Kütühaneler AB yolunda

Tolga Uslubaş

Avrupa Birliği'ne üye olmak isteyen ülkemiz, birlik ülkelerinin her alandaki standartlarına ulaşmak için yoğun bir çaba içerisinde. Avrupa'nın eriştiği düzeyin yakalanıp sürdürülebilmesi, okuyan, yazan, tartışan bir toplumun oluşturulması ile mümkün olduğu hemen her platformda dile getirilen bir gerçek. Bunun en önemli araçlarından biri ise; AB ülkelerindeki standartlarda hizmet verebilecek, teknolojik altyapısı gelişmiş modern halk kütüphanelerinin yaygınlaştırılması.

Ancak bu konuda kat edilecek çok yolumuz olduğu da aşikâr. Zira AB ülkelerinde halk kütüphanesi başına düşen kitap sayısı 16 bin 476 iken, Türkiye'de bir halk kütüphanesinde ortalama 6 bin 295 kitap yer alıyor. Buna karşın AB üyesi ülkelerde nüfusun ortalama yüzde 25'i halk kütüphanelerine üyeyken, Türkiye'de bu oran yüzde biri geçmiyor. Halk kütüphaneleri konusunda Türkiye ile AB ülkeleri arasındaki ciddi farklar, AB sürecinde karşımıza çıkacak sorunlardan biri olduğu da biliniyor.

Kütüphanelere internet

Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Ahmet Arı, söz konusu farkların minimum seviyelere çekilmesi adına önemli girişimlerde bulunduklarını söyledi. Kütüphanelerin sorunlarını tespit etmek amacıyla 72 ilde 987 kütüphanenin bizzat yerinde incelendiğini kaydeden Arı, ?Uzmanların edindikleri izlenimler doğrultusunda çözüm raporları hazırlandı. Öncelikle halkı, kütüphanelere çekmek için İl Halk Kütüphanelerinde İnternet Erişim Merkezleri kuruldu, şimdilik 100 kütüphaneye gerekli olan donanım ürünleri ve internet bağlantısını tamamladık. Hedefimiz bu sayıyı 250'ye çıkarmak.? diye konuştu.

Kütüphanelerin otomasyon sistemine geçirilebilmesi amacıyla programlar hazırlatıldığını da söyleyen Arı, en önemli sorunlardan biri olan personel konusunun büyük oranda çözüldüğünü ifade etti. Daha önceki yıllarda ayrılan personelin yerine üçte bir oranında istihdam sağlanabildiğini söyleyen Arı, ?Geçen yıl 364 personel alımı gerçekleşti. 100 kütüphaneci kadrosu da bakanlık kanalından gelecek bu yıl. 40 da DÖSİM sayesinde taşra birimlerine kütüphaneci alınacak. Bu gelişmeler personel yetersizliğinden dolayı kapalı olan kütüphanelerin açılması için de bir umut demek.? diye konuştu.

570 bin kitap alındı

Halk kütüphanelerindeki güncel eser sıkıntısının da aşılmaya başlandığını söyleyen Arı, ?Geçen yıl bilhassa materyal sağlamada büyük miktarda, yani yüzde 500 oranında artış kaydettik. Toplam 570 bin kitap alınıp kütüphanelere dağıtıldı. Artık güncel eserlerinin büyük bölümünü kütüphanelerde bulmak mümkün. Bence daha da önemlisi artık kitap alımı konusunda merkeziyetçilikten uzaklaşıyoruz. Devletten gelen ödeneğin üçte ikisini illere gönderiyoruz, her kütüphane kendi okuyucularının talep eğilimleri doğrultusunda kitaplarını kendisi satın alacak.? dedi. En büyük hedeflerinin halk kütüphaneleri tekrar birer cazibe merkezi haline getirmek olduğunu söyleyen Arı, ?Halk kütüphaneleri yurt dışında çeşitli programlar yapar, konserler, konferanslar, paneller ve eğitimler düzenlerler. Yani birer kültür merkezi olarak hizmet verirler. Bizim nihai hedefimiz de budur. Kütüphanelerin yerel yönetimlere devredilmesi çalışmaları da bu hedefimize yardımcı olacaktır.? diye konuştu.

Âmâlar ve yaşlılar da unutulmadı

Görme engelli vatandaşların da kütüphanelerden gerektiği gibi faydalanmalarını sağlamak için büyük çaba sarf ettiklerini ifade eden Arı, bunun için 14 kütüphanede görme engelli servisi kurulduğunu kaydetti. Arı, kütüphane hizmetlerinden yararlanamayan eve bağımlı, hasta, yaşlı ve engelli vatandaşların, evlerinde kütüphane hizmetlerinden yararlanması amacıyla başlattıkları proje sayesinde 20 ilde evlere ücretsiz kitap teslim ettiklerini söyledi.

> Daha yapacak çok iş var!

*Halk kütüphanesi başına düşen kitap sayılarında AB ülkeleri ile Türkiye arasında 3 kat fark bulunuyor. AB ülkelerinde halk kütüphanesi başına düşen kitap sayısı 16 bin 476 iken, Türkiye'de bir halk kütüphanesinde ortalama 6 bin 295 kitap yer alıyor.

*AB üyesi ülkelerde halk kütüphanelerinde kişi başına 2.2 kitap düşüyor. Türkiye'de ise bu oran 0,2'de kalıyor. Türkiye'deki halk kütüphanelerinde 5 kişiye bir kitap düşüyor.

*Kütüphanelere yıllık ziyaret sayıları açısından da AB ülkeleri ile Türkiye arasında 15 kat fark bulunuyor. AB ülkelerinde halk kütüphanelerine yılda kişi başı ortalama 4,25 ziyaret gerçekleşiyor. Türkiye'de ise 4 üyeden biri ancak yılda bir kez halk kütüphanesini ziyaret ediyor.

*AB ülkelerinde halk kütüphanesine üye olan bir kişi yılda yaklaşık 5 kitap ödünç alırken, Türkiye'de 10 üyeden 1'i yılda bir kitap ödünç alıyor.

*AB ülkelerinde bir kütüphaneci ortalama 6 bin 156 kişiye hizmet veriyor. Türkiye'de ise 259 bin 579 kişiye bir kütüphaneci düşüyor.

*AB ülkelerinde halk kütüphanesi hizmetleri için kişi başına 14,71 Euro, Türkiye'de ise 0,58 Euro harcanıyor.

*AB ülkelerinde bir kütüphaneci ortalama 2004 Euro maaş alırken, Türkiye'de ise bu rakam 475 Euro'yu geçmiyor.