idare amirinin uygun göreceği yere; miktarı, cinsi, markası,
tipi, modeli, seri numarası gibi eşyanın ayırıcı özelliklerini gösterir bir
tutanakla teslim edilir.
(2) El konulan deniz taşıtları, el koyma tarihinden itibaren yedi gün içinde
sahibi tarafından teminatla teslim alınmaması halinde, muhafaza ve zorunlu bakım
giderleri sahiplerince ya da donatanlarınca karşılanmak üzere en yakın liman
işletme müdürlüğüne teslim edilir. Masraflar, el koyma tarihinden itibaren yedi
gün içinde sahiplerince ya da donatanlarınca karşılanmadığı takdirde tasfiye
idaresi tarafından soruşturma ve kovuşturma sonucu beklenmeksizin derhal tasfiye
olunur.
(3) Birinci ve ikinci fıkralar uyarınca el konulan eşya ve taşıma araçlarının
muhafazası, depolanması, yüklenmesi, boşaltılması, nakliyesi ve tasfiyesi nedeniyle
yapılan masraflar tasfiye idaresince karşılanır.
Yasak eşyanın geri gönderilmesi
MADDE 11- (1) Yabancı ülkelerden gelen yasak eşya, yükleme veya taşıma belgelerinde
belirtilerek gümrüğe getirilirse, teminat altında ve gerekli güvenlik tedbirleri
alınarak geldiği yere veya diğer bir ülkeye iade ve sevk olunur.
(2) Kaçakçılık suçunun konusunu toplum ve çevre sağlığı yönünden tehlikeli ve
zararlı eşya ile atık maddelerin oluşturması halinde, ilgililer hakkında soruşturma
işlemleri başlatılmakla birlikte, bunlar gümrük yetkilileri tarafından derhal
getirildiği ülkeye iade edilir.
Müsadere
MADDE 12- Bu Kanunda tanımlanan suçların işlenmesinde kullanılan araçlar ile
kaçak eşya ve kazanç müsaderesine ilişkin olarak 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun
eşya ve kazanç müsaderesine ilişkin hükümleri uygulanır. Ancak kaçak eşya taşımasında
kullanılan veya kullanılmaya teşebbüs edilen her türlü taşıma aracının müsadere
edilebilmesi için, aşağıdaki koşullardan birinin gerçekleşmesi gerekir:
a) Kaçak eşyanın, suçun işlenmesini kolaylaştıracak veya fiilin ortaya çıkmasını
engelleyecek şekilde özel olarak hazırlanmış gizli tertibat içerisinde saklanmış
veya taşınmış olması.
b) Kaçak eşyanın, taşıma aracı yüküne göre miktar veya hacim bakımından tamamını
veya ağırlıklı bölümünü oluşturması veya naklinin bu aracın kullanılmasını gerekli
kılması.
c) Taşıma aracındaki kaçak eşyanın, Türkiye'ye girmesi veya Türkiye'den çıkması
yasak veya toplum veya çevre sağlığı açısından zararlı maddelerden olması.
Mülkiyetin kamuya geçirilmesi
MADE 13- (1) Bu Kanun hükümlerine göre idari para cezasını gerektiren fiillerin
konusunu oluşturan eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilir.
Kaim değerin belirlenmesi
MADDE 14- (1) Bu Kanunda tanımlanan suçlar ve kabahatler dolayısıyla müsadere
veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımlarının konusunu oluşturan eşyanın
kaim değerinden, bu eşyanın gümrüklenmiş değeri anlaşılır.
Tasfiye
MADDE 15- (1) Bu Kanunda tanımlanan suçların veya kabahatlerin konusunu oluşturması
dolayısıyla müsadere veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımlarının uygulanabileceği
eşya, sahibine iade edilemez. Ancak el konulan bu eşya, zarara uğraması, değerinde
esaslı ölçüde kayıp meydana gelme tehlikesinin varlığı veya muhafazasının ciddi
külfet oluşturması halinde, kararın kesinleşmesinden önce de tasfiye edilebilir.
(2) Tasfiye kararı, soruşturma evresinde hâkim, kovuşturma evresinde mahkeme
tarafından verilir. Bu karar, el koyma koruma tedbirinin uygulandığı veya birinci
fıkradaki tasfiye nedenlerinin bilahare ortaya çıktığı tarihten itibaren;
a) Eşyanın zarara uğraması veya değerinde esaslı ölçüde kayıp meydana gelme
tehlikesinin varlığı halinde üç gün,
b) Eşyanın muhafazasının ciddi külfet oluşturması halinde onbeş gün,
içinde, eşyadan numune alınmasının mümkün olduğu durumlarda numune alınarak,
mümkün olmaması halinde ise gerekli tespitler yaptırılarak verilir. Ancak, kamu
davasının açıldığı tarihten itibaren bir yıl içinde kovuşturmanın sonuçlanmaması
halinde derhal tasfiye kararı verilir.
(3) Satılarak tasfiye edilen eşya veya taşıma araçlarının satış bedeli emanet
hesabına alınır. Yargılama sonucunda;
a) Tasfiye edilen eşya veya taşıma araçlarının, müsadere edilmeyip iadesine
karar verilmesi,
b) Mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararına konu teşkil eden eşyanın ilgilisine
iadesine karar verilmesi,
hallerinde satış bedeli, satış tarihinden iade tarihine kadar geçen süre için
yasal faizi ile birlikte hak sahibine ödenir.
(4) El konulan eşyanın iadesine karar verilmesi halinde, bu kararların uygulanmasında
yürürlükte olan gümrük ve dış ticaret mevzuatı uyarınca işlem yapılır.
(5) Bu Kanunun uygulamasında tasfiye, tasfiye idaresi tarafından 4458 sayılı
Gümrük Kanunu hükümlerine göre yapılır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Yetkili merciler
MADDE 16- (1) Bu Kanun hükümlerine göre idari yaptırımlara karar vermeye gümrük
komisyonları yetkilidir.
(2) Bu Kanunun kapsamına giren suçlar dolayısıyla açılan davalar, Adalet Bakanlığının
teklifi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenen mahkemelerde
görülür.
Davaya katılma
MADDE 17- (1) Bu Kanunda tanımlanan suçlar dolayısıyla açılan davalarda mahkeme,
iddianamenin bir örneğini ilgili gümrük idaresine gönderir. Başvurusu üzerine,
ilgili gümrük idaresi açılan davaya katılan olarak kabul edilir.
Kaçakçılığı önleme, izleme ve araştırmakla görevli olanlar
MADDE 18- (1) Mülkî amirler, Gümrük Müsteşarlığı personeli ile Emniyet Genel
Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığına bağlı
personel, bu Kanunla yaptırım altına alınan fiilleri önleme, izleme ve araştırmakla
yükümlüdür.
(2) Kaçakçılık olaylarını ihbar edenlerin kimlikleri, izinleri olmadıkça veya
ihbarın niteliği haklarında suç oluşturmadıkça açıklanamaz. Bu kişiler hakkında
tanıkların korunmasına ilişkin hükümler uygulanır.
Tutanaklar
MADDE 19- (1) Kaçakçılık fiillerinin izlenmesine ilişkin tutanakların;
a) Tarih, yer, düzenleyenlerin unvan ve isimleri, hâkim kararının tarih ve sayısı
ile Cumhuriyet savcısının yazılı emri ile yapılması durumunda emrin tarih ve
sayısını,
b) Olay ve kanıtlarını, suç veya kabahat konusu eşya ve taşıma araçlarının ayrıntılı
olarak türü, kapsamı, miktar ve nitelikleri ile nerede ve ne suretle el konulduklarını,
c) İlgilinin kimlik, iş ve yerleşim yeri ile varsa ifadesini,
kapsaması ve imza altına alınması gereklidir.
(2) İşlemde hazır bulunan ilgililerce onanmak üzere tutanağın kendilerini ilgilendiren
kısımları okunur veya okumaları için kendilerine verilir. Bu husus tutanağa
yazılarak ilgililere imza ettirilir. İmzadan kaçınma hâlinde nedenleri tutanağa
geçirilir.
Gümrük komisyonları
MADDE 20- (1) Gümrük komisyonları; ilgili gümrük ve muhafaza başmüdürü veya
yetkilendireceği yardımcısının başkanlığında, bir gümrük müdürü, bir gümrük
muhafaza müdürü, bir gümrük görevlisi ile mahallin ticaret ve sanayi odasınca
görevlendirilen bir temsilci olmak üzere beş kişiden oluşur ve oy çokluğu ile
karar verir.
(2) Gümrük komisyonlarının kuruluş ve çalışma usul ve esasları Gümrük Müsteşarlığınca
belirlenir.
Kontrollü teslimat
MADDE 21- (1) Bu Kanun çerçevesinde yapılacak önleme ve izleme çalışmalarına
ilişkin kontrollü teslimat işlemleri, 13/11/1996 tarihli ve 4208 sayılı Kanunun
10, 11 ve 13 üncü madde hükümleri çerçevesinde Gümrük Müsteşarlığı, Emniyet
Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından
yürütülür.
Silâh kullanma yetkisi
MADDE 22- (1) 4458 sayılı Gümrük Kanunu gereğince belirlenen kapı ve yollardan
başka yerlerden Gümrük bölgesine girmek, çıkmak veya geçmek isteyen kişiye "dur"
uyarısında bulunulmasına rağmen bu uyarıya uymaması halinde, havaya ateş edilmek
suretiyle uyarı yinelenir. Ancak, silâhla karşılığa yeltenilmesi veya sair surette
meşru müdafaa durumuna düşülmesi halinde yetkili memurlar doğrudan hedefe ateş
edebilir. Memurların silâh kullanmalarından dolayı haklarında soruşturma ve
kovuşturma açılması halinde, bağlı bulunduğu kurum tarafından avukat sağlanır
ve avukatlık ücreti kurumlarınca karşılanır.
(2) Kaçakçılığı önleme, izleme ve araştırmakla yükümlü olanlar, gümrük bölgesindeki
her nevi deniz araçlarına yanaşıp yük ve belgelerini incelemeye yetkilidir.
Görevlilerin yanaşmasına izin vermeyerek kaçan veya kaçmaya teşebbüs eden her
nevi deniz araçlarına uluslararası deniz işaretlerine göre telsiz, flama, mors
ve benzeri işaretlerle durması ihtar olunur. Bu ihtara uymayan deniz araçlarına
uyarı mahiyetinde ateş edilir. Buna da uymayıp kaçmaya devam ettiği takdirde
durmaya zorlayacak şekilde üzerine ateş edilir.
İkramiyeler
MADDE 23- (1) Kaçak zannı ile eşya yakalanması halinde muhbir ve el koyanlara
aşağıdaki esas ve usullere göre ikramiye ödenir;
a) 6136 sayılı Ateşli Silâhlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun
12 nci maddesine aykırılık suçlarından yakalanan silâh ve mermiler ile 5237
sayılı Türk Ceza Kanununun 174 üncü maddesine muhalefet suçlarından yakalanan
maddelerin olay tarihine göre Milli Savunma Bakanlığınca her yıl belirlenen
değeri esas alınarak, sahipli yakalanması halinde değerinin yüzde yirmibeşi
kamu davasının açılmasını, yüzde yetmişbeşi ise mahkûmiyete ilişkin hükmün veya
müsadere kararının kesinleşmesini takip eden üç ay içinde; sahipsiz yakalanmışsa
yakalanan eşya değerinin yüzde ellisi müsadere kararının kesinleşmesini takip
eden üç ay içinde,
b) Uyuşturucu madde yakalamalarında, her türlü uyuşturucu maddenin birim miktarı
için Bakanlar Kurulunca tespit edilecek sabit bir rakamın her yıl bütçe kanunlarında
belirlenen ikramiye katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak değerinin, sahipli
yakalanmış ise yarısı kamu davasının açılmasını, diğer yarısı mahkûmiyete ilişkin
hükmün veya müsadere kararının kesinleşmesini takip eden üç ay içinde; sahipsiz
yakalanmış ise tamamı müsadere kararının kesinleşmesini takip eden üç ay içinde,
c) Bu maddenin (a) ve (b) bentlerindeki durumlar dışındaki ikramiye ödemelerinde,
çıkış kaçağı eşyanın FOB, giriş kaçağı eşyanın CIF kıymeti esas alınır. Sahipsiz
yakalanan eşyanın değeri, mahallin en büyük mülkî amirinin görevlendireceği
Maliye Bakanlığı, Gümrük Müsteşarlığı ve sanayi ve ticaret odası temsilcilerinden
oluşan üç kişilik heyet tarafından belirlenir. Kaçak eşya sahipli yakalanmışsa
kıymetinin yüzde ellisi, sahipsiz yakalanmışsa yüzde yirmibeşi mahkûmiyete,
etkin pişmanlıkta kamu davasının açılmamasına, eşyanın müsaderesine ya da mülkiyetinin
kamuya geçirilmesine ilişkin kararların kesinleşmesini takip eden üç ay içinde,
el koyanların bağlı olduğu kurum bütçesinin ilgili tertibinden ödenir.
(2) Dağıtılacak ikramiyenin yüzde ellisi muhbirlere, yüzde ellisi el koyanlara
verilir. İhbarsız yakalama olaylarında ikramiyenin tamamı el koyanlara ödenir.
Kaçakçılığı önleme, izleme ve araştırmakla yükümlü olanlara muhbir ikramiyesi
ödenmez. El koyma ikramiyesine, ancak kaçak eşyanın yakalanması eylemine bizzat
ve fiilen katılan kaçakçılığı önleme, izleme ve araştırmakla görevli olanlar
hak kazanır.
(3) Bu maddeye göre ödenecek ikramiyeler damga vergisi hariç vergi, resim ve
harca tâbi değildir.
(4) Bu madde gereğince el koyanlara verilecek ikramiyenin tutarı, olay bazında
(2000) gösterge rakamının kamu davasının açılması, mahkumiyet, müsadere ya da
mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararının kesinleştiği tarihteki memur aylık katsayısı
ile çarpımının otuz katını geçemez.
(5) Bu maddenin (a) ve (b) bentlerinde sayılan durumlar dışında kalan kaçakçılık
fiillerine ilişkin adli ve idari para cezalarının tahsilini müteakip tahsil
edilen tutarın yüzde ellisi ile davalardan dolayı hükmolunan vekâlet ücretlerinin
yüzde kırkı davaların izlenme ve savunması, eşyanın muhafazası, depolanması,
yüklenmesi, boşaltılması ve nakliyesi ile soruşturma ve izleme sırasında yapılan
tahlil, ekspertiz işleri ve Gümrük Müsteşarlığınca kurulacak kriminal laboratuvar
cihaz ve sarf malzemesinin temininde kullanılmak ve Gümrük Müsteşarlığınca harcanmak
üzere Başbakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü nezdinde açılacak emanet hesabına
aktarılır. Bu hesaptan Gümrük Müsteşarlığınca yapılan harcamalar, 4734 sayılı
Kamu İhale Kanunu ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu hükümleri
ile 832 sayılı Sayıştay Kanununun vizeye ilişkin hükümlerine tabi değildir.
(6) Müşterek operasyonlarda ve kontrollü teslimat uygulamalarında ikramiye ödenmesi
ve ikramiye ödemelerine esas birim fiyatların tespitine ilişkin esas ve usuller
ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar, Maliye ve Milli Savunma
bakanlıklarının görüşü alınarak, İçişleri Bakanlığı ve Gümrük Müsteşarlığının
bağlı olduğu Bakanlıkça müştereken çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Kriminal laboratuvarlar
MADDE 24- (1) Kaçakçılık fiillerinin önlenme, izlenme ve araştırılması çerçevesinde
görev yapmak üzere Gümrük Müsteşarlığınca kriminal laboratuvarlar kurulur. Bu
laboratuvarların çalışma usul ve esasları Gümrük Müsteşarlığınca çıkarılacak
yönetmelikle belirlenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Geçici ve Son hükümler
Yürürlükten kaldırılan hükümler
MADDE 25- (1) 10/7/2003 tarihli ve 4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu
yürürlükten kaldırılmıştır.
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Diğer mevzuatta, mülga 7/1/1932 tarihli ve 1918 sayılı Kanun ile bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 10/7/2003 tarihli ve 4926 sayılı Kanuna yapılan atıflar, bu Kanuna yapılmış sayılır.
GEÇİCİ MADDE 2- (1) 21/12/2000 tarihli ve 4616 sayılı 23 Nisan 1999 Tarihine Kadar İşlenen Suçlardan Dolayı Şartla Salıverilmeye, Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanun uyarınca davanın ertelenmesine karar verilmesi halinde, deneme süresinin dolup dolmadığına bakılmaksızın, el konulan eşya derhal tasfiye edilir.
Yürürlük
MADDE 26- (1) Bu Kanunun;
a) 23 üncü maddesi yayımını takip eden ilk mali yıl başında,
b) Diğer hükümleri yayımı tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 27- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
1918 sayılı Kaçakçılığın Men ve Takibine Dair Kanun, 4926 sayılı Kaçakçılıkla
Mücadele Kanunu ile yürürlükten kaldırılmıştır. 4926 sayılı Kanunun yürürlüğe
girdiği 19/7/2003 tarihinden sonra, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu 1/6/2005 tarihinde
yürürlüğe girmiştir. 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 5 inci maddesinde bu Kanunun
genel hükümlerinin özel ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar hakkında
da uygulanacağı düzenlenmiştir.
5252 sayılı Türk Ceza Kanununun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanunun 5349 sayılı Kanunla değişik geçici 1 inci maddesinde; "Diğer kanunların, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun Birinci Kitabında yer alan düzenlemelere aykırı hükümleri, ilgili kanunlarda gerekli değişiklikler yapılıncaya ve en geç 31 Aralık 2006 tarihine kadar uygulanır." hükmü yer almaktadır.
5237 sayılı Türk Ceza Kanunundan sonra, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile 5326 sayılı Kabahatler Kanunu 1/6/2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesinde de, bu Kanunun genel hükümlerinin diğer kanunlardaki kabahatler hakkında da uygulanacağı hükme bağlanmıştır.
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 5 inci maddesi ile 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 3 üncü maddesi gereğince 4926 sayılı Kanunun suç ve kabahatlere ilişkin genel düzenlemelerinin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununa uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Bu uyum çalışmaları sırasında 4926 sayılı Kanunun uygulamada tereddüt yaratan hükümleri de gözden geçirilmiş ve madde metinleri sadeleştirilmiş ve 5237 ve 5326 sayılı kanunlarda düzenlenmiş bulunan genel hükümler 4926 sayılı Kanun metninden çıkarılmıştır. Öngörülen bu düzenlemeler, 4926 sayılı Kanunun madde düzeni ve sıralamasında büyük değişiklikler gerektirdiği için 4926 sayılı Kanunun tamamını yürürlükten kaldıran bu Tasarı hazırlanmıştır.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Maddede, Kanunun amacı belirtilmiştir.
MADDE 2- Maddede, Kanunda ifade edilen bazı kavramların tanımlarına yer verilmiştir.
MADDE 3- 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun genel hükümleri karşısında, 4926
sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununda tanımlanan fiillerin bir kısmı müeyyidesiz
kalacağından, söz konusu boşluğun doldurulması amacıyla, madde hükmünde suç
tanımları yeniden yapılmış ve bazı fiiller, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu hükümlerine
göre idari para cezasını gerektiren kabahat olarak tanımlanmıştır.
4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun mevcut sisteminde, suç oluşturan
fiiller 3 üncü maddede, buna karşılık bu fiillerin yaptırımı ise 4 üncü maddede
düzenlenmiştir. 3 üncü maddede yapılan değişiklikle, suç veya kabahat oluşturan
fiillerin yaptırımı da aynı madde kapsamında düzenlenmiştir.
MADDE 4- Madde, yeni Türk Ceza Kanununun bir suçun nitelikli hallerine ilişkin
düzenlemelerine uygun olarak yeniden düzenlenmiştir.
MADDE 5- Madde, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun etkin pişmanlık konusundaki düzenlemelerine uygun olarak tanzim edilmiştir.
MADDE 6- Maddede yolcu beraberinde getirilen kaçak eşyaya ilişkin özel düzenlemeler yer almaktadır. Yolcuların gümrük mevzuatına göre beraberlerinde getirme hakları bulunan eşya dışında bir eşyayı getirmeleri halinde eşyaya ilişkin gümrük vergileri birinci fıkrada belirtilen halde iki kat, ikinci fıkrada belirtilen halde ise üç kat olarak tahsil edilecek ve eşya, sahibine iade edilecektir. Yolcu beraberindeki eşyanın ticari mahiyette veya ithali veya ihracının yasak olması halinde eşya veya fiilin niteliğine göre 3 üncü maddede düzenlenen kaçakçılık fiillerine ilişkin ceza uygulanacaktır.
MADDE 7- Maddede, hukuken geçerli bir mazereti olmadığı halde, izinsiz olarak gümrük bölgesine girerek sahile veya bir başka gemiye yanaşan geminin kaptanı, acentesi veya donatanının, Kanunda yer alan kaçakçılık suçuna ilişkin hükümler uyarınca cezalandırılacağı belirtilerek deniz taşıtlarına ilişkin özel düzenleme yapılmıştır.
MADDE 8- Maddede, kaçak eşya bulunduğundan şüphelenilen eşya ve araçlar ile kişilerin üzerinde yapılacak arama ve el koymalara ilişkin hükümlere yer verilmiştir.
MADDE 9- Maddede, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 128 inci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan kara, deniz ve hava ulaşım araçları hakkında verilen el koyma kararlarının bu araçların kayıtlı bulunduğu sicile şerh verilmek suretiyle icra olunacağı yönündeki düzenlemeye uygun olarak kaçak eşya naklinde kullanılan taşıtlara el konulması usulü düzenlenmiştir.
MADDE 10- Maddede, kaçak şüphesiyle el konulan eşya ile 9 uncu maddenin ikinci fıkrası gereğince alıkonulan taşıt ve araçların muhafazası ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır.
MADDE 11- Maddenin birinci fıkrasında, yabancı ülkelerden gelen yasak eşyanın
yükleme ve taşıma belgelerinde belirtilmesi halinde kaçakçılık fiilinin oluşmayacağı
ve eşyanın gümrüğe girişine izin verilmeden geldiği yere veya başka bir ülkeye
iade edileceği düzenlenmiştir. Yasak eşyanın yükleme ve taşıma belgelerinde
belirtilmemesi halinde 3 üncü madde hükümlerinin uygulanacağı açıktır.
Maddenin ikinci fıkrasında, toplum ve çevre sağlığı yönünden tehlikeli ve zararlı
eşya ile atık maddelerin ülkeye girişlerinin önlenmesi için, müsaderesine veya
mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilmeyerek derhal getirildiği ülkeye
iade edilmesi öngörülmüştür.
MADDE 12- Maddede, Kanunda tanımlanan suçların işlenmesinde kullanılan her türlü araçla ilgili olarak 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda suçla bağlantılı olarak benimsenen müsadere kavramı ile ilgili genel düzenleme ile kaçak eşya taşımasında kullanılan veya kullanılmaya teşebbüs edilen her türlü taşıma araçlarının müsaderesi ile ilgili özel düzenlemeye yer verilmiştir.
MADDE 13- Maddede, 5326 sayılı Kabahatler Kanununda kabahatle bağlantılı olarak benimsenmiş bulunan mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımı ile ilgili hükme yer verilmiştir.
MADDE 14- Maddede, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ile eşya müsaderesinin yanı sıra getirilen kazanç müsaderesine ilişkin esaslar göz önünde bulundurularak, eşyanın kazanç müsaderesine esas olacak kaim değerinin tespiti ile ilgili düzenlemeye yer verilmiştir.
MADDE 15- Maddede, Kanunda tanımlanan suçların veya kabahatlerin konusunu oluşturması dolayısıyla müsadere veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımlarının uygulanabileceği eşyanın sahibine iade edilemeyeceği hükme bağlanmış ve söz konusu eşyanın tasfiyesi ile ilgili usuller düzenlenmiştir.
MADDE 16- Maddede, Kanunda yer alan kabahatlere ilişkin idari yaptırım kararı vermeye yetkili merci, gümrük komisyonları olarak belirlenmiş; kaçakçılık davalarının özel ihtisası gerektirmesi nedeniyle kaçakçılık davalarına Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenen mahkemelerce bakılacağı düzenlenmiştir.
MADDE 17- Maddede, kaçakçılık suçlarında mahkemelerin iddianamenin bir örneğini ilgili gümrük idaresine göndereceği ve gümrük idaresinin başvurusu üzerine davaya katılan olarak kabul edileceği düzenlenmiştir.
MADDE 18- Maddenin birinci fıkrasında kaçakçılığı önleme, izleme ve araştırmakla
görevli olanlar sayılmıştır.
Maddenin ikinci fıkrasında ise, kaçakçılık olaylarını bildiren kişilerin güvence
altına alınarak kaçakçılık olaylarının ortaya çıkarılmasını kolaylaştırmak için
muhbirlerin kimliklerinin açıklanmaması ve bu kişiler hakkında tanık korumaya
ilişkin hükümlerin uygulanması öngörülmüştür.
MADDE 19- Maddede, kaçakçılık fiillerinin izlenmesine ilişkin tutanakların, olayı tam olarak ifade etmesi ve yargılama sürecinde tereddütlere yer bırakmaması için hangi bilgileri içereceği açıkça belirtilmiştir.
MADDE 20- Maddede, gümrük komisyonlarının kimlerden oluşacağı ve bu komisyonların kuruluş, çalışma usul ve esaslarının Gümrük Müsteşarlığınca belirleneceği hükme bağlanmıştır.
MADDE 21- Maddede, kaçakçılık fiillerinin önlenmesi ve izlenmesi çalışmalarına ilişkin olarak yapılacak kontrollü teslimat işlemlerinin Gümrük Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı tarafından yürütüleceği düzenlenmektedir.
MADDE 22- Maddede, gümrük bölgesine 4458 sayılı Gümrük Kanunu uyarınca belirlenen kapı ve yolların dışında giriş-çıkış yapılmasının yasak olduğu belirtilmiş, bu yasağa uymayan kişi ve taşıtların durdurulması ve aranması ile görevli memurların silâh kullanabileceği haller düzenlenmiştir. Maddede ayrıca, silâh kullanma yetkisi, keyfi silâh kullanmanın önüne geçilmesi amacıyla sınırlandırılmış ve silâh kullanmalarından dolayı haklarında soruşturma ve kovuşturma açılan memurlara bağlı bulundukları kurum tarafından avukat sağlanması zorunluluğu getirilmiştir.
MADDE 23- Madde ile, kaçak zannıyla eşya yakalanması halinde muhbir ve el koyanlara ödenecek ikramiyenin esas ve usulleri düzenlenmiş, ikramiyelerin el koyanların bağlı olduğu kurum bütçesinin ilgili tertibinden ödeneceği belirtilerek ikramiye tutarı olay bazında sınırlandırılmıştır.
MADDE 24- Maddede, kaçakçılık olaylarına ilişkin delillerin sağlıklı bir şekilde toplanması ve davaların daha kısa sürede sonuçlanmasına yardımcı olunması amacıyla Gümrük Müsteşarlığı bünyesinde kriminal laboratuvarların kurulması öngörülmüştür.
MADDE 25- Maddede, 4926 sayılı Kanunun yürürlükten kaldırılması öngörülmektedir.
GEÇİCİ MADDE 1- Maddede, diğer mevzuatta, 1918 sayılı Kanun ve 4926 sayılı Kanuna yapılan atıfların bu Kanuna yapılmış sayılacağı hükme bağlanmıştır.
GEÇİCİ MADDE 2- 4616 sayılı 23 Nisan 1999 Tarihine Kadar İşlenen Suçlardan Dolayı Şartla Salıverilmeye, Dava ve Cezaların Ertelenmesine Dair Kanunda suça konu eşyaya ilişkin bir düzenleme bulunmadığından, maddede, adı geçen Kanun uyarınca davanın ertelenmesine karar verilmesi hâlinde, deneme süresinin dolup dolmadığına bakılmaksızın, el konulan eşyanın derhal tasfiye edileceği düzenlenmiştir.
MADDE 26- Yürürlük maddesidir.
MADDE 27- Yürütme maddesidir.