Yeni yapılar yeni hayaller

Cazibe Merkezi Diyarbakır / Duygu Erdoğan - Fotoğraf: Ünal ÇAM

Diyarbakır'da iş dünyası Başbakan Binali Yıldırım'ın şehirden duyurduğu yeni teşvik paketi konusunda heyecanlı. Aynı zamanda vatandaş ve esnaf da aynı heyecanı paylaşıyor. Şehirde ilk beklenti 'terörün son bulması' olurken, ardından herkes çeşit çeşit hayallerini sıralıyor. Bölgede yeni yapı alanları ise hızla devam ediyor. Rezerv konut ihtiyacının hepsini karşılamak için çalışan Başbakanlık Toplu Konut İdaresi (TOKİ), bu anlamda kentsel dönüşüm çalışmalarını sürdürüyor.

TOKİ olarak Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin en çok yatırım yaptıkları bölgelerden olduğunu belirten TOKİ Başkanı Mehmet Ergün Turan, gündemdeki 'Sur' bölgesi için ise bakanlıklar bünyesinde tarihi dokunun korunmasına yönelik çalışmalar yapıldığını söyledi.

İdare olarak Diyarbakır Valiliği, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve Sur Belediyesi ile ortak bir protokol dahilinde 2009 yılından itibaren üç mahallede kentsel dönüşüm çalışması yaptıklarını hatırlatan Turan, "Sur bölgesi 2011 veya 2012 yılından beri riskli alan ilan edilmiş bir bölgedir. Kentsel dönüşüme tabi tutulmuş bir bölge. Şu an Sur bölgesinde yapılan çalışma tarihi dokunun yeniden ihyasıdır. Bu çalışma Çevre ve Şehircilik Bakanlığımız ile Kültür ve Turizm Bakanlığımızın koordinasyonunda yürütülüyor. İdare olarak çalışmamız bulunmuyor" dedi.

70 bin konut hedefi

Toplu Konut İdaresi bugüne kadar Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da alt gelir grubuna yönelik yaklaşık 150 bin konut yaptı. Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da 2016 - 2019 hedefleri ise dönem içinde inşa edilmesi planlanan 260 bin konutun 70 bin adedini bu bölgelerde yapmak.

Başkan Turan, "Sayın Başbakanımız Binali Yıldırım'ın açıkladığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Cazibe Merkezleri Programı kapsamında da idare olarak üzerimize düşen görevi en hızlı ve en güzel şekilde yapıyoruz. Şu anda bölgede vatandaşlarımızın ihtiyaç duyduğu birçok binanın inşaatının sürdürüyoruz. Diyarbakır, Gaziantep, Şanlıurfa, Batman, Erzurum ve Kars illerinde yoğun bir şekilde çalışmalarımız devam ediyor. Diyarbakır'da 4 bin 500'ün üzerinde konut inşaatımız var" diye konuştu.

İdare olarak bölgede bir yandan da sosyal donatı alanları, kamuya yönelik uygulamalar geliştiriliyor. İçerisinde 66 hastane, 63 pansiyon, 20 sağlık ocağı, 115 lise, 163 ilköğretim okulu, 13 kreş, beş sevgi evi, 156 cami ve dört stat bulunan çalışmalar yapıldı.

Talep yüksek

Bölgede yaşayanlardan yeni konutlara yönelik talebin yüksek olduğunu anlatan Başkan Turan, "Vatandaşlarımız yeni konutlarına bir an önce geçmek istiyor. İdare olarak biz de bunun için çalışmalarımızı hızlandırdık. Vatandaşlarımız yeni yapılarda yerel unsurların olmasını, tarihi sit alanlarının korunmasını istiyor. İdare olarak vatandaşlarımızın bu beklentilerine cevap veriyoruz" dedi.

TOKİ olarak bu şehirlerde konut yaparken yerel olanı üretime yansıtıp tarihi sit alanlarını koruduklarına vurgu yapan Turan, "Şanlıurfa Viranşehir ve Maşuk'ta yerel mimariyi barındıran ilimizin doğası, tarihi ile uyumlu, ilimize yeni değerler katacak projelerimiz devam ediyor. Doğu ve Güneydoğu bölgelerimizde, tarihi dokuya zarar vermeden, Adıyaman, Batman, Gaziantep, Mardin ve diğer şehirlerimizde projelerimiz devam ediyor" diye konuştu.

Başkan Turan, bölgede evleri olup terör dolayısıyla evleri zarar gören vatandaşların ise evlerinin onarımı ve yeniden inşası için çalışmaların devam ettiğini kaydetti. Bu kapsamda yapılan çalışmaları, vatandaşlar ile görüşmeleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nın yürüttüğünü anlatan Turan, vatandaşın beklentilerine yanıt verdiklerini dile getirdi.

'Toplum kenetleniyor'

Esnaf Hüseyin Gezen bölgede market işletiyor. Ülkede yaşanan darbe girişiminden örnek veren Gezen, toplumun ortak hedef karşısında kenetlenmesine dikkat çekti. Gezen, "Toplumda ne yaşanırsa yaşansın, kim, hangi kesim olursa olsun, sorunlar karşısında bir araya gelebiliyor. Bu bizim için umut verici. Bölgede de aynı durumu gözlemlemek istiyoruz" dedi.

Gençlerin daha çok İzmir, Antalya, gibi yerlere mevsimlik işçi olarak gittiklerini belirten Gezen, gelecek dönemde gençler için daha iyi imkanlı iş alanları oluşturulması gerektiğine vurgu yaptı.

Gezen, bölgede 'huzur' hakim olmaya başladıkça, pek çok sorunun da kendiliğinden çözüldüğüne dikkat çekerek, "Bölgede fırsat çok ama engeller var. Buraya gelen ilginin insanlara daha iyi koşullarda yaşam sağlamasını umut ediyoruz. Bu da en büyük adım olur zaten. Sonrasında ise mutlaka her şey yoluna girecektir. İş, eğitim gibi ihtiyaçların daha iyi karşılanması gerekiyor" diye konuştu.

'Memlekete döndüm'

Sur etrafında esnaf işlerinin başına geçmiş. Sur'un küçük bir bölgesinde ise önlemler sürüyor. Merkezde izler silinerek, çalışmalar kaldığı yerden başlamış. Esnaf Hakan Gönder'le, KOSGEB'den aldığı 50 bin liralık hibe ile kurduğu kuaför salonunda karşılaştık. Daha önce Antalya'da yaşadığını söyleyen Gönder, memleketine dönerek, kendi işini yapmaya başlamış. Gönder, "İnanın ki tek bir sorun var, terör. Başka bir tane olsun sorun yok. Zaten bu da olmayınca toplumun neşesi yerinde, herkes geçinip gidiyor. Ancak olaylar olunca sessizlik, gelen yok giden yok. Bunları artık aşacağımıza inanıyoruz" dedi. Gençlerin bölgedeki sorunlar ve işsizlik nedeniyle büyükşehirlere gittiğini anlatan Gönder, iş alanları açıldıkça şehirde kalacaklarına dikkat çekti. Gönder, "Burada kazandıktan sonra tabii ki burada kalmak ister. Bir yandan eğitim de artıyor. Artık refah seviyesinin yükselmesini istiyoruz" dedi.

Gardaş Sofrası'nda Azerbaycan'a davet

Azerbaycan Türkiye Turizm Temsilciliği tarafından düzenlenen etkinlikte, Azerbaycan'ın turizm çalışmaları hakkında bilgi verilirken, bu çalışmalar kapsamında Türkiye'nin önemine vurgu yapıldı.

Swissotel The Bosphorus ev sahipliğinde "Gardaş Sofrası" adı altında düzenlenen etkinlikte, Azerbaycan'ın turizm yatırımları ve Türkiye'deki turizm faaliyetleri hakkında bilgi verildi. Azerbaycan'dan gelen iki şefin hazırladığı yemekler eşliğinde yapılan toplantıda konuşan Azerbaycan Turizm Temsilciliği Yönetici Direktörü Nurlana Çakmak, ülkelerini sadece petrol ve gaz kaynaklarıyla değil, aynı zamanda tarihi, kültürü, doğal güzellikleri ve zengin gastronomisiyle de tanıtmak istediklerini söyledi.

Azerbaycan'ın turizm yönünü öne çıkartmak istediklerini belirten Çakmak, şunları söyledi:

"2015 yılında ülkemizi yaklaşık iki milyon kişi ziyaret etti. 2015 yılında Türkiye'den gelen sayısı da 340 bin kişi olarak kaydedildi. Bunlar aslında istediğimiz rakamlar değil. Bu amaçla İstanbul'da Rusya, Almanya ve Dubai'de turizm ofisleri açtık. Türkiye'deki kardeşlerimize 'Sen de Azerbaycan'ı gör' diyoruz ve hepsini güzel ülkemize davet ediyoruz. Azerbaycan burada biliniyor, ancak tam anlamıyla tanınmıyor."

Görüşmelerin ardından misafirlere, Azerbaycan'dan gelen iki şefin hazırladığı, aralarında Şah Pilavı, Pip Dolması, Balık Bükmesi, Fisincan ve Çığırtma'nın da olduğu yemekler, Azerbaycan'a özgü tatlılar ve içecekler ikram edildi.

5.3 milyar liralık TOKi yatırımı

TOKİ Başkanı Mehmet Ergün Turan, Başbakan Binali Yıldırım'ın açıkladığı Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne yönelik Cazibe Merkezleri Programı çerçevesinde 2016 - 2020 yılları arasında bölgeye 62 milyar liralık kamu yatırımı yapılmasının hedeflendiği ifade etti. Turan, "Bu yatırımın 5.3 milyar TL'sini TOKİ olarak gerçekleştirme hedefimiz var. Programa göre idare olarak bölgede konut, okul, güvenlik, sınır duvarı ve konteynır kent projelerini gerçekleştireceğiz. Terörden zarar gören şehirlerimizin yeniden imarı 2016 - 2019 yılları arasında tamamlanacak. Diyarbakır, Şırnak, Hakkari, Mardin illerinin yeniden imarı kapsamında 30 bin 736 konut yapılacak. Terörden zarar gören şehirlerin yeniden imarı kapsamında 2016 - 2019 döneminde 1.9 milyar TL'ye Diyarbakır - Sur Kentsel Dönüşüm Programı yürütülecek. Hakkari Yüksekova, Mardin Nusaybin, Şırnak Merkez, Silopi, İdil ve Cizre'de inşa ve yenileme çalışmaları tamamlanacak" diye konuştu.

Fabrikaya talip çok

Diyarbakır sokaklarında da gerek paketin gerekse yeni yapılanmanın heyecanı var. Şehrin tanınan aileleri de, esnafı da büyük küçük desteklerden faydalanmak istiyor. Ağırlıklı olarak yeni fabrikaların kurulması, iş merkezlerinin açılmasına yönelik beklenti var. Ayrıca terör sorunundan kurtulma isteği elbette sık sık dile getiriliyor.

Diyarbakır'ın tanınmış ailelerinden birine mensup olan Ferhat Lale, çiftçilik ve ticarette 25 milyon liralık bir yatırımları olduğunu ve gelecek dönemde teşviklerle yatırımlarını artırmak istediklerini vurguladı. Ferhat Lale, "Aslen Haniliyiz. Merkeze yerleşince 10-12 bin dönüm bir araziyi satın alarak ardından işlerimize devam ettik. Buğday, arpa, mercimek üzerine tarım arazileri. Bunları çıkarıp fabrikalara veriyoruz, işletiyoruz. Şehir dışına gönderiyoruz. 3 köyümüz var. Teşvik paketiyle birlikte aklımızda olan mutlaka bir fabrikaya talip olmak" diye konuştu.

Çeşitli yatırımlarda 150'ye yakın çalışanları olduğunu kaydeden Lale, yeni yatırımlarla daha çok insana iş kapısı açabileceklerini kaydetti. Lale, "İlk isteğimiz burada işsizliği azaltmak. Diğer yandan ise Diyarbakır'da iş yapmayı bırakmış Diyarbakırlı iş adamlarımızın bu sayede Diyarbakır'a kazandırılacağına inanıyoruz" dedi. 'Bir kişi getirebilirsek bile yeter' diyen Lale, "Hayvan çiftliğimiz de var. Süt besiciliği yapıyoruz. Daha önce aldığımız yüzde 40 hibe ile bu işi yaptık. Şimdi büyütüyoruz. Diyarbakır'a bir kişi bile gelse en azından bir şeyler yese, yanında bir şeyler alsa kardır. Bunun için uğraşıyoruz" dedi.