Dört bir yandan saldırı, ülkenin ekonomisini küçülttü

Tarihinin en büyük saldırılarına maruz kaldığı bu yılın üçüncü çeyreğinde, adeta savunmaya çekilen Türkiye, 27 çeyrektir kesintisiz sürdürdüğü büyüme trendine mola verdi. Bir taraftan Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) darbe girişimi diğer yandan da PKK ve DEAŞ'ın saldırıları ile mücadele edilen yılın üçüncü çeyreğinde Türkiye ekonomisi 2009'un üçüncü çeyreğinden bu yana ilk kez daraldı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından dün açıklanan verilere göre, ekonomi yılın üçüncü çeyreğinde yüzde 1.8 küçüldü. Terör ve darbe girişimi ile diz çöktürülemeyen Türkiye'ye karşı, ekonomik tetikçilerin de devreye sokulması ile gerek vatandaş gerekse şirket kesiminin korkutularak kabuğuna çekilmeye zorlanması, yatırım ve harcamaların azalmasına neden oldu.

DÖRT BİR KOLDAN SALDIRI
Türkiye, bu yılın üçüncü çeyreğinde dört bir koldan saldırıların hedefi haline geldi. FETÖ'nün darbe girişimi ile PKK-DEAŞ'ın alçakça saldırılarını artırdığı yılın üçüncü çeyreğinde, artan terör olayları nedeniyle turizm sektörü tarihinin en kötü sezonunu geçirdi. Yabancı turist sayısı temmuzda yüzde 37, ağustosta yüzde 38, eylülde ise yüzde 33 düştü. Jepolitik risklerin etkisiyle net dış ticaret büyümeye negatif katkı sağlarken, Ramazan ve Kurban bayramları tatillerinin uzunluğu da sanayi üretimine olumsuz yansıdı.

NOT SİLAHI DA DEVREDE
Türkiye'ye terör saldırıları ile diz çöktüremeyenler, darbe girişiminin hemen ardından not silahını da devreye soktu. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P alelacele sipariş üzerine Türkiye'nin kredi notunu, anlaşmamız olmamasına rağmen indirirken, Moody's de eylülde notu yatırım yapılabilir seviyesinin altına çekti. Bu saldırılar ile Türkiye'ye yönelik risk algısı artırılmak istendi.

ÖNCELİK VATAN SAVUNMASINDA
Başta vatandaş olmak üzere neredeyse tüm kesimlerin önceliğini ülkenin savunmasına verdiği yılın üçüncü çeyreğinde, ekonomik daralma da kaçınılmaz oldu. Tüm bunların yanı sıra İngiltere'nin AB'den ayrılması oylamasının (Brexit) yarattığı belirsizlik, küresel ekonomideki daralma ve gelişmekte olan ülkelere sermaye girişlerinin hız kesmesi de daralmayı tetikledi. GSYH'yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde tarım sektörünün toplam katma değeri yüzde 7.7 azaldı. Sanayi sektörünün toplam katma değeri yüzde 1.4, hizmetler sektörünün toplam katma değeri yüzde 8.4 azalırken, inşaat sektörünün toplam katma değeri yüzde 1.4 arttı. Hizmetler sektöründeki daralmada ise özellikle artan terör saldırıları nedeniyle turizmde yaşanan kayıplar etkili oldu.

VATANDAŞ TÜKETİMİ DURDURDU
Hanehalklarının nihai tüketim harcamaları, 2016 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 3.2 azalırken, devletin nihai tüketim harcamaları, yüzde 23.8 arttı. Mal ve hizmet ihracatı, 2016 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 7 azaldı, ithalatı ise yüzde 4.3 arttı. Yatırım harcamalarının da yüzde 0.6 daraldığı son çeyrekte, üretim tarafında gayrimenkul sektöründe yüzde 3.7 büyüme gerçekleşti. İş gücü ödemelerinin milli gelirdeki payı yüzde 36.1'e yükseldi.

TELAFİ SON ÇEYREKTE
MEHMET BÜYÜKEKŞİ TİM BAŞKANI
Darbe girişimi atlatmış, hain terör saldırılarına maruz kalmış, uluslararası derecelendirme kuruluşları tarafından notu kırılmış bir ülkeyiz. Buna rağmen gelen veri çok da olumsuz değil. Son çeyrekte yüzde 2.5-3 civarında bir büyüme bekliyoruz. İndiğimiz gibi çıkacağız.

NAİL OLPAK MÜSİAD BAŞKANI
Ekonomi yönetimince alınan ek tedbirler neticesinde, önümüzdeki çeyrekten itibaren ekonomimiz yeniden ivmelenecek. 3. çeyrek verisini, Türkiye ekonomisinin pozitif büyüme süreci için "kısa bir duraksama" olarak görmeliyiz.

MUSTAFA KOCA/ASKON BAŞKANI
Türkiye'nin 2016 yılında yaşadığı hadiseler alt alta sıralandığında hala ayakta durması bile şükürle karşılanmalı. Üçüncü çeyrekte görülen daralma son çeyrekte telafi edilebilir.

NURETTİN ÖZDEBİR ASO BAŞKANI
Moralimizi yüksek tutup, işlerimize yoğunlaşmamız gerekiyor.

BENDEVİ PALANDÖKEN
TESK Başkanı Ekonomi yeniden pozitif büyümeye geçecek.