Otobüsteki muavin sayısının kararı artık devlette
İnşaat sektörüyle sınırlı tutulan asgari işçilik uygulaması tüm sektörlere yayılıyor. Devlet bir otelde kaç temizlikçi çalışacağına ve otobüsteki muavin sayısına karar verecek. Belirlenen sayının altında eleman çalıştıran işletmeye ise ceza kesilecek.
Bugüne kadar sadece inşaat sektörüyle sınırlı tutulan "asgari işçilik" uygulaması tüm sektörlere yayılıyor. 1 Ocak 2007'den itibaren yürürlüğe girecek olan sosyal güvenlik reformuyla birlikte, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) denetim elemanları, herhangi bir şirkette ne kadar işçi çalıştırılması gerektiği konusunda karar alıp, çalıştırılan eleman sayısı bu rakamın altında ise ceza yazabilecek.
Yetkililer uygulamayla özellikle ulaştırma, tekstil ve turizm gibi kayıtdışılığın fazla bulunduğu sektörlerin hedef alındığını belirtiyor. Düzenlemenin sanayide ciddi bir kaosa neden olabileceğine dikkat çeken Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Sekreteri Bülent Pirler, "Bize keskin bir kılıç tutuluyor. Bu kılıcın kimi, nerede yakalayacağı belli olmaz. Kesinlikle kabul edemeyeceğimiz bir yaklaşım" dedi.
Kamuoyunda sosyal güvenlik reformu olarak bilinen ve 1 Ocak'ta yürürlüğe girecek olan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "asgari işçilik" uygulamasını tüm sektörleri içine alacak biçimde genişlettiği ortaya çıktı. Halen yürürlükte bulunan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'na göre "ihale yoluyla yaptırılan işler ve inşaatlarda işverence yeterli işçilik bildirilip bildirilmediği Sosyal Sigortalar Kurumu" tarafından araştırılıyor. Bu yolla, özellikle inşaat sektöründe yapılan işlerde, işverenin bildirdiği işçilik oranı belirlenen asgari işçilik oranlarının altında ise ceza verilmesi söz konusu oluyor.
2007 yılı başında yürürlüğe girecek Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 85. maddesi ise asgari işçilik uygulamasının tüm sektör ve işlerde kullanılmasını öngörüyor. Buna göre "herhangi bir işteki asgari işçilik tutarı"; yapılan işin niteliği, kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde kullanılan teknoloji, işyerinin büyüklüğü, benzer işletmelerde çalıştırılan sigortalı sayısı, ilgili kurumların görüşleri gibi unsurlar dikkate alınarak tespit edilecek. Asgari işçilik oranını tespit konusunda da Sosyal Güvenlik Kurumu'nun denetim elemanları yetkili olacak.
Buna göre 1 Ocak 2007'den itibaren bir otobüste çalışması gereken muavin sayısı, bir otelde çalışması gereken temizlikçi sayısı, bir tekstil atölyesinde çalışması gereken işçi sayıları Sosyal Güvenlik Kurumu elemanları tarafından belirlenebilecek. Eğer işverenin bildirdiği çalışan sayısı belirlenen rakamların altındaysa da ceza söz konusu olacak. Yasaya göre böyle bir durumda, eksik bildirilen işçilik tutarı üzerinden hesaplanan prim tutarı; gecikme cezası ve gecikme zammıyla birlikte Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından 1 ay içinde işverene tebliğ edilecek. Yetkililer de asgari işçilik uygulamasının kapsamının ulaştırma, tekstil, turizm gibi kayıtdışılığın yoğun olduğu sektörlerin daha iyi denetlenebilmesi için genişletildiğini ileri sürüyor.
TİSK uygulamaya karşı
TİSK, 1 Ocak'ta yürürlüğe girecek olan "asgari işçilik" düzenlemesi için kaos uyarısında bulundu. TİSK Genel Sekreteri Bülent Pirler, düzenlemeye kesinlikle karşı olduklarını belirtirken uygulamada çok ciddi sıkıntılar yaşanabileceğine dikkat çekti. 1 Ocak'tan itibaren Türk sanayiinde kaos yaşanabileceğini vurgulayan Pirler, "Yasa maddesinin nasıl uygulanacağı konusunda bir yönetmelik çıkacak ve tüm sistem yönetmelikle netleşecek. Ancak bu kanun maddesi bizlere keskin bir kılıç gibi yönelmiş durumda, kimi nerede yakalayacağı da belli olmaz. Çok büyük sıkıntılar yaratması muhtemel. Bu da bizim kabul edemeyeceğimiz bir yaklaşım" diye konuştu.
Halen inşaat işlerinde uygulanan asgari işçilik oranına dönük en önemli eleştiri; oranların hiç değişmemesinde yoğunlaşıyor. İnşaat sektörü temsilcileri, yıllardır aynı miktarlar üzerinden tespit edilen asgari işçilik oranlarının, değişen teknoloji karşısında geride kaldığını ve bu konudaki itirazlarının dikkate alınmadığını vurguluyor. Asgari işçilik nedeniyle kesilen cezaların prim olarak değerlendirilmeyeceğine dikkat çeken sektör temsilcileri, asgari işçiliğin kayıtdışına yönelttiğine de dikkat çekiyor. Buna göre bir projede asgari işçilik koşuluna uyulmadığı için kesilen cezalar; çalışanların SSK'lı yapılması durumunda oluşacak maliyetlerin çok gerisinde kalıyor. Bu da asgari işçilik oranlarına uyulmaması sonucunu beraberinde getiriyor.