Kıdem tazminatı kalkmıyor ödemeler fondan yapılacak
Kıdem tazminatına ilişkin son günlerdeki tartışmalar, hükümetin hazırlığını yeniden gündeme getirdi. Hükümet bir yandan sendikaların çekincelerini dikkate alarak kazanılmış hakları korumaya, diğer yandan da işverenin yükünü hafifletmeye hazırlanıyor.
İş hayatında köklü değişiklikler getirmesi beklenen düzenleme, 'kıdem tazminatı fonu' kurulmasını öngörüyor. İşvereni kıdem tazminatı yükünden kurtaracak yasa tasarısına göre, çalışanların tazminatları bu fondan ödenecek. Tasarının 2007'de yasalaşması bekleniyor. Çalışanların kıdem tazminatı yükü, yasanın çıktığı tarihe kadarki dönem için işverende olacak. Yasanın çıktığı tarihten sonrası içinse ödemeler fondan yapılacak. Kıdem tazminatı fonu, işverenden alınacak yüzde 3 prim ile döndürülecek. Ancak bu oranın fonu döndürmeye yetmeyeceği üzerinde duruluyor. Hükümet, çözüm olarak İşsizlik Sigortası Fonu'ndaki yüzde 2'lik işveren payının yüzde 1'ini 'kıdem tazminatı fonu'na aktarmayı planlıyor. Yasa tasarısı, kıdem tazminatına hak kazanma ve çokça tartışılan kıdem tazminatı oranlarında ise kazanılmış hakları koruyor. Kıdem Tazminatı Fonu Tasarısı'nı olumlu bulduklarını kaydeden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Murat Başesgioğlu, bu konuda kazanılmış haklarla ilgili herhangi bir geriye gidişin söz konusu olmayacağını belirtiyor. İşçi ve işverenlerin yaşadıkları sıkıntıların giderilmesinin hedeflendiğini dile getiren Başesgioğlu, bu yapılırken fonun aktüaryel dengesinin sağlam kurulması ve fonu döndürecek bir prim oranı belirlenmesinin önemine dikkati çekiyor.
Kıdem tazminatı fonu, sendikaların çekinceleri de dikkate alınarak hazırlandı. Buna göre kıdem tazminatının hesaplanmasında kazanılmış haklar korunuyor. Tasarının ilk halindeki her yıl için 15 günlük kıdem tazminatı önerisinden vazgeçildi. Yeni yasaya göre hak sahiplerine, fona prim ödenmiş olan her tam yıl için prim hesabına esas olan ücretinin 30 günü tutarında kıdem tazminatı ödenecek. Bir yıldan artan süreler için veya toplam prim ödeme süresi bir yılın altında kalanlar için de aynı oran üzerinden ödeme yapılacak. Kıdem tazminatına esas alınacak ücret, son yılın ortalaması olacak. Prim ödenen toplam süre bir yılın altında ise, prim yatırılan ayların ortalaması esas alınacak. İşveren, kıdem tazminatına hak kazanan işçi veya hak sahiplerini, hak kazandıkları tarihten itibaren 7 gün içerisinde fona bildirmek zorunda olacak. Fona ödenecek primler SSK tarafından toplanacak. Sendikaların en büyük endişesi ise işverenden alınacak primle fonun döndürülemeyeceği yönünde. Türk-İş Başkanı Salih Kılıç, fonun ileride tazminatları ödeyemez hale geleceğini söylüyor. Kılıç, "Prim toplanarak kurulacak fon aktüeryal açıdan sağlıklı olmayabilir. Böyle bir durumda sorumluluğu kim üstlenecek?" değerlendirmesinde bulunuyor. Ancak, hükümet fonu devlet güvencesi altında kurarak bu riski ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Devlet güvencesi altında kurulacak olan 'kıdem tazminatı fonu', Çalışma Bakanlığı'na bağlı bir tüzel kişilik olarak çalışacak. Mali ve idari yönden özerk olan fon, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu tarafından denetlenecek. Fonun gelir ve giderleri 3'er aylık dönemler halinde incelenip, sonuçlar Resmi Gazete'de ilân edilecek. Fon yönetim kurulu, bir kamu temsilcisi ile iki işveren ve bir işçi temsilcisinden oluşacak. Yönetim kurulu başkanlığını, müşterek kararname ile atanan kamu temsilcisi yürütecek.
Hak-İş Genel Başkanı Salim Uslu ise 'kıdem tazminatı fonu' kurulmasına sıcak bakıyor. Tazminat miktarı ve hak kazanma şartlarının değişmemesi şartıyla fon konusunda hükümete destek veriyor. Şu an kıdem tazminatına ilişkin önemli problemler yaşandığını belirten Uslu, yasal açıdan hak ettiği halde pek çok işçinin tazminatını alamadığına dikkat çekiyor. Fon kurulmasının, kıdem tazminatına devlet güvencesi anlamına geleceğini dile getiren Uslu, fon oluşturulmasıyla birçok mağduriyetlerin önlenebileceğini sözlerine ekliyor.