Türkiye, sandık başına gidiyor

Hakkı KURBAN

Türkiye, yarın yapılacak tarihi 1 Kasım seçimlerine odaklandı. 26. Dönem Parlamentosu'nda görev alacak milletvekillerinin belirleneceği seçimde, 54 milyon 75 bin 851 seçmenin tercihi tabloyu şekillendirecek. 7 Haziran seçimlerinin ardından koalisyon kurulamaması nedeniyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yetkisini kullanarak aldığı "Seçim yenileme" kararı nedeniyle yapılacak seçimler, yeni anayasadan dış politikaya, 2023 hedeflerinden sosyal projelere kadar halkın vaatlere bakışını da ortaya koyacak. İşte seçimlere ilişkin son detaylar: Seçimde, 18 yaşını doldurmuş ve seçmen kütüğünde kaydı bulunan her Türk vatandaşı oy kullanabilecek. Yurt dışında oy kullanma süresi 25 Ekim'de dolmuştu. Yurt içinde 54 milyon 75 bin 851 kişi sandık başına gitme hakkına sahip.

16 PARTİ KATILIYOR

Seçimlere 16 siyasi parti katılıyor. Bu partiler şunlar:

- AK Parti,

- Bağımsız Türkiye Partisi,

- Büyük Birlik Partisi,

- Cumhuriyet Halk Partisi,

- Demokrat Parti,

- Demokratik Sol Parti,

- Halkların Demokratik Partisi,

- Komünist Parti,

- Millet Partisi,

- Milliyetçi Hareket Partisi, n Saadet Partisi,

- Vatan Partisi

- Halkın Kurtuluş Partisi

- Hak ve Özgürlükler Partisi (78 seçim çevresinde)

- Doğru Yol Partisi (67)

- Liberal

- Demokrat Parti (61) seçimde, Türkiye genelinde 21 bağımsız milletvekili adayı yarışacak. Oy pusulalarında "Türkiye Yüksek Seçim Kurulu" filigranı yer aldı. Seçimde, filigranlı sarı renkli zarflar ve "Tercih" veya "Evet" mührü kullanılacak. YSK, seçimler için 75 milyon 288 bin 955 oy pusulası bastırdı.

DOĞUDA ERKEN BAŞLAYACAK

YSK kararı gereği; Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis'te 07.00-16.00 saatleri arasında oy kullanılacak. Diğer illerde ise oy kullanma saatleri 08.00-17.00 aralığı olarak belirlendi. Oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık kurulu başkanı seçmenleri saydıktan ve kimliklerini aldıktan sonra sıra ile oylarını kullanmalarına izin verecek.

NASIL OY KULLANILACAK?

- "Seçmen bilgi kartı" ve "nüfus cüzdanı"nızı yanınıza almayı unutmayın. TC Kimlik No'lu nüfus cüzdanınızla da oy kullanabilirsiniz. Oy kullanacağınız yeri "www.ysk.gov.tr" uzantılı internet sitesinden öğrenebilirsiniz.

- Seçmen listesinde adınızı bulun. Daha sonra sandık kurulu başkanına seçmen kimliğinizi ibraz edin.

- "Birleşik oy pusulası", "zarf" ve "EVET kaşesi"ni teslim alın. Sandık kurulu başkanının göstereceği kapalı oy verme yerine gidin.

- Pusulada tercih ettiğiniz siyasi partinin veya bağımsız adayın yerini bulun. "EVET" kaşesini, dairenin içine basın.

- Bu işlemler tamamlandıktan sonra kapalı oy verme yerinden çıkarak "EVET" kaşesini sandık kurulu başkanına teslim edin. İçinde oy pusulası bulunan zarfı şeffaf sandığa atın. Oyunuzu kullanırken dikkatli davranın. İkinci pusulası verilmeyecek.

Bunları yapmayın oyunuz yanar!

- Birden fazla parti ya da bağımsız adaya mühür basmayın.

- Oy pusulasına imza atmayın, bir işaret koymayın.

- Mührü alan dışına taşırmayın.

- Yırtılan pusulaları da geçersiz

- Zarfa yalnız pusula konur.

- Oy pusulasının arkasında sandık kurulu mührü bulunmalıdır.

Kimler oy kullanamayacak?

- MERNİS Adres Kayıt Sistemi'nde yer almayanlar,

- Hakkında kısıtlama kararı olanlar.

- Kamu hizmetlinden yasaklılar.

- Silah altında bulunan erler, ile askeri öğrenciler,

- Taksirli suçlar dışında, kasıtlı suçlardan cezaevinde olanlar

Onlara "pozitif ayrım" yapılacak

Hamileler, hastalar, engelliler ve yaşlılara oy kullanmada öncelik tanınacak. Engelli ve 75 yaş üstü vatandaşlar, sandık kurulan binaların giriş katlarında oylarını kullanabilecek. Bu durumdaki seçmenlerin sandık kurulu başkanlarına müracaat etmeleri gerekiyor.

Refakatçı ile oy kullanabilecekler

Görme engelliler, felçliler veya oy kullanmaya engel bedensel bir sıkıntısı bulunanlar, oy verme işlemini refakatçı eşliğinde yapabilecek. Ancak okuma-yazma bilmeyenlere başkaları tarafından yardımda bulunulmayacak.

Sandıklar, oylama bitince açılacak

Sandıklar, seçmen listelerindeki seçmenlerin tamamı oy kullanmış olsalar dahi, oy verme için belirlenen sürelerin bitiminden önce açılmayacak. Üzerinde, hangi seçmen tarafından atıldığı belli olacak şekilde imza veya işaret taşıyan oy pusulaları geçersiz sayılacak.

Mapushanede seçim heyecanı

Genel seçimlerde, ceza infaz kurumları ve tutukevlerine de sandık konulacak. Sandığın yeri, cezaevi idaresinin de görüşü alınarak, ilgili ilçe seçim kurulu başkanının nezaretinde belirlenecek. Tutuklular, güvenlik tedbiri alındıktan sonra, sandık bölgesine getirilecekler.

Yasaklara dikkat!

Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun'a göre, oy verme günü belirlenen yasaklara uymayan seçmenler hakkında derhal işlem yapılarak dava açılacak.

Fotoğraf çekmek kesinlikle yasak

Oy kabinlerine cep telefonu ve fotoğraf makinesi gibi görüntü kaydeden aletlerle girmek yasak olacak. Seçmenler, seçim kabinine girmeden önce görüntü kaydeden bu aletleri sandık başkanlarına bırakacak. Bu önlemin özellikle bazı partilerin ve siyasi grupların "kullandığınız oyun fotoğrafını çekip getirin" baskısı yaptığı iddiaları üzerine alındığı ifade ediliyor.

Yurtdışı oyları aynı gün sayılacak

Yurtdışındaki 54 ülkedeki 113 noktada kurulan sandıklarda 25 Ekim'de oy kullanma süresi tamamlanmıştı. Gümrüklerde ise oylama pazar günü bitecek. Oylamanın sonuçlanmasıyla beraber oylar sayılmaya başlanacak. Yurtdışındaki seçmenden 1 milyon 267 bini bulundukları ülkelerde oylarını kullanmıştı.

En çok vekil İstanbul'dan çıkacak

Seçimlerde en fazla milletvekili İstanbul'dan çıkacak. İstanbul, parlamentoda 88 milletvekiliyle temsil edilecek. Ankara'dan 32, İzmir'den 26, Bursa'dan 18 vekil çıkacak. Adana, Antalya ve Konya'nın 14'er milletvekili olacak. Gaziantep ve Şanlıurfa'dan 12'şer milletveki Meclis'e taşınacak.