Hurda cihazdan milyonluk gelir sağladılar

AYŞE YILDIZ

Akdeniz Üniversitesi Nükleer Bilimler Uygulama ve Araştırma Merkezinde (NÜBA), hurdaya ayrılan elektron hızlandırıcı bir cihazın modifiye edilmesiyle Türkiye'de ilk kez gerçekleştirilen nükleer deneylerden yıllık 1 milyon lira gelir sağlandı.

NÜBA Müdürü Prof. Dr. İsmail Boztosun başkanlığında, tıp, ziraat, mühendislik gibi farklı disiplinlerden bilim insanları bir araya gelerek, 2013 yılında Akdeniz Üniversitesi Hastanesi Radyasyon Onkoloji Ana Bilim Dalı'nda hurdaya ayrılan bir elektron hızlandırıcısına birtakım modifikasyonlar yaparak, cihazı yerli imkanlarla geliştirdi. Cihazda yaptıkları değişikliklerden sonra bunların nükleer deneyler ve uygulamalar için kullanılabileceğini kanıtlayan bilim insanları, yerel imkanlar ve Türk bilim adamlarıyla ülkenin ilk fotonükleer reaksiyon deneyini gerçekleştirdi.

Çalışmaların geliştirildiği merkezde, arkeolojik kazılarda elde edilen malzemelerin numuneleri hiç zarar vermeden analiz edilerek, gerçek olup olmadığı, hangi medeniyete ait ve kaç yıllık bir eser olduğu tespit edilebiliyor. Zirai uygulamalarda da bir tohumu radyasyonla tedirgin ederek, yeni çeşit tohumlar elde edilen merkezde, radyasyonla verim artışı sağlanıyor, zirai haşere ve zararlılarla mücadele ediliyor.

"Hurda cihaz, nükleer deneyler için yeniden geliştirildi"

Fen Fakültesi Fizik Bölümü Nükleer Fizik Ana Bilim Dalı Başkanı da olan NÜBA Müdürü Prof. Dr. Boztosun, AA muhabirine yaptığı açıklamada, nükleerle ilgili değerleri Türkiye'ye yerleştirmek üzere önce teorik, ardından deneysel olarak bu konuda çalıştıklarını söyledi.

Oxford Üniversitesindeki doktorasını ödül alarak tamamlayan Boztosun, 2013 yılında farklı disiplinlerden öğretim üyeleriyle NÜBA'yı kurduklarını belirtti.

"Ülkenin ilk fotofisyon deneyini yaptık"

Boztosun, bir çekirdekten, nötron veya proton kopararak, diğer çekirdeklerin elde edilebileceğini gösterdiklerini vurgulayarak, malzemelerin birbirine dönüştürülebileceğini gösterdiklerini ifade etti.

Fotonükleer deneyinden sonra kendilerine güvenlerinin geldiğini dile getiren Boztosun, uranyum, toryum gibi ağır çekirdeklerin yerel imkanlarla ülkenin ilk fotofisyon deneyini yaptıklarını söyledi.

"Yıllık 1 milyonun üzerinde gelir sağlandı"

Boztosun, zirai uygulamalarda bir tohumu radrasyonla tedirgin edilerek, yeni çeşit tohumlar elde ettiklerini ve radrasyonla verim artışını sağladıklarını vurgulayarak, zirai haşere ve zararlılarla mücadele ettiklerini söyledi.

Boztosun, 37'ye yakın kamu kurum ve kuruluşlarla iş yaptıklarına dikkati çekerek, "Yıllık bir milyon liranın üzerinde gelir sağlıyoruz. Dolayısıyla hurdaya ayrılmış bir cihazdan, birtakım modifikasyonlar yaparak hem ülkemizin nükleerle ilgili ilk çalışmalarını yapıyoruz hem de gelir sağlayarak kendi kendini finanse eden bir merkez haline dönüştük" diye konuştu.